|
InleidingBeste lezer,
Via LinkedIn heb ik het contact met een directeur van Brink's waardetransport hernieuwd en gevraagd of hij een ooggetuige wist om hun verhaal over Fort bij de Liebrug te vertellen. Alhoewel hij er niet zelf gewerkt heeft, weet hij er voldoende van om zelf het verhaal te vertellen. Misschien kan hij er meer over vertellen dan iemand die er gewerkt heeft; over een locatie waar collega's niet bij elkaar op de afdeling mochten komen. Het is een mooi en bijzonder verhaal geworden! Het zou leuk zijn als de schrijver een paar lezersreacties ontvangt. Tussendoor nog aandacht voor de aanstaande festiviteiten vanwege 200 jaar Koninkrijk. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2012/nieuwsbrief-398/ De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 5 september verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden. Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
DienstberichtenHet KLD luchtwachtcentrum in Amersfoort, waaraan onder andere een aantal posten tussen Amsterdam en Hilversum rapporteerden, blijkt nog te bestaan. Het was een hergebruik van een ouder pand en inmiddels verbouwd tot woning. Er is niet veel meer van te herkennen behalve de vide waar vanaf de officieren op de plottafel keken. Leerzaam is dat het aantal donaties sterk afhangt van de aandacht die ik er aan schenk. De afgelopen tijd zijn er maar een paar donaties ontvangen zoals van:
|
De geheime stafkaartMet dank aan: Marco van Middelkoop (Aerophoto Schiphol).
De scan is 420 Mb (TIF) groot en zelfs als JPEG is het te groot om
zo maar op de website te plaatsen. Maar wanneer is de kaart gemaakt? De hoofdverdedigingslijn staat al aangegeven van Uitermeer naar Muiderberg dus de kaart moet van na 1915 zijn. Vreemd, de kleur van het groepspark Halfweg geeft aan dat het in oorlogstijd moet worden gebouwd terwijl het al in 1905 is gebouwd. Daarom denk ik dat de kaart in 1920 is gemaakt met vier kleine aanpassingen in 1921 voor de sectorparken. Dan is het ook aannemelijk dat de sectoren in 1921 zijn opgeheven en niet in 1919. Als opmaat naar de samenvoeging in 1922 met de Nieuwe Hollandse Waterlinie, dat nooit sectoren kende, tot de Vesting Holland? N.B. Deze stafkaart is een mooi voorbeeld dat het verzamelen van documenten, voorwerpen en informatie niet de meeste tijd kost. Maar het toegankelijk maken (wat niet altijd mag) en duiding geven minstens net zo veel! Stafkaart ca. 1920
|
Heidemij in opdracht van Defensie, deel 1/2Tekst: Teun Winkelman.
Ik heb tussen 1984 en 1995 gewerkt bij de Heidemij in Arnhem op de afdeling Beheersplannen. Binnen die afdeling waren er twee "takken van sport": bosbouw en stedelijk groen. Het Ministerie van Defensie was een van de grotere opdrachtgevers in de persoon van Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (D.G.W.T.). Ik heb voor heel wat oefenterreinen (bos)beheerplannen geschreven. In 1995 moest nogmaals gereorganiseerd worden en toen zijn de activiteiten in het bosbeheer volledig afgebouwd. Ik werd als laatste ontslagen en heb de taak op me genomen om, tijdens de periode van werkloosheid, te proberen het originele archiefmateriaal zoveel mogelijk onder de terreineigenaren te distribueren. Gewoon omdat ik niet wilde dat veelal historisch materiaal op de vuilstort zou belanden. Het weinige aanwezige materiaal van Defensieterreinen bestond geheel uit kopieën en had dus geen speciale waarde. Dat heb ik dus vernietigd. Met vriendelijke groet, Heidemij in opdracht van Defensie, deel 2
|
Voorpositie bij CruquiusTekst en foto: Majoor b.d. Kees van Hall (officier 2e Genie Commandement).
