|
InleidingBeste lezer, Deze nieuwsbrief begint en eindigt met historische informatie, te beginnen met iemand die in 1914 te jong was voor de forten. Het tweede artikel is helaas een open brief aan een auteur, aan wie we een aantal zaken wilden voorleggen maar die niet op uitnodigingen reageert. Inhoudelijke reacties daarop zijn natuurlijk van harte welkom. Als je er niet van gediend bent, dan kan je de open brief overslaan. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2020/nieuwsbrief-490/ Veel leesplezier! Ik hoop dat het je goed gaat. Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- We zijn op zoek naar iemand met kennis en ervaring met PHP en SQL, om diverse dynamische webpagina's en formulieren te verbeteren. Heb je interesse om als vrijwilliger op deze manier aan onze websites bij te dragen? Neem dan contact met ons op voor meer informatie en overleg. - Wie beheerst de Duitse taal voldoende om een Duitse website te doorzoeken op publicaties over 19e eeuwse Nederlandse verdedigingswerken? En met name naar de Stelling van Amsterdam. De website bevat mogelijk digitale versies van relevante boeken. Als je geïnteresseerd bent, neem dan contact met ons op voor meer informatie en overleg. - De achterstand in het catalogiseren van de foto's in ingehaald en de grens van 90.000 foto's is gepasseerd. Ook de foto's van Fort bij Velsen zijn nu opgeborgen. Weet je nog? Vorig jaar februari? Met de krakers op het fort? - De meerdaagse SME-excursie, waarvoor onlangs hier een oproep werd gedaan, naar de kust van Vlaanderen is afgelast. Door de afgekondigde Coronamaatregelen in Vlaanderen en België is bezoek in juni aan de locaties onmogelijk. Deze nazomer zal het SME-bestuur bekijken of de excursie in oktober kan worden georganiseerd. (Tekst: Stichting Militair Erfgoed.) - Er wordt gewerkt aan een publicatie over de geheime Nederlandse Stay-behind organisaties, met name Operaties, tijdens de Koude Oorlog. Informatie is schaars, dus als je persoonlijke herinneringen hebt, locaties waar eigenaardige dingen gebeurden enzovoort dan horen we graag van je. Zo was er in 1976-1978 een fort waar trainingen plaatsvonden, dat Zomerfort werd genoemd. De trainingen gingen vermoedelijk over verbindingen dus mogelijk verschenen er tijdelijk extra antennes?
|
Van Halfweg naar BrabantTekst: René Ros. Stel, je was in 1892 geboren en op je twintigste moest je "het leger in". Je woonde in de regio van die beroemde Stelling van Amsterdam. Werd je dan in een fort gelegerd? En laten we eens niet een Amsterdammer, maar iemand uit een plaats halverwege de weg naar Haarlem als voorbeeld nemen.
Uit die documenten is het 'wie' en 'wanneer' wel te halen, maar het probleem is het 'waar'. In 1912 werd hij bij de infanterie in Haarlem ingelijfd. Pas met een leeftijd van 27 jaar of ouder werden die in de forten ingedeeld. Maar regimenten met jonge infanteristen, ook die uit de regio Amsterdam, werden onder een divisie van het Veldleger geplaatst. En dat betekende, vrij vlot na de aanvang van de mobilisatie in 1914, grenswacht lopen. Het enige bewijs daarvoor is een groepsfoto van militairen met een bijschrift dat het in Brabant was. Ook de zandgrond wijst daar op... Toen hij 26 jaar oud was en naar de Landweer over was gegaan, had hij in een fort gelegerd kunnen zijn. Maar door de loop van de oorlog had hij al klein verlof. Zijn opkomstplaats was Uitgeest, dus bij een tweede mobilisatie was hij mogelijk in Fort bij Krommeniedijk of Fort aan Den Ham terechtgekomen. Soldaat Cornelissen (nieuw)
|
