Mensen - Overigen

Koude Vrede (1991 - 2022)

Van een aantal personen is nog te weinig informatie bekend. Deze personen hebben daarom geen eigen informatie pagina maar worden hieronder genoemd.

Dit overzicht betreft personen die bij de overdracht van de forten van Defensie naar civiele gebruikers van grote invloed waren of representatief voor een groep of organisatie.

Wijnimporteur Bart

Joannes (Joop) Bart (*16-8-1932, †3-6-2001) gebruikte van 1976 tot 1982 een deel van het Fort bij Spijkerboor als opslag voor wijnen voor zijn slijterijen "De Vrije Drankenhal" in Alkmaar, Hoorn en Zaandam (vanaf 1968 tot 1977), Café Restaurant “Het Wiener Café” in Zaandam (1971-1973) en de eigen wijnimporthandel.

In 1981 werd het Fort benoorden Purmerend aangekocht en in gebruik genomen als kantoor en opslag (later uitgebreid) van het bedrijf Wijnimport J. Bart.
Hiermee was hij de eerste, of een van de eerste, private ondernemer die een fort van de Stelling commercieel exploiteerde.

Ambtenaar de Boer

Drs. H.P.G. (Hildebrand) de Boer was, samen met Jeroen Goudeau, een van de ambtenaren van de provincie Noord-Holland die het monumentregister Stelling van Amsterdam (1990-1992) hebben opgesteld (foto's en adviezen).
Beiden waren onder verantwoordelijkheid van Gedeputeerde Van Diepen werkzaam bij het Provinciaal Bestuur van Noord-Holland, Dienst Welzijn, Economie en Bestuur, Bureau Cultuur, afdeling Monumentenzorg.

Gedeputeerde Van Diepen

F.G. (Frieda) van Diepen-Oost (*29-3-1939 Amsterdam) was voor de VVD van 1988 tot 1998 lid van Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland met cultuur in haar portefeuille toen de provincie zich vanuit monumentenbeleid met de Stelling ging bezig houden.

Zij was verantwoordelijk voor plaatsing van de objecten op de provinciale monumentenlijst (zie Ambtenaar De Boer en Ambtenaar Goudeau) en van de gehele Stelling op de Lijst van het Werelderfgoed. Ook stelde zij tegenover Provinciale Staten haar portefeuille als gedeputeerde ter beschikking als er geen geld voor de Stelling zou worden uitgetrokken. Ze kon daardoor het eerste gerestaureerde fort, Fort bezuiden Spaarndam, openen.

Zie overzicht gedeputeerden bij Commissaris van de Koningin De Wit.

Ambtenaar Goudeau

Drs. J.J.W. (Jeroen) Goudeau was, samen met Hildebrand de Boer, een van de ambtenaren van de provincie Noord-Holland die het monumentregister Stelling van Amsterdam (1990-1992) hebben opgesteld (tekst).
Beiden waren onder verantwoordelijkheid van Gedeputeerde Van Diepen werkzaam bij het Provinciaal Bestuur van Noord-Holland, Dienst Welzijn, Economie en Bestuur, Bureau Cultuur, afdeling Monumentenzorg.

Anno 2014 is hij universitair docent kunstgeschiedenis van de Nieuwste Tijd aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Vrijwilliger Graas

Joan/Johan Graas is een luchtvaart-archeoloog die zich bezig houdt met het onderzoeken van tijdens de Tweede Wereldoorlog neergestortte vliegtuigen.
In 1985 begon hij met modellen en bodemvondsten een tentoonstelling in het Munitiemagazijn bij de Steenen Paal.

Later kreeg de Stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945, waarvan hij aan de wieg stond, de beschikking over het Fort bij Veldhuis dat ingericht werd als 'Luchtoorlogmuseum Fort Veldhuis'.
Hiermee was hij de eerste particulier en instelling die een fort van de Stelling niet-commercieel exploiteerde.

Staatssecretaris Van Houwelingen

Jan van Houwelingen (*8-12-1939 Leerdam, †17-3-2013 Haarlemmermeer) was van 14 september 1981 tot 7 november 1989 in vier kabinetten als Staatssecretaris van Defensie afwisselend belast met personeelszaken en materieel. Van 1 juni 1994 tot 1 januari 2003 was hij burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer.

In beide functies had hij te maken met de Stelling en, naar eigen zeggen, bijgedragen aan behoud en hergebruik door middel van contact met Commissaris van de Koningin De Wit.

De laatste jaren van zijn leven woonde hij in een woning behorende tot de Voorstelling bij Vijfhuizen.