Bijna het halve fort is onder twee wegen en een fabriek verdwenen. De gemeente had er zelfs grond gedumpt en moest het op aanmaning van de provincie weer verwijderen. Dat schijnt in 2001 te zijn gebeurd waarbij het profiel van de aardwerken is hersteld.
Het terrein ziet er te netjes en weinig heldhaftig uit maar dat was blijkbaar de bedoeling. De fundering van het torenfort had een heldhaftige sfeer kunnen geven. Voorpositie bij Cruquius N.B. ReneRos.biz Monumentenadvies was niet betrokken bij het ontwerp maar heeft wel aan tekst en met een historische foto bijgedragen aan het informatiebord.
|
Boek Beplantingen op verdedigingswerkenTekst: persbericht stichting Uitgeverij Matrijs.
Eeuwenlang werden beplantingen van bomen en struiken gebruikt bij de verdediging van gebieden, steden en vestingen. Eerst op bijvoorbeeld individuele landweren, schansen en vestingsteden, maar later ook op militaire verdedigingslinies, zoals de Grebbelinie, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. Beplantingen op verdedigingswerken beschrijft de geschiedenis van de verdediging van Nederland met verdedigingswerken en linies, waarna specifiek wordt ingezoomd op de rol van beplantingen op deze objecten in de loop der eeuwen. Verder geeft het boek handreikingen voor het beheer van beplantingen, waarbij nadruk wordt gelegd op de vier meest voorkomende militaire beplantingsvormen: opgaande bomen, hakhout, knotbomen en heggen. Afsluitend worden er ter inspiratie praktijkvoorbeelden gegeven voor de inrichting en het beheer van verdedigingswerken met het oog op de cultuurhistorische, de natuur- en recreatieve waarde van de beplantingen. Beplantingen op verdedigingswerken door Martijn Boosten, Patrick Jansen en Ido Borkent, 17 x 24 cm., 180 blz., genaaid gebonden, ISBN 978 90 5345 448 0, rijk geïllustreerd in kleur, € 24,95. Informatie en bestellen bij Uitgeverij Matrijs
|
Heidemij in opdracht van Defensie, deel 2/2Met dank aan Cor Wagemakers (vm. Provinciaal Militair Commandant Noord-Holland). Geachte heer Winkelman,
Met daarnaast vooral van de dienstkring Naarden bedrijfskaarten (1:2.500) van individuele terreinen waaronder drie forten: Fort Zuidwijkermeer, Fort bij Vijfhuizen en Fort Uitermeer. Op de bedrijfskaarten staat aangegeven welke soort beplanting er staat en soms het jaar van aanplant.
De meeste kaarten zijn te groot voor mijn scanner zodat ik ze voorlopig niet op de website kan plaatsen. Maar uiteraard zal ik deze kaarten ter inzage geven aan personen die zich serieus met de militaire terreinen en beplanting bezig houden. Of voor tentoonstellingen. Met vriendelijke groet, Heidemij in opdracht van Defensie, deel 1
|
Mijn poging tot geschiedschrijving over Fort bij de LiebrugTekst: dhr. J.C.D. van Werkhoven (algemeen directeur Brink's Nederland bv 1998-2007). Waardetransport is bekend van het transport van contant geld. Zo is Brink's ook ruim 150 jaar geleden begonnen, het bedrijf werd in 1859 door Perry Brink's opgericht in Chicago. Al eeuwen lang bestaat ook de behoefte aan het beveiligd transporteren van bodemschatten zoals goud, zilver en diamanten. Een van de bekende diamantdelvers is Beers in Zuid-Afrika. Brink's vervoerde 80% van alle diamanten die boven de grond kwamen. De belangrijkste route was van Zuid-Afrika naar Amsterdam en daarna naar Londen of New York. 'Amsterdam' was feitelijk het Fort bij de Liebrug dat daarmee binnen de Brink's organisatie een unieke positie had.