Open brief over boekenserieTekst: René Ros Geachte mevrouw Agnes de Boer, De afgelopen jaren heeft u drie boeken uitgebracht: ‘Leven op de Stelling’ (2016), ‘Kraijenhoff keert terug’ (2018) en ‘Herauten op de Stelling’ (2019). In deze open brief willen we aangeven welke vermoedens van onzorgvuldig auteurschap we hebben opgemerkt in de drie boeken. Dat doen we aan de hand van een zevental gedragsregels, waarvan we vervolgens proberen aan te tonen dat u zich daar mogelijk onvoldoende aan hebt gehouden. Voor het leesgemak geven we vooral de eerst gevonden voorbeelden uit uw laatste boek, maar de meeste kwesties zijn volgens ons ook van toepassing op de eerdere twee boeken. U zult zich ongetwijfeld snel realiseren dat we nog veel meer voorbeelden en betrokkenen zouden kunnen noemen. Het bij u eventueel ontbreken van kennis over militair erfgoed en de vele inhoudelijk onjuistheden, laten we buiten beschouwing. 1) Een goede auteur gebruikt teksten en foto’s op zodanige wijze dat het auteursrecht van anderen niet wordt geschonden. 2) Een goede auteur wekt niet onterecht de indruk dat teksten door hem/haar zijn geschreven. 3) Een goede auteur zorgt voor een juiste bronvermelding. 4) Een goede auteur onderzoekt en vermeldt eerdere, soortgelijke publicaties. 5) Een goede auteur hanteert een kritische houding ten aanzien van aangeleverde informatie. 6) Een goede auteur biedt betrokkenen een mogelijkheid tot inzage en controle. 7) Een goede auteur geeft een correct beeld van de partijen die medewerking en steun hebben verleend. In 2015 schreef u aan ondergetekende: “graag afspraken met je willen maken over het gebruik van de biografieën van jouw website (erg leuk), de bijbehorende foto’s en enkele luchtfoto’s van de betreffende forten”. Daarna heeft u niets meer van zich laten horen en toch gebruik gemaakt van zijn website. Die website mag alleen na voorafgaande toestemming door commerciële partijen gebruikt worden. Dit is al na het eerste boek bij u aangekaart, maar een commercieel doel werd door u glashard ontkent en verward met winst maken; ideëel was uw werk zeker niet. Ondanks de bezwaren heeft u uw werkwijze bewust en ongegeneerd voortgezet met de volgende twee boeken. Gezien bovenstaande voorbeelden hebben wij het vermoeden dat u in een bepaalde mate onzorgvuldig heeft gewerkt en/of onethisch heeft gehandeld. Er is mogelijk op discutabele wijze gemeenschapsgeld en tijd van vele mensen verspild aan de totstandkoming van de boeken, die mogelijk in de toekomst als bron gebruikt zullen worden. De gedupeerden blijven achter met een gevoel dat vergelijkbaar is met het betreden van je huis na een inbraak; een gevoel van teleurstelling en misbruik. Wat ons betreft is dit een heel onaangenaam Stelling-verhaal geworden, dat door u voorkomen had kunnen worden. Een aantal van de betrokkenen hebben hun eigen bevindingen eerder per e-mail aan u voorgelegd. Slechts één heeft een reactie van u ontvangen en die kwam er op neer, dat hij blij moest zijn met de aandacht voor hun organisatie in het boek. We hebben u op 28 februari jl. uitgenodigd voor een gesprek maar daar hebben we geen reactie op ontvangen. Op 6 mei jl. hebben we u als handreiking het boek ‘Plagiaat en nivellering’ door dr. Rudolf Dekker als cadeau toegezonden. Hopende dat u nieuwe inzichten uit dat boek zou opdoen, hebben we u nogmaals uitgenodigd voor een overleg maar wederom geen reactie van u ontvangen. Daarom zagen wij geen andere mogelijkheid, dan deze open brief te publiceren met de onderwerpen die we aan u hadden willen voorleggen. Het beeld dat we schetsen is geen volledig onderzoek, geen hard bewijs en geen oordeel. Wij zien daarin wel genoeg redenen om u, bij deze, op te roepen om verantwoording van uw handelen af te leggen. Waarschijnlijk behoren daar excuses, schadevergoeding en errata uit te volgen. Met deze open brief vragen we u om alsnog in te gaan op onze uitnodiging en afspraken te maken voor het rechtzetten van een en ander. Met vriendelijke groet, N.B. Deze brief is ook per e-mail aan mw. Agnes de Boer gezonden, op 2 juni 2020 om 23:58 uur. 'Slotwoord over boekenserie' in Nieuwsbrief 501
|
Donateurs en sponsors gezocht!Tekst en foto: René Ros. De huidige donateurs en sponsors wil ik bij deze zeer bedanken. Het aantal particulieren en organisaties, de bedragen en het jaarlijks herhalen blijft de verwachtingen overtreffen.
