Sluit [X]   
 

Militaire Drinkwatervoorziening in 1943: "hebben de Duitsers de installatie beproefd onder toezicht van het...

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 23-7-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 110

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 110
(18 september 2003, 5de jaargang)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Stellingmaand

Dinsdagavond laat ontving ik maar liefst drie verslagen! Zelfs met eigen foto's! En een van de verslagen is van een organisator die ons een kijkje achter de schermen gunt.
Meteen blijkt hoe zinvol het is als iemand anders eens een stukje schrijft. Want ik besteed al geen aandacht meer aan de indeling van een fort met haar hefkoepels en dergelijke.

Komend weekeind ga ik zelf nauwelijks op stap dus verslagen zijn dan helemaal welkom.

Verder kan ik nu melden dat ik op persoonlijke titel en minimale kosten de domeinnaam stellingmaand.nl heb geregistreerd. Voorlopig wijst deze naar de Stellingmaand pagina's van de stichting.
De eerste twee weken heb ik gekeken of er mensen zijn die de domeinnaam raden en op goed geluk de term 'Stellingmaand' uit de krant overnemen en tussen 'www' en 'nl' intypen. Dat blijkt veel minder het geval te zijn dan ik gedacht had: vijf keer per week.
Vervolgens nog eens gekeken welke verwijzing mensen kiezen als ze naar de Stellingmaand pagina's willen verwijzen. Geen koos voor 'http://www.stelling-van-amsterdam.nl/stellingmaand/'.
Ben benieuwd hoeveel de domeinnaam me bij verkoop gaat opleveren. Wie biedt?

Op het moment komt maar liefst 20% van de laatste 100 bezoeken via de zoekmachine Google.

 

Stellingmaand: Vijfhuizen

Kunst in het fort of kunstfort?
(door Rob Verhoef)

In het kader van de Stellingmaand heb ik zondag 7 september een bezoek gebracht aan het Fort bij Vijfhuizen. Op dit moment is dit fort in gebruik bij een aantal kunstenaars uit de regio. Langs een landelijk begroeid weggetje kom je bij de ingang van het fort en zie je meteen een spandoek hangen met tekst ??? Iets over moderne kunst.

 

Loop je langs het fort dan valt het op dat deuren zijn verdwenen of uit de sponningen hangen en maakt alles toch een beetje verwaarloosde indruk. Kom je echter binnen dan zie je overal de oude bordjes en teksten nog hangen. Een groot gedeelte van het fort, het gehele deel links van de ingang, was geopend en hier kon je je overal vrij bewegen voor zover er tenminste licht was.
En stap je van de hedendaagse kunst in het verleden en zit je in de slaapkamers van de soldaten, de keuken of officiersruimten. Met een beetje fantasie komt het verleden hier weer naar boven.

Ik ben inmiddels soldaat want na het aanschaffen van het Stellingpaspoort moet je nog minstens twee andere forten bezoeken om op te klimmen tot sergeant. In ieder geval handig zo'n leuk klein paspoortje. Al is het maar om voor jezelf aan te tekenen wanneer en waar je bent geweest.

Volgens mij zitten er op dit moment zo'n vijf kunstenaars in het fort waaronder Marcel van Kerkvoorde waarvan ik enige tijd geleden nog schilderles heb gekregen. Buiten op het fort hangen of staan nog wat kunstwerken maar kunstfort was naar mijn begrip toch wat te hoog gegrepen of het moet nog echt wat worden.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/vijfhuizen/>
<http://www.kunstfort.nl/>

 

Stellingmaand: Spaarndam

(door Arthur van Beveren)

Net als René was ik op Open Monumentendag in de omgeving van Spaarndam te vinden. Pas vroeg in de middag kwam ik op het idee een reisje naar de Stelling van Amsterdam te maken aangezien ik slechts in een ver verleden Fort bij Spijkerboor en Fort bij Nigtevecht had bezocht. Het donkergrijze beton met op vele plekken vochtige kalkafzettingen doet me toch meer dan de baksteentjes in de NHWL.
Ik zocht op het Internet (rara waar?) naar geschikte forten en kwam op het Fort benoorden Spaarndam terecht, vanwege het redelijke onaangetaste karakter van het fort en de loopgravenstelling voor de twee forten.