Naast diamanten was er substantieel internationaal vervoer van goud, zilver en titanium. Maar ook bloed, medicijnen, bijzondere grondstoffen, creditcards, inkt voor bankbiljetten, grondstoffen voor contant geld. Alles met waarden werd er vervoerd, behalve mensen en wapens. Op het fort was ook de fysieke opslag van alle hypotheekakten van een bank, blanco creditcards en betaalpassen, alle originele muziekopnamen van platenmaatschappij Sony, Intel processoren etcetera. Er werd geen Nederlands geld opgeslagen en gedistribueerd, soms wel buitenlandse valuta. Voor de ING werd er vreemde valuta geteld, onder de naam ING Geld Tel Centrale (G.T.C.). In het fort werkten verschillende aantallen mensen, gemiddeld 20 FTE's. De medewerkers waren verdeeld in een viertal afdelingen:
Het fort werd 24 uur x 7 dagen x 52 weken permanent beveiligd met continue controle vanuit de hoofdvestiging Amsterdam en later Houten. De personele planning en routeplanning werd de laatste twintig jaar vanuit de hoofdvestiging gedaan. De functies werden voornamelijk van maandag tot en met zaterdag uitgevoerd. De zondagen waren rustig met alleen de beveiliging aanwezig.
De activiteiten waren redelijk stabiel over het jaar heen. De diamantmarkt kent seizoenspatronen maar kunst niet en goudtransport is afhankelijk van de prijsontwikkelingen. In de jaren 1998–2008 vervoerde Brink's vele tonnen goud en zilver per dag maar als het goudtransport tegen viel dan was titanium of een ander metaal 'hot'. De chauffeurs en bijrijders van het waardetransport reden voornamelijk van en naar Schiphol (dagelijks) en naar Antwerpen (minimaal 2 keer per week). En minder vaak naar Duitsland, Luxemburg, Parijs en Zurich. Voor deze internationale activiteiten hadden wij speciale Mercedes wagens die klein genoeg waren om het fort binnen te rijden. Als werkplek was het fort uniek en zeer veilig. Briljant in de marketing en sales communicatie wereldwijd. Alle Brink's kantoren in de ruim 100 landen hadden in hun kantoor een foto van dit fort: "Dit noemen wij veilig". De mindere kant van ons werk waren de zware overvallen op ons transport. Zoals een overval op een verkeerde auto door de mist. Of de bijzondere trips naar Antwerpen waar wel met vuurwapens gewerkt mocht worden. En de namaak waardetransportauto die Brink's te vlug af wilde zijn. Memorabel zijn de bijzondere discussies tussen de bemanning aan boord van de auto bij overvallen die via de radio op de hoofdvestiging gehoord werden. De overvallen in 1998, 1999 en 2001 waren lange tijd voorpagina-nieuws.
* Vergelijk dat met de kaas, haring enz. die Soldaat Heijkoop er opsloeg (Red.). Brink's Nederland
|
Viering 200 Jaar KoninkrijkBron: persbericht Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk, november 2011.
In de jaren 1813-1815 is het fundament gelegd voor het land dat in de 200 jaar daarna is opgebouwd: Nederland werd een Koninkrijk, met een Grondwet, een Eerste en een Tweede Kamer en een positie op het internationale toneel. We herdenken de gebeurtenissen uit die jaren, en we vieren de verworvenheden van 200 jaar onafhankelijkheid en democratisch bestel. Want wat we in 200 jaar samen hebben opgebouwd lijkt vanzelfsprekend, maar is dat niet. Noot redacteur: Als verdedigingslinie van de hoofdstad en nationaal reduit van het koninkrijk zijn er vast interessante activiteiten te bedenken die passen binnen de viering van 200 jaar koninkrijk.
|
Expeditie Oldebroek 3Met dank aan: Artillerie Opleidings Centrum Koninklijke Landmacht, Raymond Gaveel, John Verbeek† en Jaap de Zee.
Eind juni heb ik een derde studiebezoek mogen brengen*, en daarbij weer andere vrienden meegenomen die vanuit hun interesse de bouwwerken wilden zien**.