De bibliotheek op Fort Uitermeer en beveiligde opslag hebben kosten voor huisvesting en verzekering. Denk ook aan digitale scans bij diverse archiefdiensten, aankoop van boeken, foto's en prentbriefkaarten. En vergeet de brandstofkosten voor de gereden kilometers niet, dat was vorig jaar 3.700 kilometer. Dit jaar komt daar bij dat er geen lezingen worden gegeven, en dus geen vergoedingen worden ontvangen. Ook de dagexcursie kon niet doorgaan, en normaal gaan de positieve baten daarvan de donatiepot in. Uiteraard zijn dit niet de enige gevolgen en er zijn mensen die veel ernstigere problemen hebben. Maar mocht je donateur kunnen worden, dan wordt dat nu zeer op prijs gesteld. Ook organisaties en bedrijven kunnen donateur of sponsor zijn. Wil je als persoon of organisatie deze website financieel gaan ondersteunen? Geef dan een donatie en geniet van een aantal voordelen zoals een gratis luchtfoto en korting op de jaarlijkse dagexcursie. Bestaande donateurs ontvangen na een jaar een herinnering. Informatie over doneren
|
Kennis borgen en doorgeven, met mensenTekst en foto's: Kenniscentrum Waterlinies. Met het vacant worden van de functie ‘specialist Nieuwe Hollandse Waterlinie’ moest het Kenniscentrum Waterlinies op zoek naar iemand met net zo veel kennis en interesse als de illustere voorgangers. Dat bleek een lastige opgave waarvoor we menen de beste oplossing te hebben gevonden.
Als oplossing hebben we een soort meester-gezel constructie kunnen opzetten, waarin Chris Will zijn kennis en netwerk zo goed mogelijk overdraagt aan onze nieuwe medewerker Ronald Hamberg. Ronald heeft recent een studie militaire geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam gedaan. En hij heeft ook de nodige ervaring opgedaan bij de Grebbelinie, met het samenstellen van een tentoonstelling en het werken met vrijwilligers. Ronald is per 1 mei gestart als onze specialist Nieuwe Hollandse Waterlinie en zal daarin, in ieder geval in het komende half jaar, op verschillende manieren bijgestaan worden door Chris Will. En natuurlijk samenwerkend met zijn collega René Ros, specialist Stelling van Amsterdam. Het Kenniscentrum Waterlinies staat dus niet alleen voor veiligstelling, borging en ontsluiting van papieren en digitale informatie, maar ook van parate kennis en ervaring. Kenniscentrum Waterlinies
|
Veldtocht in de Groep HalfwegTekst en foto's: René Ros.
Op 28 mei had ik mezelf een vrije dag gegund en reed vanuit Weesp in de richting van Spaarndam waar ik om 10.30 uur aankwam bij de 'drijvende brug Zijkanaal C'. Die was er natuurlijk niet, maar wel een landhoofd van onbekend jaartal op de plek waar zwaar geschut over de militaire wegen en het zijkanaal zou hebben gerold. Een plek waar je anders niet komt maar even rustig stil kan staan bij de geschiedenis en het uitzicht, ondanks de snelweg A9 en een spurt van enkele vertrekkende vliegtuigen. Over de verboden Veerweg ging het naar de westelijker gelegen Genieweg, onderlangs een dijk van Zijkanaal B. Het kanaal is later aan beide uiteinden afgedamd en doet me denken aan de Bosbaan. Aan haar oever ligt een zwaar overgroeide heuvel met daaronder een mitrailleurkazemat. Enkele betonnen hekpalen zijn te herkennen, maar de ooit zichtbare ingang was niet meer te vinden. Daarna een korte wandeling naar de Hadersluis, een voormalige inlaatduiker, waarvan alleen afgebrokkeld en verweerd baksteen is te zien. Via een weg, die volgens de borden doodlopend is, kwam ik bij een van de mooiste punten van de Positie bij Spaarndam. Dat is de noordpunt, tussen een restje frontwal en het hek van het magazijncomplex, met drie kleine schuilplaatsen uit 1916, een paar mooie bomen en wat paarden. Helaas geen bankje om er rustig van te genieten. Het Fort benoorden Spaarndam is daarvandaan ook al te zien en ligt er nog immer verlaten bij, maar wordt overgenomen door ganzen en het glacis door jonge stieren. De vernieuwde steiger en de verwaarloosde inlaten annex toegangsdammen gingen hoognodig weer eens op de foto, vooral de aardige details. Dan langs de langzaam oplopende hoge liniewal het dijkdorp Spaarndam in. Even heen en weer over een smalle weg om te kijken of het Fort bezuiden Spaarndam er nog stond. Gezien de auto's en het open hek was er enige bedrijvigheid, maar ik besloot niemand lastig te vallen. Aan de andere kant van het dorp bleek het lokale Albert Heijn-filiaal wederom verplaatst, en nu groter vanwege de nieuwe klanten in de nieuwbouwwijk. Maar waar is de loods gebleven die bovenop de fundering van het gesloopte bomvrije kruitmagazijn stond? Het lag ooit in een liniewal die nu een mooie scheiding zou zijn geweest, tussen de bedrijven en de te bouwen kleine woonwijk. De Duitse tobruk ligt op het terrein van twee eigenaren en het hek gaat er midden over. Opmerkelijk is dat de ene zijde is vrijgemaakt, de andere bedekt met grond en gras.