Na een rondzwerving door een nieuwbouwwijk kwam ik uiteindelijk in het dorp Spaarndam terecht. Hier parkeerden we de auto en liepen langs een dijkje met enkele schuilplaatsen richting het fort. Onderweg vond ik nog enkele stille getuigen uit de Tweede Wereldoorlog; Duitse prikkeldraad paaltjes. Deze vind je echt overal in Europa.

Na de half verrotte brug te hebben overwonnen stond ik voor de hoofdingang. Het fort is gebouwd volgens het Standaardmodel A en bij binnenkomst zit je al gauw in de brede poterne welke leidt tot het frontgebouw met uitkijkpostje. De linkerzijde van het fort was versperd dus liep ik door de gang links de lokalen af. De keuken is geheel ontruimd en het enige wat rest zijn de tegels.
Bij het lokaal voor de rechter keelkazemat bladderde de nieuwe verf van de muur waardoor een strook met patronen zichtbaar werd. Onder andere een koffiepot en koffiekopje in jugendstil stijl. De keelkazemat was jammer genoeg dichtgemetseld (waarom?). Dit zijn juist de objecten die ik nog het meest interessant vind. Enfin, verder langs de latrines met mooie strakke opschriften boven de deuropeningen.

Hierna kwam ik weer buiten uit aan de uiterst noordelijke zijde van het gebouw. Op de muur rest nog wat camouflage, vergelijkbaar met dat op de kazematten bij Den Oever en Kornwerderzand, Duits misschien?
Het was prachtig weer en een wandeling over het eiland was niet onaangenaam. De onderkant van het rechter hefkoepelgebouw was nog redelijk intact en het was aardig voor te stellen hoe een installatie er vroeger uit heeft gezien.

Iets verder naast het frontgebouw ligt een gemetselde Duitse zoeklichtremise. Vanuit de garage kon het zoeklicht via de betonnen weg op het dak van het frontgebouw gereden worden, houten balkjes aan weerszijden van het pad maakte het lopen makkelijker.
Het dak van de gebouwen is ontdaan van de aarden dekking waardoor de hollingen duidelijk te zien zijn. Op een van de dakdelen lag een wel heel chemisch laagje kroos wat bijna geel aandeed. Het uitkijkpostje lag er mooi bij.
Aan de andere kant van het frontgebouw ligt nog een Duits bouwwerk met een voor mij onbekende fuctie, misschien diende het voor de apparatuur voor het zoeklicht. Een diepe koker zorgt voor daglicht door de ramen en een soort van schoorsteen is ook aan het werkje gebouwd. Naast dit bakstenen bouwwerk ligt het tweede hefkoepelgebouw wat geheel aan brokken ligt.
Terug bij het frontgebouw stond een deur open en dit nodigde me uit binnen een kijkje te nemen bij het koepeltje. Helaas was de trap verdwenen.

Na deze rondwandeling verliet ik het fort met het gebrom van de aggregaat, op weg naar het Fort bezuiden Spaarndam.
Hier was ik echter snel weer verdwenen, het fort was eigenlijk niet meer toegankelijk en de keelzijde was grotendeels 'bezet' door verschillende groepjes mensen. Wat hier allemaal plaatsvindt is me niet helemaal duidelijk. Ook was dit fort gerestaureerd en ook al is het misschien noodzakelijk, het tast toch een beetje het karakter van een fort aan. Maar ja.

