|
InleidingHet eerste artikel gaat over een dubbele lezing die op 26 januari wordt verzorgd. En we kunnen melden wat er het afgelopen jaar achter de schermen is gedaan voor Fort bij Velsen. Daarna over gevonden historische foto's van een fortwachter van Fort bij Veldhuis. En de aankondiging van een eigen terminologie. Daarna een artikel over het besluit van de Raad van State en de plannen voor Fort bij Kudelstaart. Wat betreft Stay Behind is er weer aanvullende informatie en zodoende een nieuwe versie van de publicatie 'Beste Nederlanders'. En tenslotte over het onlangs vrijgegeven en geraadpleegde persoonsdossier van de Binnenlandse Veiligheidsdienst over een aannemer die in de Stelling bekend is. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2023/nieuwsbrief-522/ Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- De vijf historische foto's van Fort Uitermeer die in de nieuwsbrief van december aan bod kwamen, blijken uit 1939-1940 te zijn. De originelen zijn in het bezit van onze medewerker en nieuwsbrief-lezer John van der Jagt! Je verzint het niet, hoe zulke dingen kunnen lopen als er ruim 20 jaar tussen zit! - Klaus Goritzki blijkt in 2019 te zijn overleden. Hij was als Duits radio-technicus tijdens de Tweede Wereldoorlog onder andere op Fort bij Muiderberg geplaatst, voor het radiostation aldaar. In 2004 ontvingen we hem in Muiderberg en hebben we zijn herinneringen mogen aanhoren. - In de volgende nieuwsbrief verschijnt de aankondiging van de dagexcursie op 13 mei as. en kan iedereen die mee wil zich aanmelden. De donateurs ontvangen enkele weken eerder al een aankondiging en krijgen korting.
|
Lezing over Stelling van Amsterdam én Fort UitermeerTekst en foto: Historische Kring Weesp.
Voor de pauze gaat zijn presentatie over het ontstaan van de waterlinies waarbij de realisatie van de Stelling van Amsterdam na de Frans-Pruisische (Duitse) Oorlog in 1870 centraal staat. Na de pauze wordt aan de hand van historische foto’s ingegaan op de recente geschiedenis van Fort Uitermeer. Aan de orde komen de Nederlandse mobilisatie in 1939-1940, de Duitse bezetting in vijfentwintig unieke onlangs opgedoken foto’s van Duitse militairen. En de poging in 1954 van de Genie om de toren van op te blazen, hetgeen zoals we weten niet geheel is gelukt. Wanneer? Donderdag 26 januari 2023 om 20.00 uur (zaal open om 19.30 uur) Leden van de Historische Kring Weesp hebben een uitnodiging ontvangen en toegang is voor hen gratis. Niet-leden betalen € 5,- toegang per persoon.
|
Fort bij Velsen een jaar laterTekst: René Ros. In de laatste week van 2021 werd er door nieuwsbrief-abonnee Simon Dekker melding gemaakt van graafwerkzaamheden op het Fort bij Velsen. Tijdens die kerstvakantie is de melding door ons doorgegeven aan verschillende instanties. Voor de graafwerkzaamheden bleek geen vergunning aangevraagd te zijn en de gemeente legde een bouwstop op. Desgevraagd liet de gemeente Beverwijk weten wat er vorig jaar is gebeurd en wat er voor dit jaar in de planning staat.
Namens de huidige eigenaar is een omgevingsinitiatief ingediend voor het herinrichten van het terrein rondom het fort en restauratie van het fort en de genieloods. Recent is er wederom een verzoek gedaan aan de gemachtigde van de eigenaar om ontbrekende stukken aan te leveren. Als de stukken compleet zijn, kan er een omgevingsvergunning aangevraagd worden en zal er een uitgebreide WABO-procedure gevolgd moeten worden. Bij deze procedure zal het plan zes weken ter inzage worden gelegd en zullen er zienswijzen tegen het plan ingediend kunnen worden. De verwachting is dat het eerste kwartaal dit jaar de aanvraag ingediend kan worden en de procedure opgestart kan worden. De door de gemeente opgelegde bouwstop is nog niet opgeheven en rust nog steeds op het perceel. Fort bij Velsen
|
Historische foto's van Fort bij VeldhuisTekst: René Ros. Zoals eerder hier bekend gemaakt, hebben we een omvangrijke schenking van Rob Schimmel ontvangen met materiaal over zijn werk voor de Stelling. Er wordt nog gewerkt aan het digitaliseren en beschrijven, maar er is een uitzondering te maken voor een aantal bij elkaar horende foto's. Het gaat om oudere foto's die hem blijkbaar beschikbaar waren gesteld. In dit artikel hebben we het over oude foto's van een fortwachter van Fort bij Veldhuis, een eerder artikel ging over Fort Uitermeer.
