Sluit [X]   
 

Fortwachter Klop in 1926: "verbonden voor den Overzeeschen militairen dienst, zoowel in als buiten...

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 23-7-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 463

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
20ste jaargang, nummer 463, 5 september 2018

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Voor de zomervakantie (iedereen weer veilig terug?) zag ik het somber in met artikelen voor de volgende nieuwsbrief maar het is toch weer gelukt. En er zijn al drie artikelen voor volgende nieuwsbrieven.
We beginnen deze nieuwsbrief met nieuws over de tweede verkoop van Fort bij Velsen. De donatiepot valt in het niet bij de vraagprijs maar elke bijdrage is van harte welkom voor de vele kleine uitgaven.
In het eerste van drie artikelen komt aan bod welke informatie over de Stelling is gevonden in de NIMH-archieven. Daarna lopen majoor Van Hall en soldaat Troelstra in hun opiniestuk wat te fitten op Stadsherstel op basis van de reacties van meerdere mensen.
De afsluiting is vrolijk, over een onderzoek naar een inlaatsluis waarbij een spoorbrug werd gevonden!

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2018/nieuwsbrief-463/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 10 oktober verschijnen.

Veel leesplezier!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- Ik hen altijd gezegd dat Willem Dudok een te lage rang had om zijn handtekening onder de bouwtekeningen te plaatsen. Onlangs in het Nationaal Archief toch een bouwtekening van Fort aan de Middenweg gevonden met zijn handtekening en de rang 1e Luitenant-ingenieur!
Ingenieur Dudok

- In juni 2018 is de totale bezoekenteller van de Stelling-website door de 1,5 miljoen bezoeken gegaan!

- Op 3 januari 2019 bestaat de Stelling van Amsterdam website 20 jaar. In het verleden heb ik op lustrum momenten een jubileum-nieuwsbrief gemaakt waarin anderen iets schreven over de website
Met het 20-jarig jubileum wil ik eigenlijk wat anders doen. Maar wat? Wie heeft ideeën?

 

Fort bij Velsen is weer te koop

Met dank aan: Fred Braaksma.

In januari 2018 verscheen het 'bestemmingsplan Fort bij Velsen'. Het is blijkbaar niet opgemerkt toen het ter inzage lag en enkele maanden later bleek het de opmaat tot de verkoop van het fort.

Frontgebouw van Fort bij Velsen.Het bestemmingsplan is in opdracht van de gemeente Beverwijk geschreven en "omvat een wijziging van het eerder vastgestelde bestemmingsplan. Een zwaardere bedrijfscategorie wordt toelaatbaar ter plaatse van het fort. De aanwezige woonbestemming ten zuidwesten van het fort en de specifieke aanduidingen ten behoeve van het woonschip en de tjalk zijn ter compensatie van de verruiming van de gebruiksmogelijkheden verwijderd."

Mogelijk dat de woonbestemming ook het gebruik van de omliggende industrieterreinen in de weg zat. Voor zover ons bekend is het bestemmingsplan niet besproken met de provincie Noord-Holland als de UNESCO site-holder.
De wijziging van het bestemmingsplan was blijkbaar de opstap naar iets anders. Want begin juli bleek ons dat het gehele Fort bij Velsen te koop staat als industriegrond. "Het is een ideale locatie voor bedrijven die overslag hebben van goederen aangevoerd via het water zoals zand & grind-overslag, erts, etc."

En volgens de brochure is het college van B&W "bereid om zich in voorkomend geval met [eigenaar] c.q. uw rechtsopvolger aantoonbaar hard te maken om medewerking van de provincie te verkrijgen voor het toestaan van bedrijfsbebouwing op het perceel..."
Dat is een op zich verbazingwekkende toezegging aangezien het fort een Rijksmonument is en daardoor beperkt is in wat er met het fort kan gebeuren. Bovendien is de Provinciale Ruimtelijke Verordening artikelen 20-22 (UNESCO Werelderfgoed met uitzonderlijke universele waarde) van toepassing. Over de monumentstatus kunnen potentiële kopers niets in de brochure lezen.

Ambtenaar Schimmel.Het Fort bij Velsen was een van de eerste forten die via de toenmalige Domeinen werd afgestoten en, na eerste gunning aan overheden, werd verkocht aan de onderneming van Gerrit Kruk. De nieuwe eigenaar sloopte vervolgens een groot deel van de bomvrije gebouwen om als stortpuin voor de Hemtunnel te verkopen. Deze affaire was voor de provincie reden om een onderzoek te starten naar de Stelling en uiteindelijk is daar beleid tot behoud uit voortgekomen.

Er zijn nog veel vragen en het is spannend wat er met het fort zal gaan gebeuren. Hopelijk wordt het niet verder aangetast en gestreefd naar een passend hergebruik met een betere toegankelijkheid.

Fort bij Velsen
Aannemer Kruk
Ambtenaar Schimmel
Brochure Industriegrond Velsen
'Fort bij Velsen weer te koop' op Stelling Forum
Sloop Fort bij Velsen op YouTube

 

Donateurs en sponsors gezocht!