Via het schilderachtige dorpje Spaarndam vervolgde ik m'n weg naar de twee L 483s (Duitse radiobunkers) langs de snelweg A9. "Je ziet ze vaak maar je hebt nog steeds geen foto", daar kwam het bij deze twee bunkers op neer. Na een paar foto's schoot het me te binnen dat dichtbij een Duits hoofdkwartier lag. "Ergens bij een landgoed" kon ik me herinneren. Helaas had m'n research wat beter moeten zijn want na een wandeling door het park achter het landhuis Beeckesteijn bleek er niks te liggen*.
Thuisgekomen bleek er nog een landgoed achter te liggen. Jammer maar helaas.
Tijd voor de mitrailleurkazemat bij het Zijkanaal B was er jammer genoeg niet meer maar het was al met al een heerlijk dagje. Misschien dit weekeind weer even rondkijken.

Noot van de redactie:
* Er ligt minstens één Duitse bunker achter het landhuis. Deze is ondergewerkt nadat het opblazen van andere bunkers op grotere afstand schade aan het huis veroorzaakte.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-noord/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-zuid/>

 

Stellingmaand: Spaarndam achter de schermen

(door Joop de Vries†, voorzitter Stichting Krayenhoff)

Wat begonnen was met een losse opmerking op een bijeenkomst in Wormer had zich in de dagen daarna ontwikkeld tot aantrekkelijke bijzaak. "Zeg Jan, het zou wel aardig zijn om een bootje te laten varen tussen fort Zuid en Penningsveer". Het bootje werd van sleepboot via rondvaartboot uiteindelijk een betaalbare busboot.

Zaterdag 8.30 uur, telefoon: "Waar moet ik zijn in Spaarndam?" "Waar vaar je nu ?" "O, vlak bij Nieuwe Meer". De verkeerde richting dus.
"We draaien om en komen via het Noordzeekanaal. 't Wordt dan wel een uurtje later." Twee uurtjes dus.

10.00 uur, telefoon: "Zeg, ik zou op fort Noord gaan staan, maar ik kan niet want mijn kleinkinderen komen onverwachts". Dan moet er een keuze gemaakt worden: of Noord gesloten houden of een ander zoeken. Het laatste dus want het eerste kun je niet maken op zo'n dag. Maar wie ? Bellen. nog eens bellen en uiteindelijk: "Goed ik kom wel, maar ik weet niets van de forten af".

10.30 uur. Als een haas naar Noord om de vlaggen te hijsen en een spoedcursus Fort Noord te geven.

11.00 uur Alles is (bijna) geregeld. De tekeningen, de luchtfoto's van de forten, alle deuren staan open of zijn los, bordjes "Alleen toegang onder geleide" zijn op de gesloten deuren bevestigd, tafel voor afgifte en stempelen paspoorten is bemand en iemand naar de sluis gestuurd om de boot op het laatste stukje te begeleiden.

12.00 uur, telefoon: "Zeg weet je dat de boot een diepgang van 1,5 meter heeft en niet zoals gezegd 60 cm ?" Een lichte paniek, door zijn grotere diepgang kan hij niet aanmeren in de fortgracht en ook niet aan de Spaarneoevers. Dan maar naar de kade bij het tweede bruggetje . 't Is wel een eindje lopen maar de meeste bezoekers zijn op de fiets en anders sturen we er een militaire wagen heen om te halen en te brengen. Vanwege het één richtingsverkeer moeten ze wel 6 km omrijden. Maar het kan.
Meteen met de eerste oversteek mee om ook bij fort Penningsveer een andere aanlegplek te zoeken. Nee daar niet,dat is particulier eigendom. Nee daar is het van de jachtwerf. He, daar gaat het wel. Meteen gebruikmaken van de gelegenheid om even mijn gezicht op Penningsveer te laten zien.
't Bootje moet wachten op mijn terugkomst want de oversteek duurt twintig minuten dus zou ik bijna een uur niet op Zuid zijn. Voorzitter zijn heeft ook wel voordelen want de boot lag er nog. Dan volgt het normale (?) werk: " Zeg weet je; hoe staat het met; is er al?".