Onder een foto van een bebaarde man met pet en een hond staat geschreven: "Fortwachter A. Kamsteeg wachter van juni 1947 tot eind 1957. Fort bij Veldhuis". Er is ook een foto uit circa 1953 van zijn vrouw en drie kinderen op de brug van het fort. Daarnaast zijn er twee verschillende foto's van de fortwachterswoning waarbij is geschreven dat het in 1979 is gesloopt. Er staat ook een opsomming van de achtereenvolgende fortwachters vanaf 1918. De eerste twee kenden we al uit het Fortwachtersregister tot 1940, Kamsteeg zelf en twee opvolgers waren nieuwe informatie die genoteerd is in de database. Verder zijn er vier foto's van de inundaties in de omgeving en hierbij wordt "voorjaar 1945" genoemd. Toen was Kamsteeg nog geen fortwachter maar hij kan in de omgeving gewoond hebben of de foto's zijn door iemand anders gemaakt? Twee foto's tonen de nog bestaande boerderij Klein Veldhuis en de bewoner Glijnis op een paard met wagen, in de door de Duitse bezetter veroorzaakte inundatie. De andere twee foto's tonen een vergezicht over de watervlakten en de andere de onder water staande Wijkermeerweg bij Beverwijk - nu een industrieterrein.
Fortwachter Kamsteeg (nieuw)
|
Eigen terminologieTekst: René Ros. Als je termen gebruikt, moet je ook definiëren wat je daar onder verstaat. Welk object een batterij en welke een gekazematteerde batterij is, hangt af van de definitie. En die definitie hangt af van originele bronnen en inzichten, maar het is ook een vereenvoudiging van termen die in het verleden van betekenis zijn gewijzigd. Achter de schermen gebruikten we al heel lang een zogenoemde terminologie, die is nu geschikt gemaakt voor publicatie en openbaar op de website te vinden.
Het was tijd voor een eigen terminologie, geïnspireerd op de Van Dale en Coehoorn's maar ook originele handleidingen van de Koninklijke Militaire Academie. En uiteraard alles in eigen woorden omschreven. En zelf in HTML en PHP gemaakt met SQL-tabellen, zodat het helemaal werkt zoals ik denk dat handig is voor gebruikers. De data komt uit de eigen FileMaker-database en gaat zo de SQL-tabellen in. De vermeldingen zijn inclusief het juiste lidwoord en het meervoud. Ook worden de synoniemen, hogere en lagere termen getoond en die zijn aanklikbaar. Zoeken kan je naar de termen maar ook in de omschrijvingen. Iedereen is van harte welkom de terminologie te gebruiken. Aanvullingen en verbeteringen zijn altijd welkom. Terminologie
|
Bestemmingsplan Fort bij Kudelstaart afgeschotenTekst en foto's: René Ros. De Raad van State heeft als 's lands hoogste bestuursrechter op 28 december jl. uitspraak gedaan, in een zaak aangespannen door Stichting Werkgroep Fort Kudelstaart tegen de gemeente Aalsmeer over twee besluiten over het bestemmingsplan voor Fort bij Kudelstaart. De door de gemeente beoogde exploitant is Zeilfort Kudelstaart B.V. welke het fort al in bruikleen heeft. In dit artikel een korte opsomming van de belangrijkste feiten. Strikt genomen is niet het plan voor de herontwikkeling vernietigd, maar het bestemmingsplan dat het mogelijk moest maken. De gemeente Aalsmeer heeft dat opgesteld met medewerking van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de provincie Noord-Holland. Een medewerker van de RCE zei enige jaren geleden, dat het niet waarschijnlijk was dat een plan zoals Fort aan de Nekkerweg nogmaals zou plaatsvinden. Het huidige plan voor Fort bij Kudelstaart met 440% nieuw vloeroppervlak, is objectief veel omvangrijker dan wat op Fort bij Nekkerweg is gerealiseerd.
