Sluit [X]   
 

Fortwachter Pijl in 1933: "M.A. Pijl en 3 kd" met S.S. "Johan de Wit"...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief 177

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 177
(6de jaargang, 29 november 2004)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Voorwoord

Wederom een extra welkom aan alle nieuwe abonnees. Op 15 augustus jl. waren er 200 abonnees en na alle mutaties was er een positief saldo zodat er nu maar liefst 240 abonnees zijn!

Het bezoek aan de Nike-sites in Duitsland was trouwens erg gezellig en leerzaam. Een verslag met foto's kan je vinden op:
<http://www.forten.info/reisverslagen/nike2004/>

 

Regenwaterkelders

Eind september vorig jaar werd ik door een medewerker van de Rijksgebouwendienst gebeld. Of ik iets wist over een regenwaterkelder voor de Stelling onder een bijgebouw van het Rijksmuseum. Pardon? Vanaf 1887 waren ze toch begonnen met proefboringen en vanaf 1899 met de bouw van de Militaire Drinkwatervoorziening? Waarom dan in 1892 geld spenderen aan regenwaterkelders?
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/riekerpolder/>

Het afgelopen jaar is niet duidelijk geworden wat de reden voor de aanleg was. Wel was bekend dat lang gezocht is naar een oplossing van de drinkwaterproblematiek voor een stad in beleg. Vermoedelijk heeft men de bouw van een rijksgebouw aangegrepen om toch alvast regenwaterkelders te bouwen.
Wel is duidelijk geworden dat ook bij de grote verbouwing van het Paleis van Justitie in 1892 twee regenwaterkelders op de binnenplaatsen werden gebouwd.
Voor dinsdag 23 november had ik afspraken gemaakt om beide gebouwen te bezoeken. Als onderzoeker ben ik wel verplicht om dit soort objecten te bezoeken, maar Hans Baas ging geheel vrijwillig mee!

Omdat het Rijksmuseum momenteel wordt verbouwd, waren we te gast van de directie-voerende onderneming waarvan een medewerker ons begeleidde. De deur van de Teekenschool was snel open maar de waterkelders niet. Het gebouw is weliswaar helemaal leeg maar er zijn vele luiken in de vloer. En de luiken zaten klem of de handgreep ontbrak. Zodoende hebben we met de kurkentrekker van een zakmes de luiken moeten opentrekken. En met een trap rondgesjouwd.
Uiteindelijk bleken er drie drijvende kelders (d.w.z. los van de fundering) onder 3/5de van het gebouw te zitten, met in totaal vier luiken. De hoogte bedraagt maar liefst 2,5 meter.
De oostelijke kelder (ca. 5x8) was droog en er lagen allerlei oude spullen in opgeslagen. In het midden van de kelder is een scheidingswand met een halfronde doorgang. Ook de westelijke kelder (ca. 5x8) had zo'n wand en doorgang maar er stond een aardige laag water in.
De zuidelijke kelder (ca. 10x10) is opgedeeld in vier compartimenten waarvan drie compartimenten via een luik en twee doorgangen toegankelijk zijn. Hier lagen aardig wat bakstenen opgeslagen. Het vierde compartiment moet een soort bezinkbassin zijn geweest met een lage muur en een muur met onderin openingen. Ook in deze stond een flinke laag water.
Het was zeker de moeite waard om de kelders eens nader te bekijken alhoewel dikke lagen stof en schermen spinrag ons ten deel vielen. De bekende bruin geglazuurde tegels troffen we hier alleen op de vloeren aan, de muren waren gewoon baksteen.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/adam-rijksmuseum/>

Het Paleis van Justitie was al bijzonder om er binnen te komen: detectiepoortje en röntgenapparaat. Eenmaal binnen werden we door een medewerker naar de beide waterkelders op de binnenplaatsen geleidt. Eerst de westelijke kelder die sinds 1954 de stookruimte is. Van bakstenen tussenmuren en pilaren is niets meer te vinden. Wel kan je zien dat de opbouw uit 1931 is geplaatst bovenop de dikkere muur van de waterkelder. De oostelijke kelder is helemaal onherkenbaar sinds in 2003 het bedrijfsrestaurant er in is gevestigd.
Deze kelders waren in oppervlak (ca. 6x10) groter dan elk van het Rijksmuseum maar met circa 1,10 meter waren ze een stuk ondieper.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/adam-justitie/>