Correspondent Kiel

Machiel Kiel (*1938, Wormerveer) was, gedurende nog onbekende periode, correspondent voor Noord-Holland Zuid van de Stichting Menno van Coehoorn. Hierbij heeft hij zich ingespannen voor het behoud van diverse onderdelen van de Stelling, die toen nog onbekend en onbemind was.
Hij was onder andere betrokken bij het verhinderen van verdere sloop van de bomvrije buskruitmagazijnen in de Assendelver Zeedijk.

Prof. Dr. Machiel Kiel werd een deskundige op het gebied van Ottomaanse geschiedenis en architectuur en directeur bij het Nederlands Instituut in Turkije (Istanbul). In 2003 is hij met emeritaat gegaan.

Gedeputeerde Kruisinga

Rinske Kruisinga (*18-11-1949) was voor het CDA van 1999 tot 2003 lid van Provinciale Staten en van 2003 tot 2011 lid van Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland met de Stelling in haar portefeuille.

Onder haar leiding als gedeputeerde ging de provincie zich intensiever, zowel planologisch als economisch, en met een groter budget met de Stelling bezig houden. Zo werd binnen de provincie in 2005 een apart programmabureau Stelling van Amsterdam opgericht.

Zie Thema-nieuwsbrief 'Interview gedeputeerde Kruisinga'.
Zie overzicht gedeputeerden bij Commissaris van de Koningin De Wit.

Aannemer Kruk

Gerrit Kruk (*1-8-1913, 20-5-1995) had na 1945 naam en faam gemaakt met de sloop, middels explosieven, van vooral Duitse bunkers.

Zijn vader was bakker en aanvankelijk werke Kruk als bakker bij zijn vader. Later werd hij onder-aannemer en vervolgens aannemer.

Op 21 april 1932 was hij geschikt bevonden voor de militieplicht met als voorkeur resp. Zeemacht en Kustartillerie. Hij werd op 16 februari 1933 ingelijfd bij de Schoolcompagnie Pontonniers en ging op 29 juli 1933 met groot verlof. Tijdens de mobilisatie werd hij op 19 oktober 1939 "ontslagen wegens gebreken".

Volgens het BVD-dossier is hij in 1947 verbaliseerd vanwege de Wapenwet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vervoerde Kruk voor de Duitse weermacht goederen met een trailer. Maar ook was hij zwarthandelaar en is hij zesmaal verbaliseerd vanwege overtreding van diverse distributie- en prijzenbeschikkingen.

Voor een of meer van deze overtredingen heeft hij gezeten, en volgens eigen zeggen éénmaal de schuld voor een overtreding van zijn broer op zich genomen. Aantoonbaar is dat hij vanaf eind april 1942 ongeveer 10 maanden in de gevangenis in Scheveningen, kamp Amersfoort en concentratiekamp Sachsenhausen gevangen heeft gezeten.

In maart 1944 deed de economische sabotageploeg van de illegale organisatie L.O.-L.K.P. een inval, waarbij werd gevochten en Kruk's vader de invallers met een bijl verjoeg. De woning van Kruk werd ongeveer een week door de Feldgendarmerie bewaakt.

In 1947 werd hij door de rechter veroordeeld tot een geldboete van 100 gulden vanwege de Prijzenbeschikking Rubberballen. En in juli 1950 tweemaal voor heling, met een boete van 100 gulden.

Werkzaam bij aannemer Aafjes te Beverwijk leerde Kruk de Duitse militair en springstofspecialist Heinz Warma kennen. Warma leerde hem het vak en Kruk werd een kundig, voorzichtig en ervaren “springer”. Sinds 23 juni 1952 deed hij het werk als zelfstandig aannemer.

Toen het Fort bij Velsen door Domeinen te koop werd aangeboden, en overheden geen interesse hadden, kocht hij het fort in 1980 met de bedoeling om er zijn bedrijfskantoor met werkplaats en werkhaven te vestigen. Het fortgebouw zou gesloopt worden voor paardenweiden en in het frontgebouw zou een garage en een wijnopslag komen.

In 1980-1981 heeft Gerrit Kruk het hoofdgebouw en de poterne van het fort door zijn eigen bedrijf laten slopen (er was nog geen monumentstatus en de sloopvergunning kon niet door de gemeente geweigerd worden?).
Hierdoor was het Fort bij Velsen niet meer compleet maar, volgens algemene opinie, begonnen de overheden de waarde van de Stelling te beseffen. Gevolg was dat de provincie Noord-Holland door Ambtenaar Schimmel onderzoek liet doen naar de landschappelijke en historische waarden van de Stelling.

In die zin heeft Gerrit bijgedragen aan het behoud van de gehele Stelling. Hij overleed in 1995 en is begraven op de Algemene Begraafplaats Beverwijk.
De dochterondernemingen van G. Kruk Holding B.V. zijn in 2009 failliet verklaard; allen waren volgens het handelsregister op het adres van het fort gevestigd.
Tot en met eind 2020 was het fort eigendom van zijn drie dochters en toen verkocht aan een onbekende partij.