Elk ander betoog vanwege verkeersdrukte, financiële haalbaarheid, geluidsoverlast, bodemgesteldheid en stikstof "slaagt niet", zoals de Raad van State het omschrijft, en zijn geen reden voor de vernietiging. Het plan is om het fort geschikt te maken als hotel, vergaderlocatie, jachthaven en voor zeil-evenementen op de naastgelegen Westeinderplassen. Praktisch gezien omvat het de uitbreiding van het aantal ligplaatsen en, deels ter vervanging van alle gronddekkingen van de fortgebouwen, een conferentiezaal en hotelkamers. De fortgebouwen blijven daarbij behouden, maar het fort verandert behoorlijk. Door de uitzonderlijke ligging van het fort, vooruitgeschoven op een dijk tussen inundatiegebied en een waterplas, is er geen terrein buiten de gracht dat ook gebruikt zou kunnen worden, bijvoorbeeld als parkeerterrein. Het is het enige fort waar de dienstwoningen en de bergloods direct aan de openbare weg staan, die tegenwoordig met de inlaatsluis qua eigendom los van het fort staan. Onder het gehele eiland zou volgens het plan 7.900 m2 vloeroppervlakte gerealiseerd worden, met een parkeergarage voor 240 auto's, zwembad, wellness en technische ruimten. De auto's rijden dan langs het hoofdgebouw en gaan een hellingbaan bij het linker hefkoepelgebouw in, om ondergronds bij het rechter hefkoepelgebouw te kunnen keren. De garage zou om de twee frontbatterijen heen gebouwd worden, waarvan de onderzijden in de garage te zien zouden zijn. Vooral de bouw van de parkeergarage is volgens de Heritage Impact Assessment de zwaarste aantasting van het fort en de Raad van State noemt dit nadrukkelijk.
De vraag is of er een aanpassing in het bestemmingsplan wordt gemaakt om het plan in lijn te brengen met de PRV. Of komt er een gewijzigd plan? Of een geheel ander plan? Zeilfort Kudelstaart
|
Beste Nederlanders!Tekst en foto: René Ros.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn de Stay Behind organisaties Operaties en Inlichtingen opgezet, om bij het uitbreken van een nieuwe oorlog verzetsactiviteiten te organiseren. Deze publicatie is gebaseerd op een brief van het hoofd van de sectie Sabotage van Operaties, werkend onder de dienstnaam 'Pelt'. Samensteller en onderzoeker René Ros heeft, in samenwerking met de kinderen van 'Pelt', de originele teksten gecombineerd tot een brief aan alle Nederlanders. Met ruim 60 pagina's is het een van de meest uitgebreide openbare publicaties over Operaties. Het bevat naast de brieftekst, ook de resultaten van onderzoek ter verificatie en ter aanvulling van de brief. Hierdoor is ook veel nieuwe informatie aan het licht gekomen. Zo bleek de geheime organisatie onder haar dekmantel in de telefoongids te staan. En eindelijk weten we welk Amsterdams grachtenpand ze als kantoor gebruikten. Ook wordt duidelijker welke forten er gebruikt werden. In de nieuwste versie zijn de volgende wijzigingen gemaakt: Toegevoegd als geraadpleegde bronnen: De publicatie is te downloaden via de onderstaande link.
|
BVD-onderzoek naar aannemerTekst: René Ros Op 22 november jl. droeg de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) ongeveer 71.000 persoonsdossiers uit de periode 1945-1998 over aan het Nationaal Archief en werden ze beperkt openbaar. Deze dossiers waren door haar voorganger de Binnenlandse Veiligheidsdienst (B.V.D.) in de periode van de Koude Oorlog samengesteld. Uit een quick-scan van personen die in die periode volwassen waren, kwam alleen de naam van Gerrit Kruk naar boven. Hij was de eigenaar en aannemer die in de jaren 1980 Fort bij Velsen grotendeels sloopte.
Het dossier bestond uit een aantal administratieve kaarten met wat informatie, maar interessanter was een rapport van vier vellen uit 1954. Veel regels over de personalia van Gerrit Kruk zelf en zijn ouders, broer, zussen, vrouw, haar ouders en drie werknemers. Van hemzelf en de drie werknemers werd aangegeven dat ze kennis van springstoffen hadden, en dat lijkt de reden te zijn om het dossier aan te leggen. Het dossier is in 1962 voor het laatst geraadpleegd, zodat ze blijkbaar geen grote dreiging voor onze democratische rechtsstaat waren. Volgens het BVD-dossier vervoerde Kruk tijdens de oorlog met trekker en trailer goederen voor de Duitse Weermacht. Daarnaast - of daardoor? - handelde hij ook illegaal in de schaarser geworden voedingsmiddelen. Hij werd diverse keren geverbaliseerd inzake de Suikerdistributiebeschikking, Prijzenbeschikking en Vleesdistributiebeschikking. Het was de B.V.D. destijds - en mij nu - niet bekend of hij daar ook voor veroordeeld was. In maart 1944 werd de woning van de familie Kruk binnengevallen door, met pistolen gewapende, leden van de economische sabotageploeg van de illegale organisatie Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Mogelijk wilden zij even over zijn zwarthandel 'praten'. Er is een worsteling gezien en dat vader Kruk de belagers met een bijl wegjoeg. Daarna is de woning ongeveer een week door de Feldgendarmerie bewaakt geweest.
