Sluit [X]   
 

Kapitein van Westering in 1939: "op het door hem gedaan verzoek eerval ontslag uit den...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 357

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Thema: Sergeant Wools op patrouille
12de jaargang, nummer 357, 15 september 2010

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam met informatie over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Patrouilles klaar voor vertrek op de ONK.Veel oudere mannen die een fort bezoeken hebben de militaire dienstplicht moeten vervullen. Een flink aantal van hen ook op de forten die zij als magazijnen gebruikten of bewaakten. Zij komen weer eens kijken op hun oude werkplek.
Zo ook sergeant Wools b.d. die onlangs Fort bij Krommeniedijk bezocht en helderheid verschafte over de luchtwachtpost op dat fort (zie Nieuwsbrief 349).

Op verzoek van uw vrijetijds-historicus heeft dhr. Wools tijdens de zomervakantie geen boek gelezen, maar zelf geschreven over zijn dienstplicht bij de 420e Infanterie Beveiligingscompagnie Mobiel (420 IBC) op de Oranje-Nassau Kazerne (ONK) te Amsterdam.
Op basis hiervan is over hem, als vertegenwoordiger van allen die dezelfde taak hadden, een biografie aan de website toegevoegd. Bovendien heeft hij destijds foto's gemaakt!
Deze nieuwsbrief is bedoeld om de abonnees op deze nieuwe biografie te wijzen. Maar ook om een paar van zijn persoonlijke anekdotes met geïnteresseerden te delen. Hieronder volgen daarom een zevental verhalen in zijn eigen woorden.

Mede namens de lezers, hartelijk dank aan dhr. Wools voor zijn bijdrage aan de geschiedschrijving van de Stelling. Veel leesplezier!

Bekijk de nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2010/nieuwsbrief-357.html
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/
Reageren kan o.a. in het gastenboek: https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/gastenboek/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 22 september verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

 

Levenslange belangstelling

Aangezien ik altijd in de Zaansteek gewoond heb en dan op de fiets naar het strand van Heemskerk of Bakkum ging, kwam ik tijdens deze fietstochten altijd de forten van de Stelling van Amsterdam tegen. Menig schoolmaatje wist te vertellen dat er salamanders zaten bij de vuurlinie. We gingen daar dan op de fiets naar toe en zagen soms militairen op de forten.
Natuurlijk fantaseerden we daar als kinderen van vlak na de oorlog over. Vooral als ik langs Fort bij Veldhuis fietste zag ik daar altijd een grote witte houten trap. Waar die trap voor diende wist ik niet, maar hij viel wel op.

Manschappen exerceren op plein ONKPas in mijn militaire dienst kwam ik goed in contact met de Stelling van Amsterdam. Ik raakte er toen al in geïnteresseerd. Als ik de gelegenheid kreeg van een objectbeheerder, of een fortwachter die mij een korte rondleiding door een fort aan bood, dan nam ik deze kans zeker te baat. Eigenlijk ben ik in een behoorlijk aantal van de forten geweest toen deze nog militair object waren.

Ik ontdekte toen ook dat de forten allemaal hetzelfde er uit zagen, maar het bleek dat er nogal wat verschillen waren. Er waren forten die na de oorlog als gevangenis gebruikt waren. Die waren aan de binnenzijde beschilderd door de gevangenen. Ook waren er keukens bij gebouwd en was er een observatiepost op een fort gebouwd. Ik was ook brutaal genoeg om deze zaken te onderzoeken als ik daar toevallig toch moest zijn.

Noot redacteur: dhr. Wools hoopt over enkele jaren met pensioen te gaan en denkt na over een vrijetijdsbesteding. Wellicht als vrijwilliger op een fort? Wegens afsnauwen, toen hij hiervoor een fort buiten openingstijden betrad, heeft één fort al 'minpunten'...