Toen door het dorpje Haarlemmerliede en parkeren bij grenspaal O9. Deze behoorde ooit tot veertien grenspalen rond twee "Rijks Militaire Gronden" voor camouflerende beplantingen. Prompt kwamen de bewoners even vragen waarom ik hun huis aan het fotograferen was. Ze hadden de paal ooit gevonden en vonden het zonde om weg te gooien en plaatsten het in hun tuin. Ze wisten niet wat het was en waarvoor het had gediend, tot vandaag natuurlijk. Ik liet een visitekaartje achter met het verzoek ook eens bij de buren te vragen of zij andere grenspalen in hun tuinontwerp hebben opgenomen.
Ook nog even wat foto's gemaakt van het restant liniewal en de toegangsweg van Fort aan de Liede. Een deel van die wal is vervangen door een hotel met feestzalen. Daar was iemand aan het werk die ik ongestoord zijn gang wilde laten gaan, maar dat was hij omgekeerd niet van plan. De beste man wist zelfs geen 1,5 meter afstand te houden zodat ik dat moest doen door weg te lopen. Zucht. Drijvende Brug Zijkanaal C
|
Vacature officemanager Stichting Menno van CoehoornTekst: stichting Menno van Coehoorn.
Wij zijn op zoek naar een collega op HBO+ niveau met affiniteit voor erfgoed en welke er plezier in heeft, met een grote mate van zelfstandigheid, een spilfunctie in de stichting te vervullen. Het betreft een functie voor 12 uur per week tegen een vergoeding van €15,-/uur via de payrolorganisatie Tentoo. Verdeling van het aantal uren over de week in overleg. De stichting organiseert voor haar vrijwilligers in het voor- en najaar een correspondentendag waaraan u kosteloos kunt deelnemen. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met onze secretaris, dhr. Hijlke Bakker. Tel. 06-29895884 of info@coehoorn.nl N.B. Het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam dankt Anneke Kramer, de vertrekkende officemanager, voor de vele-vele jaren van fijne contacten en de prettige samenwerking. Geniet van je welverdiende pensioen!
|
Depots Beverwijk en HoornTekst: René Ros.
"Dit schrijven behoeft dan ook op zich zelf niet de minste ongerustheid te veroorzaken" schreef de commissaris der Koningin in de provincie Noord-Holland W.F. van Leeuwen op 1 september 1914. Een circulaire van vier kantjes, gericht aan de burgemeester van de gemeente De Rijp en 33 andere gemeenten boven het Noordzeekanaal. Van Wijk aan Zee tot Enkhuizen en van Beverwijk tot Medemblik.
Hoe de burgemeester van De Rijp er aan komt is onduidelijk, maar in het dossier zit ook een brief d.d. 20 augustus 1914 van de burgemeester van Zaandam aan de commandant Sector Zaandam. Burgemeester K. ter Laan geeft een hele opsomming van wat er bestuursrechtelijk moest gebeuren. Zoals het opstellen van politieverordeningen, het buiten werking stellen van de Arbeidswet, Veiligheidswet en Hinderwet maar ook intrekken van jachtvergunningen.
|
Online lezing over Stelling van Amsterdam, 25 juniTekst: René Ros. Op donderdagmiddag 25 juni wordt een online lezing over de Stelling van Amsterdam verzorgd. Voor iedereen die de gedachten even wil verzetten of wat leuks wil doen.