Het was al bekend dat Kruk het werken met springstoffen leerde van de achtergebleven Duitse militair Heinz Warma. De BVD is uiteindelijk erg positief over Kruk: "Hij had veel feeling voor dit werk en heeft kans gezien zich tot een kundig, voorzichtig en ervaren “springer” op te werken". Aannemer Kruk (gewijzigd)
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 522
De Stelling van Amsterdam en Fort Uitermeer komen in de avond van 26 januari aan bod in de lezing van de Weesper René Ros, auteur van de website ‘Stelling van Amsterdam – een stadsmuur van water’. Daarnaast is Ros specialist Stelling van Amsterdam bij het Kenniscentrum Waterlinies.
Het vorige jaar heeft de gemeente Beverwijk regelmatig overleg over de ontwikkelingen bij het Fort bij Velsen en haar toekomst gehad, met allerlei betrokken instanties zoals de provincie Noord-Holland, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de monumentencommissie. Dit heeft onder meer geleid tot een uitbreiding van de beschrijving van het rijksmonument met de genieloods.
Het gaat om acht foto's die op vier A4-vellen zijn geplakt met, in een vrouwelijk handschrift, omschrijvingen eronder. Omdat ze opgeplakt zijn, is de achterzijde niet te zien en geen aanwijzingen of het authentieke foto's of nieuwe afdrukken zijn. Gezien de afmetingen, denk ik dat het latere afdrukken zijn. Ze zijn door Kees Bruins aan hem gegeven, die ze zelf van een van de kinderen had gekregen.
Het leven van Arie Kamsteeg is nog te recent geleden om zijn gegevens in allerlei persoons- en militaire archieven aan te treffen. Zijn geboorte- en overlijdensakten zijn wel gevonden. En in het archief van het Koninklijke Nederlandse Bond voor Lichamelijke Opvoeding (KNBLO) dat hij in 1933 de Nijmeegse Vierdaagse liep, als dienstplichtig hospitaalsoldaat. Hij moet in 1939-1940 zijn gemobiliseerd maar over een oorlogsverleden werd helaas niets gevonden, ook niet als krijgsgevangene. Wie weet er meer over hem en waar de originele foto's zijn?
De stichting Menno van Coehoorn heeft ook een terminologie verdedigingswerken, maar deze mag niet meer overgenomen worden. Bovendien is die veel uitgebreider dan nodig voor onze werkperiode van 1787 t.e.m. 1991 en tegelijkertijd onvoldoende gericht op 19e eeuws forten. En sinds het in 1999 verscheen is het niet meer bijgewerkt.
Het bestemmingsplan is alleen vernietigd omdat het niet voldoet aan de Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV), waarin de Werelderfgoed-status juridisch is verankerd, omdat onvoldoende kernkwaliteiten van het werelderfgoed zijn verzekerd. De Omgevingsverordening NH2020 is als opvolger al in werking getreden, maar in dit geval is als overgangsmaatregel de PRV nog van toepassing.
Op de begane grond zou 2.727 m2 nieuwbouw komen, naast de al aanwezige 2.413 m2 van de fortgebouwen, en dat is een uitbreiding met 113% (bruto). Het plan is om de ruimten in de fortgebouwen te gebruiken voor wellness, vergaderen, café en keuken met tevens een expositie in drie munitieruimten.
Op 10 oktober 2020 verscheen de publicatie "Beste Nederlanders", over een geheim project in de Koude Oorlog. Het zijn de herinneringen van een stafmedewerker van Operaties, een Stay Behind organisatie. Er is wederom een nieuwe versie met aanvullingen verschenen.
Bij een beperkt openbaar archief moet je vooraf toestemming tot inzage vragen en aantonen dat de bewuste persoon is overleden, dat je het zelf bent of gemachtigd bent door de nog levende persoon. Er mogen geen foto's van de stukken gemaakt worden, je mag het alleen overschrijven of overtypen. Dat laatste is voor u, de lezer, gedaan.