Daarna een rit over de zandpaden naar de observatiegalerijen die mogelijk in 1918 gebouwd zijn. Er zouden er toen twee van beton en één van hout zijn gebouwd om met schietproeven verschillende materialen te testen. Na afloop zouden ze met grind en grond afgedekt worden om gebruikt te worden als observatiegalerijen. In ieder geval in 1981-1982 zijn ze hiervoor nog aangepast.
Bij beide galerijen waren dikke golfplaten als grondbeschoeiing te vinden. Zijn dit de golfplaten die rond 1895 zijn aangeschaft om bij mobilisatie in de Stelling van Amsterdam luisterposten en schuilplaatsen te maken? Onlangs heb ik ze nog als stapels op een oude luchtfoto van Fort Waver-Amstel menen te herkennen. * In 2004 en 2009 waren de bezoeken onder de vlag van stichting Mega, maar ik was -zonder list en bedrog- als individueel onderzoeker ook van harte welkom. Legerplaats bij Oldebroek
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.
|
Nieuwsbrief 398
Toevallig gaan veel artikelen in deze nieuwsbrief over 'beplanting'. Het eerste artikel gaat echter over de grote, geheime stafkaart waarop bijna alles van de Stelling staat aangegeven. Welke boerderijen werden gebruikt als stafkwartier?
De spion heeft de geheime stafkaart gestolen maar een digitale versie heb ik in 2004 van het Nationaal Archief gekregen uit dank voor het verzorgen van een lezing. De oorspronkelijke spreker was een paar weken eerder overleden...
Geachte René Ros,
Sodeju!
Op 3 juli jl. is het rijk geïllustreerde boek Beplantingen op verdedigingswerken gepresenteerd tijdens een symposium op Fort bij Vechten.
Hartelijk dank voor het door u in mij gestelde vertrouwen en de stapel kaarten uit 1977-1978 die ik als gevolg daarvan mocht ontvangen.
Één complex was me onbekend en dat was "Industrieterrein te Naarden". Een voormalig provinciaal militair commandant liet weten dat dit complex in gebruik is geweest bij de Verbindingsdienst van de Landmacht.
Maar het fort werd te oud en voldeed niet aan de Arbo-eisen. De op- & overslag van bijzondere waarden verdween. Daarbij verminderde de rol van internationaal grondtransport en werd luchttransport belangrijker. Daarom werd het fort in juli 2003 verlaten en verhuisde Brink's naar een nieuw pand op Schiphol-Rijk.
In de periode november 2013 - oktober 2015 vindt de viering plaats van het 200-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden. De viering zal aanleiding vormen om stil te staan bij ons gezamenlijke verleden, heden en toekomst. “200 jaar Koninkrijk” wordt voorbereid en georganiseerd door een divers samengesteld Nationaal Comité onder voorzitterschap van Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koningin in Overijssel. Het Nationaal Comité bereidt een eigen programma voor met vijf nationale festiviteiten in Den Haag, Maastricht, Zwolle en Amsterdam. Daarnaast nodigt het comité mensen en organisaties uit om zich aan te sluiten met eigen initiatieven. Traditiegetrouw wordt het ontstaan van het Koninkrijk iedere vijftig jaar gevierd.
O wow, wat ben ik blij dat 'den Oldebroeksche Heide' een relatie met de Stelling van Amsterdam heeft! Vanaf 'de Knobbel' is het mooiste uitzicht van Nederland!
We reden in een legergroene 4x4 Mercedes-Benz naar 'de Site': het Munitie Magazijn Complex alias Special Ammunition Storage Doornspijk. Officieel is het nooit bevestigd maar hier moeten vanaf 1962 nucleaire ladingen voor achtereenvolgens de Honest John-raket en Lance-raket evenals nucleaire artilleriegranaten opgeslagen zijn geweest.
Van ongeveer 30 jaar eerder dateren de twee oefenkazematten voor de Brugkazematten en VIS-kazematten die eenzaam en verwaarloosd in een bosrand staan. In de Stelling zijn een aantal VIS-kazematten gebouwd.