15.30 uur: "Weet je dat de mensen van de boot naar Amsterdam gebracht moeten worden en morgen weer opgehaald moeten worden ?" "Is dit zo, dat was niet afgesproken." "Nee maar hoe moeten ze anders naar huis ?" Even regelen.
Ja hoor eindelijk 17.00 uur. De menigte zou al een uur geleden weg gegaan zijn. Eindelijk is de poort gesloten. Toch nog even vlug een stempel afgeven.

Zondag 9.30 uur, telefoon: "Het bootje wil niet starten". Wat is een mobiele telefoon dan toch makkelijk en waarom is niemand blij als je zo vroeg contact met ze zoekt?

9.45 uur, telefoon: "Weet je dat er drommen mensen op het fort lopen?". Een van de huurders heeft de deur niet dicht gedaan toen hij het fort op kwam. Toch wel makkelijk dat het zo dicht bij mijn huis is.

11.00 uur: Alle medewerkers zijn er al. Hoewel de boel pas om 13.00 uur open gaat. Eerst even naar Noord. Daar is de boel al volop in bedrijf. "Ja, ik was hier even om 9.30 uur en toen stonden er al ouders met kinderen, die kun je toch niet een paar uur laten staan".

13.00 uur: Eerst de soldaten naar Noord en Penningsveer sturen. Zij staan ook voor hun plezier en mogen dus wel wat meer zien dan Zuid. 't Gaat niet door, ze worden regelmatig aangesproken en gefotografeerd.

14.00 uur,telefoon: "De schipper wil niet varen, want er zijn te veel mensen aan boord en niemand wil er vanaf". Regelen dus.

17.00 uur: "Hoe komen we bij fort Penningsveer?". "Hoe bent u ?" "Met de auto, maar die staat daar en het bootje vaart niet meer." Een jeep regelen dus.

17.30 uur. Iedereen krijgt zijn flesje wijn en een welgemeend "bedankt"

18.30 uur. He lekker, weer thuis na een druk week-end waarop zo'n duizend bezoekers fort Zuid hebben bezocht, fort Noord hebben bekeken en het Spaarne en Mooie Nel zijn overgestoken. Hectisch, je voelt je zelf bijna een "stellingcommandant in oorlogstijd". Maar enorm leuk om het te organiseren en uit te voeren met de hele ploeg medewerkers. Volgend jaar weer zo.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/penningsveer/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-zuid/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-noord/>

 

Cursus Stelling van Amsterdam

Door Cor Wagemakers (secretaris Stichting Stelling van Amsterdam) en Caroline Smook (provincie Noord-Holland) wordt een driedaagse cursus over de Stelling van Amsterdam verzorgd. De cursus wordt gegeven op zaterdag 22 en 29 november en 13 december 2003 van 10.00 tot 12.00 uur in het Waterlands Archief te Purmerend. De cursus kost €37,50. Voor digibeten?

Meer informatie: Stichting Museaal & Historisch Perspectief Noord-Holland.
<http://www.mhp-nh.nl/>

 

Overig

- Een foto en de tekst van de enig mij bekende gedenkplaat over de verboden kringen is nu op de website te vinden:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/stukken/kringenplaat/>

- En weet je dat je de electronische briefkaarten ook als verjaarskaart kan gebruiken? ;-)
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/briefkaart/>

 

Uw mening

Dit is een experiment voor een nieuw vast item in de nieuwsbrief. Het zal in de komende nieuwsbrieven voorkomen en afhankelijk van het gebruik verdwijnen of blijven.

Als je deze nieuwsbrief op de website leest, kan je hier aangeven wat je van de nieuwsbrief vindt:
(formulier verwijdert)

 

Stelling van Amsterdam op X / Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)
 
 
 
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)