 

Atoomtijdperk 2

Over de onderwerpen in de twee thema-nieuwsbrieven 'Koude Oorlog' is het artikel 'Stelling zat vol bommen, gas en granaten' in het Haarlems Dagblad, Dagblad Kennemerland, IJmuider Courant en Noordhollands Dagblad (NHD) verschenen. Op de website van het NHD was de kop zelfs zeer specifiek: 'Dieptebommen in fort aan Jisperweg'
<http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7106,15-1-2039--2297820-1322-723605-,00>

Onlangs sprak ik iemand die van de zes geheime nucleaire taken van Nederland wist toen het nog geheimen waren. Hij sloot uit dat de Amerikanen de feitelijke nucleaire ladingen aan Nederlanders zouden meegeven of zonder een eigen U.S. Bewakingsdetachement ergens zouden opslaan. Ook de veiligheidszone van drie kilometer wees eerder naar conventionele explosieven (zoals zware dieptebommen) of chemische wapens. Mogelijk dat de raketten met brandstof in het fort werden opgeslagen maar de nucleaire ladingen stiekem aan boord van het Amerikaanse schip zijn gebleven.
Navraag bij de informant, Dhr. Grootegoed†, bracht aan het licht dat er geen Amerikaanse bewaking bij de kernwapens is geweest. Wel zou de veiligheidszone 18 kilometer hebben bedragen. En op de kisten stond duidelijk het nucleaire symbool. Wat datering betreft kwamen we op de periode 1960-1970 terecht. Dat kan nog handig zijn voor archiefonderzoek.

Maar zoals Dhr. Grootegoed† zei: een vol getankte Boeing 777 is momenteel een groter gevaar dan destijds de 18 (nucleaire) dieptebommen. En toch spreekt dat laatste journalisten aan. Oh, en bij verschil tussen nieuwsbrief en krantenartikel prevaleert de nieuwsbrief...

 

Werkzaamheden Fort Uitermeer liggen stil

Provincie wil eerst duidelijk plan voor invulling terrein

(Uittreksel van artikel in Gooi- en Eemlander van 23-11-2004, door Joyce Huibers. Ontvangen via Stichting Stelling van Amsterdam)

De werkzaamheden aan de waterpartij rond de toren op Fort Uitermeer bij Weesp zijn stilgelegd. Ook de plofhuisjes op het terrein worden voorlopig niet gesloopt. De provincie wil met verschillende partijen eerst bepalen welke recreatieve invulling het fortterrein precies gaat krijgen. De opening, gepland voor eind mei volgend jaar, is daarom uitgesteld naar open monumentendag begin september.
"We willen voorkomen dat we nu dingen doen, waar we later spijt van krijgen. Er leven wel ideeën, maar die stroken niet altijd met elkaar of met de inmiddels opgestelde randvoorwaarden.", zegt gedeputeerde Hans Schipper.

De provincie overweegt om niet alleen het gebied rond het torenfort toegankelijk te maken, maar ook het stuk grond waarop nu de muskusrattenbestrijding is gevestigd.

Schipper zegt de hele herontwikkeling van Fort Uitermeer te hebben onderschat. "Een dergelijk project brengt meer te weeg dan ik van tevoren had kunnen denken. We lopen dan ook achter op het schema.
Maar de herontwikkeling kost de provincie acht ton. Dat is veel geld. Dan moet je met een goed plan komen waarbij je zoveel mogelijk teruggeeft aan de Noord-Hollandse burger."

<http://www.gooieneemlander.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uitermeer/>

 

Excursie Hembrugterrein

Komende zaterdag 4 december wordt een rondleiding en lezing op het Hembrugterrein bij Zaandam verzorgd. Het wordt georganiseerd door Steunfonds De Rooie Cent. Een goede gelegenheid om dit bijzondere terrein te bekijken.