Kluis in het Provinciaal Centrum Civiele Verdediging te Haarlem.Zoals u zult begrijpen vraagt het maken en in de lucht houden van deze omvangrijke website vele honderden uren vrije tijd kost.
Uw donatie is noodzakelijk om de private website in de lucht te houden en de werkzaamheden uit te blijven voeren, onafhankelijk van overheden. Met als doel om kennis, bekendheid en bewustzijn over militair erfgoed te bevorderen.

Het vestigen van de bibliotheek op Fort Uitermeer is zeer geslaagd maar brengt ook extra kosten voor huisvesting en verzekering met zich mee. Denk ook aan tegoeden voor digitale scans bij diverse archiefdiensten. En vergeet de brandstofkosten voor de gereden kilometers niet, dat was vorig jaar 4.500 kilometer.

Wilt u als persoon of organisatie deze website financieel ondersteunen? Geef dan een donatie en geniet van een aantal voordelen zoals een gratis luchtfoto en korting op de jaarlijkse dagexcursie.
De huidige donateurs en sponsors wil ik bij deze zeer bedanken. Het aantal particulieren en organisaties, de bedragen en het jaarlijks herhalen blijft de verwachtingen overtreffen.

Zie de webpagina met informatie over het doneren om eenvoudig via PayPal (ook creditcard) of een overschrijving te betalen. En natuurlijk kunt u daar ook meer informatie vinden over de voordelen.

Informatie over doneren
Overzicht van sponsors

 

Militair Historisch puzzelen 1: Koude Oorlog magazijnen

Tekst en foto's: René Ros.

Voertuigenloods magazijn MIjdrecht.In 2013 bezocht ik het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) om 25 dossiers in hun archieven '406 Kazernes, Legerplaatsen, Gebouwen' en '407 Verdedigingswerken' te raadplegen. Omdat het zoveel kleine dossiers betreft, is het een meerdaagse puzzel om uit te zoeken. In 2016 werden de dossiers nogmaals geraadpleegd en de aantekeningen aangevuld maar steeds kwam het er niet van om te puzzelen, Nu dan eindelijk de resultaten! In deze nieuwsbrief deel 1 van 3: Koude Oorlog magazijnen.

Het merendeel van de informatie is "klein grut" dat zonder toelichting in de website en/of de database is opgenomen. Dat betreft vooral informatie over de verdwenen munitiemagazijnen Uitgeest-Noord en Velserbroekpolder maar ook over Marechaussee-kazernes in de regio.
Ook werden naamsvermeldingen gevonden van Magazijn Vollenhoven (Hoogte Kadijk Amsterdam, vm. bierbrouwerij De Gekroonde Valk), Garnizoensgarage Amsterdam (Westerdoksdijk) en Magazijn aan het Stenen Hoofd.

Over de Tanklosplaats Hollandsche Brug was al eens een tip ontvangen maar nadere informatie ontbrak. Nu is er een nieuwe vermelding aan de website toegevoegd met locatie, functie, datum aanleg enzovoort. De Militaire Bloedtransfusie Dienst had wel al een kleine vermelding maar deze kon uitgebreid worden met data en oppervlakte.

Munitiemagazijn van Magazijn Spaarndam.Het mobilisatiecomplex Mijdrecht is vrijwel geheel verdwenen. Er resteren nog drie voertuigloodsen en twee woningen. Uit het archiefdossier blijkt dat de Groot Mijdrechtstraat fungeerde als opstelplaats. Is dit vergelijkbaar met de 4-stroken wegen bij kazernes voor het opstellen van colonnes? De Groot Mijdrechtstraat staat op oudere topografische kaarten als veel breder aangegeven dan andere wegen terwijl het tegenwoordig smal is. Is er een lezer die hier meer van weet?

Van het munitiemagazijncomplex Spaarndam is nu bekend dat Defensie in 1993 werd gemachtigd om het over te dragen aan de provincie Noord-Holland. Toen was al bekend dat het recreatieschap interesse had en zij zijn later inderdaad eigenaar geworden. In juli 1981 waren gebouwen 25 en 26 nog verbouwd voor respectievelijk beproeving en demontage.

Heel opmerkelijk waren de bouwtekeningen van de munitiemagazijnen uit de jaren 1950 zoals alleen nog aanwezig op Magazijn Spaarndam en Fort Uitermeer. Een begeleidende brief heeft het over de opslag van Amerikaanse munitie en de teksten in de tekeningen zijn in het Engels. Is het ontwerp van de gebouwen Nederlands en werd het in het Engels voorgelegd aan de Amerikanen? Of is het een Amerikaans ontwerp???

Magazijn Spaarndam
Magazijn Uitgeest-Noord
Magazijn Velserbroekpolder
Marechaussee-kazernes
Tanklosplaats Hollandsche Brug
Militaire Bloedtransfusie Dienst
Nederlands Instituut voor Militaire Historie

 

De verdiensten van Stadsherstel?

Tekst: Majoor b.d. Kees van Hall (officier 2e Genie Commandement) en Jan Troelstra (soldaat 7de Regiment Infanterie).
Foto's: René Ros.