Zie Herinneringen aan een sloopbedrijf.

 Locatie Graf

Directeur Van der Lugt

Albert van der Lugt begon zijn carrière als schilder en kwam, via de vakbond en een periode van werkloosheid, als arbeidsconsulent bij de Dienst Werk en Inkomen van de gemeente Amsterdam te werken.

In 1996 stond hij, samen met Willem Visch (†2001), aan de wieg van Stichting Herstelling. De stichting verzorgde reïntegratie van laag opgeleide jongeren door hen op de forten van de Stelling werkervaring op te laten doen.
Op 30 april 2006 werd hij vanwege zijn inzet voor jeugdintegratie benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In oktober 2006 nam hij afscheid als directeur van Herstelling.

Fortwachters Prijs

Hetta Prijs-Doesburg (1931-2019) en Jan Prijs (1927-2008) woonden van 1970 tot 1999 op het Fort bij Spijkerboor en waren in 1993, samen met Natuurmonumenten en Rob Schimmel, initiator voor het openstellen van het fort. Hiermee waren zij de eerste die een fort regelmatig openstelde voor cultuur-historische rondleidingen. Korporaal Kuiper heeft gepoogd van de openstelling in 1993 gebruik te maken.

Ambtenaar Schimmel

Rob Schimmel kreeg als ambtenaar van de Planologische Dienst van de provincie Noord-Holland in 1982 opdracht van gedeputeerden Alma (cultuur) en Van Gelder (natuur) om cultuurhistorisch onderzoek te doen naar de Stelling. Hierover publiceerde hij in 1986 Studiebericht 17 "De cultuurhistorische betekenis van forten".

Samen met Peter Kant, Peter Saal en Jaap de Zee publiceerde hij in 1988 het boek 'Stelling van Amsterdam, vestingwerken rond de hoofdstad 1880-1920'.
Tevens was hij met Fortwachter Prijs initiator voor rondleidingen op Fort bij Spijkerboor. En publiceerde hij een van de eerste fietsroutes langs de gehele Stelling. Sindsdien heeft hij als particulier rondleidingen en excursies verzorgd.

Vrijwilliger De Vries

Joop de Vries (*29-6-1931 Spaarndam, †30-5-2016 Haarlem) heeft zich vanaf 1994 voor de Historische Kring Spaarndam verdiept in de Stelling.
Als gevolg hiervan stond hij aan de wieg van de Stichting Krayenhoff die zich inzet voor alle verdedigingswerken in de Positie van Spaarndam, waaronder Fort benoorden Spaarndam en Fort bezuiden Spaarndam, en er rondleidingen verzorgt.
Hiermee was hij een van de eerste particulieren wiens interesse uit meer dan één fort bestond.

Kolonel Wagemakers

C.G.C.T. (Cor) Wagemakers was van 1992 tot 1995 de laatste Provinciaal Militair Commandant Noord-Holland, gevestigd in de Kolonel Six Kazerne.

Na zijn pensionering was hij vanaf 1995 secretaris van de, door de provincie Noord-Holland opgerichte, Stichting Stelling van Amsterdam. Deze stichting, met Irma Günther als voorzitter, droeg onder andere bij aan de plaatsing op de Lijst van het Werelderfgoed van de UNESCO in 1996. Tevens was de stichting initiator van het boek 'Harnas voor de hoofdstad' en de Stellingmaand.
Ruud Bogaards, Fred Hommers en Hans Broekmeulen waren achtereenvolgens de uitvoerende projectleiders van de stichting.

Toen deze stichting in 2007 werd opgeheven, is Cor doorgegaan met het geven van lezingen over en rondleidingen op de Stelling.

Commissaris van de Koningin De Wit

Roelof (Roel) Josephus de Wit (*31-3-1927 Amsterdam, †3-6-2012 Haarlem) was van 1976 tot 1992 Commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Holland.

In 1962 was hij lid van het dagelijks bestuur van Stichting Recreatie, het contactcentrum voor openluchtrecreatie, vakantiebesteding en natuurbehoud. Op 30 november 1962 belegde hij de eerste vergadering met de provinciale planologische dienst, Defensie en Staatsbosbeheer ter "bespreking over de mogelijkheid de militaire werken van de stelling Amsterdam te benutten voor de recreatie".

Hij was vele jaren later als commissaris van de Koningin, en mogelijk in samenspraak met Staatssecretaris Van Houwelingen, de initiator achter de provinciale belangstelling voor de Stelling van Amsterdam. Daarvoor maakte hij ambtenaren vrij om hieraan te werken. Met gedeputeerde Van Diepen was hij verantwoordelijk voor plaatsing op de Lijst van het Werelderfgoed. Zijn interesse en functies op het gebied van natuur en landschap speelden daar ontegenzeglijk een rol in.