De lezing wordt gegeven door Theunis Stelling en Ron Blom en gaat over de rol van linkse organisaties in de Eerste Wereldoorlog.
De rondleiding is onder leiding van Patrick van Riel van Domeinen.

De poort bij de Hempont(?) is open van 13.30 tot 14.00 uur. Aanmeldingen is nodig en kan bij Eric Schaap op telefoonnummer 075-631 38 19

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-avp/>

(Dit bericht is op 2 december apart aan de abonnees toegezonden.)

 

Bezoekerscentrum (B-watch)

Tot maart in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Dan is het een jaar geleden dat ik een voorstel over het bezoekerscentrum deed. Ook als er weer niets te melden is...

HO STOP! Nieuws!
De door Stichting Stelling van Amsterdam voor maart toegezegde inventarisatie onder eigenaren van de forten is eindelijk gestart! Vandaag is een lange brief met historische inleiding, criteria en verzoek naar mogelijkheden aan eigenaren en gebruikers verzonden. Tot 15 februari 2005 (!) hebben ze de gelegenheid te reageren.

De hierboven genoemde brief is ter informatie te downloaden via de pagina over het Bezoekerscentrum-voorstel.

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

 

Overig

- 'Munitieverzamelaars teisteren Zandvoort' <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7101,11-1-6523--2298444-1488--,00> (CS)

- 'Renovatie sluis Beemster in gevaar door geldgebrek' <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7106,15-1-4712--2307766-1322-723605-,00> (CS)

- 136 foto's in de Foto-collectie over de sloop van Het Scheepskameel op het Fort aan het Pampus: <http://www.muiden.info/photopost/showgallery.php/cat/3008>

- Trace van de omleggingen voor de provinciale weg N201 is vastgesteld en de realisatieovereenkomst getekend maar er is ook bezwaar vanuit de Europese Unie. Vernieling aan de Geniedijk Haarlemmermeer lijkt gering maar zo te zien is een afrit gepland waar nu de bomvrije damsluis in de Slotertocht ligt. Tevens de aanleg van bedrijfsterreinen aan beide zijden van de geniedijk. Bij Uithoorn kruist het trace wederom de hoofdverdedigingslijn maar weet net het terrein van de "Inlaatsluis in de 1e Bedijking van de Mijdrechtse Droogmakerij" te omzeilen. <http://www.n201.info/>

- KNSF wil 80-90% van de bomen in het bos 'Kruitfabriek De Krijgsman' kappen "om te zoeken naar explosieven". Wie dat gelooft??? <http://www.muider.nl/nieuws/nieuwsbericht.asp?Recid=1216>

- Vertraging in de bouw van IJburg bij Amsterdam: voorlopig moet je vanaf de Kustbatterij bij Diemerdam 500 meter naar het oosten lopen om de Kustbatterij bij Durgerdam te zien, later drie kilometer. De planologen hadden eindelijk een zinvolle zichtlijn kunnen maken...

- Een vinologisch verslag van het feest '40 jaar Wijnimport J. Bart' in Fort benoorden Purmerend: <http://www.wijnplein.nl/Bartwijnimport40jaar.php>

- De Firefox browser is in opmars, ook de Stelling website wordt er vaker mee bekeken. In september werd 1,1% van de bezoeken met Firefox gedaan, in november al 2,3%.
<http://www.nu.nl/news.jsp?n=446016&c=50>
<http://www.spreadfirefox.com/?q=affiliates&amp;id=40052&amp;t=1>

- Eind november is het totaal aantal bezoeken aan de website weer gebroken. Dat betekent dat sinds de eerste publicatie in 1999 het aantal bezoeken elk jaar is gestegen. Met meer dan 700%...

Met nieuwsberichten gesignaleerd door Co Stronck (CS).

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)
 
 
 
Het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) verzamelt, onderzoekt, borgt en verspreidt kennis over de Hollandse Waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. (Advertentie)