Om aan de lezing deel te namen moet je vooraf de GoToMeeting software installeren, via onderstaande link, of gebruik je de Google Chrome webbrowser. GoToMeeting software downloaden
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.
|
Nieuwsbrief 490
Willem Cornelissen was in 1892 in Halfweg geboren en met zijn vader werkte hij in hun aannemingsbedrijf. Die hebben ook veel opdrachten voor de Genie uitgevoerd. Dat bleek uit de opdrachtenboeken 1918-1921 die ik in 2016 van zijn zoon kreeg. Die zoon is begin 2019 overleden en van de erfgenamen ontving ik twee zakboekjes, twee foto's en enkele andere documenten over zijn vader's militaire plichtsvervulling.
Zoals je zult begrijpen, vraagt het maken en in de lucht houden van deze omvangrijke website vele honderden uren vrije tijd. Jouw donatie is noodzakelijk om de directe kosten van deze private website te dragen, om het in de lucht te houden, onafhankelijk van overheden. Met als doel om kennis, bekendheid en bewustzijn over militair erfgoed te bevorderen. 
Chris Will is 10 jaar de historisch deskundige van de Nieuwe Hollandse Waterlinie geweest. Dat droeg hij ook uit als auteur van meerdere boeken. Hij is in 2018 met pensioen gegaan en een aantal andere deskundigen zijn ongeveer van dezelfde leeftijd. Onder de sollicitanten was niemand die vergelijkbare kennis en ervaring heeft.
Deze lente had ik weer veldtochten in de Stelling willen houden; met vrienden op stap en fortgebruikers ontmoeten. Vanwege de corona-crisis en het onderling afstand houden is dat voorlopig praktisch niet haalbaar. Dat is jammer maar niet erg, en bovendien zijn er mensen die veel ergere gevolgen merken zoals vooral de gezondheidszorg en consumenten-leveranciers. Mijn gezinsleden willen ook niet een hele dag tussen de forten rijden zodat ik alleen op stap ben gegaan in de Groep Halfweg.
Dieper in de polder werden de twee grenspalen van de "Weg langs de Zijlwetering" (nu fietspad) gelukkig weer gespot en genoteerd. Even verderop ligt het Kruitmagazijn bij Spaarnwoude dat ik sinds de herbouw tot woning in 2003 niet meer van dichtbij heb gezien. Mijn respect voor privacy weerhoudt me daarvan, maar betekent dat ik dat tijdsbeeld niet fotografeer. Over die drempel moet ik me toch eens heenzetten maar, met of zonder mondkapje, dat was nu niet het juiste moment...
Een paar honderd meter verderop ligt sinds 1900 het Fort bij de Liebrug. De afgelopen jaren is daar door Stadsherstel Amsterdam aan gewerkt, maar ondanks drie gesprekken met toezeggingen zijn ze niet geïnteresseerd in (meer) historische kennis en houden ze me helaas nooit op de hoogte. Dus dan zelf maar ontdekken. Ik weet dus ook niet wanneer die werkzaamheden zijn begonnen en geëindigd, zodat ik dat niet in de annalen kan noteren.
Wegens pensionering van de huidige medewerkster is de Stichting Menno van Coehoorn, voor haar kantoor in de binnenstad van Utrecht, op zoek naar een officemanager.
Het Regionaal Archief Alkmaar is een samenwerking van 10 gemeenten, ongeveer Castricum en noordelijker. Dit is het zesde en laatst artikel in een serie over enkele gevonden archiefstukken in het Regionaal Archief Alkmaar. Deze keer een dossier in het archief van de Gemeente De Rijp (archief 30.2.1.003), over het mogelijk evacueren van burgers in het begin van de mobilisatie 1914-1919. Voor u gelezen, samengevat en een kleine aanvulling op de website gemaakt.
Je hebt vast wel eens gehoord over de Stelling van Amsterdam, dat een van de UNESCO Werelderfgoed-monumenten van ons land is. Neem deel aan onze online-lezing als je meer wilt weten over de 46 forten en batterijen rond de hoofdstad. Misschien was een van je voorvaders wel een van de 12.500 militairen die er in de Eerste Wereldoorlog hielpen om ons land buiten een oorlog te houden?