Keelzijde gebouw Batterij aan de Sloterweg.Soldaat Troelstra: Salút majoor, bent u nog op 12 juli naar de oplevering van de verbouwde Batterij aan de Sloterweg met de magazijnen en kazematten in de Geniedijk geweest?

Majoor Van Hall: Ik heb daar geen uitnodiging voor ontvangen en jij vast ook niet.

Soldaat: Ik hoorde dat het vooral een kunstenaars-feestje was voor de nieuwe gebruikers. Dat het onderdelen van de Stelling van Amsterdam zijn, is blijkbaar niet van belang.

Majoor: Behalve om de opdracht binnen te halen. Het was toch al langer duidelijk dat Stadsherstel de Stelling alleen als mogelijkheden voor werk ziet? Zo geeft een projectleider presentaties maar dat is cabaret waarin de Stelling belachelijk wordt gemaakt. En een communicatie-medewerker heeft het altijd te druk en communiceert nauwelijks.

Soldaat: Heeft u wel eens iemand iets positiefs over Stadsherstel horen zeggen?

Majoor: Nu je er naar vraagt, nee eigenlijk niet. Zelfs mensen die direct met ze te maken hebben, nemen door hun plannen meestal een verdedigende houding aan.

Soldaat: Ik bedoel maar. En het versimpelen van termen als 'kustbatterij' naar 'fort' en 'kazemat' naar 'bunker' zegt misschien wel iets over hun houding naar ons, het publiek.

'Gehakte spaanders aan de Sloterweg' in Nieuwsbrief 454

 

Project I2BMD en de gevonden spoorbrug

Tekst en foto's: René Ros
Met dank aan: Gertjan de Boer (gemeente De Ronde Venen), Dick De Waal Malefijt, Chris van Walraven en Wim Wegman.

Locatie van de inlaatsluis met de brughoofden.In opdracht van de eigenaar is een archief- en veldonderzoek naar de “Inlaatsluis in de 2e Bedijking van de Mijdrechtse Droogmakerij” (I2BMD) uitgevoerd. Het doel was om meer duidelijkheid over de ligging en aanwezigheid van de inlaatsluis te krijgen waarvan weinig bovengronds was te zien. Tot onze verrassing werd er een spoorbrug gevonden!

In het Nationaal Archief werd het bouwbestek uit 1890 opgevraagd waarin de opleverdata voor 1891 en 1892 worden genoemd. Ook werd een bouwtekening uit 1892 gevonden en deze tekening moet de feitelijke situatie weergeven.
Het bleek dat de plattegrond van het afvoerbed e.d. zeer sterk verschilt met de huidige situatie. Mijn theorie was dat het afvoerbed e.d. aangepast is bij het wijzigen van het aardwerk van het naastgelegen fort. Er werd een goedgekeurd bestek uit 1894 gevonden waarin inderdaad staat aangegeven dat het vergraven van het afvoerbed e.d. onderdeel van het werk is.

In de berm van de huidige weg is niets te herkennen van de inlaatzijde van de inlaatsluis. De weg is weer rechtgetrokken en moet over de inlaatzijde zijn gelegd en deze is mogelijk gesloopt om ongelijke verzakking te voorkomen.
Aan de uitlaatzijde, in de tuin met vijver, blijkt het zichtbare beton een brughoofd van de spoorweg Uithoorn - Alphen aan de Rijn te zijn. Deze spoorweg is aangelegd in 1915 en gesloten in 1936. Op een afstand van 6,90 meter werd met prikstokken het noordelijke brughoofd gevonden.
Tussen de brughoofden moeten de restanten van de inlaatsluis te vinden zijn maar door puin en wortels was dit niet vrij te graven. Uit berekeningen blijkt dat resten van de uitlaatschuiven binnen het perceel moeten liggen.

Basaltstenen zoeken in de vijver.Aan de uitlaatzijde bevindt zich een vijver die van oorsprong bestond uit een afvoerbed, een stortebed en een ontvangkom. Water dat in het ontvangbed werd ingelaten stroomde over een breedte van 35 meter rustiger over het stortebed naar de 2 meter diepe ontvangkom en vervolgens de droogmakerij in.
Het afvoerbed en het stortebed waren van 30 cm hoge basaltstenen voorzien om uitspoelen door het krachtig stromende water te voorkomen. Ongeveer 1/6e deel van deze basaltstenen is nog aanwezig en met een waadpak kan hierop goed gelopen worden.

Helaas kon tijdens dit onderzoek niet onomstotelijk vastgesteld worden dat van de uitlaatzijde nog restanten aanwezig zijn. De muur waarvan gedacht werd dat het een restant was, blijkt een brughoofd van de spoorweg.
Van de vijver kon wel vastgesteld worden dat dit de volledige afvoerbed, stortebed en ontvangkom betreft. Maar door wijzigingen aan de oever is het aanzien weinig oorspronkelijk.

Het rapport is op verzoek te verkrijgen bij de auteur.

Inlaatsluis in de 2e Bedijking van de Mijdrechtse Droogmakerij
Fort bij Uithoorn

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
'Kennismaken met de Stelling van Amsterdam' is een gratis interactief e-book over de Stelling. (Advertentie)
 
 
 
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)