Biografie 'Sergeant Wools': https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/wools/
Alle foto's van zijn diensttijd: https://skydrive.live.com/?cid=757992098e33bb45&id=757992098E33BB45%213154
Oranje-Nassau Kazerne: https://www.stelling-amsterdam.nl/kazernes/amsterdam-oranjenassaukazerne/

 

Uitermeerse Knotse Kneuzen Rally

Een GMC vrachtwagen.Fort Uitermeer bij Weesp was in gebruik als Mob-complex. Het was een object waar we alleen bij uitzondering kwamen. Kennelijk had de beheerder een verjaardag of vakantie.

Eenmaal op het complex zagen we dat er allemaal GMC vrachtwagens uit de Tweede Wereldoorlog stonden. De chauffeur ontdekte dat de “masters” in de voertuigen zaten en hij startte één van de vrachtauto’s. Wat hij kon, dat konden de anderen natuurlijk ook.
Uiteindelijk zijn we met drie auto’s aan het rijden geweest over het complex. Na de rit werden de voertuigen weer netjes op hun plaats geparkeerd. Zo te zien niets aan de hand.

Echter, de volgende dienst moest ik bij Kapitein van de Wetering komen. Hij vroeg mij even de beheerder van Uitermeer te bellen. Van hem kreeg ik te horen: “Dat jullie met die oude bakken gereden hebben is nog tot daar aan toe. Maar cross volgende keer niet meer door mijn gazon heen!“
Gelukkig heeft het verder geen gevolgen gehad.

Fort Uitermeer: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uitermeer/

 

Schietoefeningen

420 IBC Van Heutsz bleek een compagnie op vredessterkte. Dat hield in dat het kader op volledige sterkte was, maar het aantal soldaten was gehalveerd. Hierdoor kwam het aantal personeelsleden precies overeen met de patrouillewerkzaamheden.

Schieten met de Garand op Schietkamp Harskamp.Echter, de hoeveelheid munitie die jaarlijks voor oefening werd toegewezen was wel voor een volledige compagnie. Het gehele jaar door werd in de kazerneweek een dag schieten gepland zodat we behoorlijk veel schietervaring kregen op de verschillende wapens. Pistool schieten werd zeker elke twee weken één keer geoefend omdat we dagelijks met het pistool liepen. De schietbanen waar ik vanuit Amsterdam geweest ben waren onder andere Overveen, Den Haag, Crailo en Harskamp.

Zo tegen het einde van 1975 moest er dus naar de Harskamp gegaan worden om er voor te zorgen dat het volgende jaar weer de juiste hoeveelheid munitie werd toegewezen. Er bleek nog veel te veel munitie voor de Bren mitrailleur te zijn. Het kader wist daar wel raad mee. Er werden vier vulploegen gevormd die de houders vulden met munitie en tegelijkertijd stonden er mensen op vier schietpunten. Het is voor mij de enige keer dat ik met de Bren vanaf de heup geschoten heb op een borstschijf, afstand 300 meter, en nog raak ook. De munitiehoeveelheid werd in één dag weer op orde gebracht.
Schieten zoveel je wilt was het devies. Sergeant-majoor Rooker zat in het langeafstandsschutters-team van de krijgsmacht en gaf nogal eens goede aanwijzingen tijdens het schieten.

Kaartje leggen op de snelweg in de vrachtwagen, van/naar Ermelo.Handgranaten zijn best grappige dingen om mee te werken, maar ze blijven bloedlink. In die tijd had ik een behoorlijke worp over mij, waarschijnlijk door jarenlang korfbal spelen.

De personeelsleden van de handgranaatbaan hadden een autowrak aan het einde van de handgranaatbaan neergezet. Het was de bedoeling dat de heren daar ‘s avonds nog wat mee zouden oefenen. Het wrak stond op een afstand waarvan ze dachten dat toch niemand dat zou halen. Helaas gooide ik met een mooie worp een aanvalshandgranaat (luchtdruk) midden onder het wrak en toen ik weer keek was het dak wat boller geworden en stonden de deuren open. Ik kreeg de sportieve complimenten van de heren.
Ook de hoeveelheid handgranaten was veel te groot en daar hebben we ons van gekweten door dat aantal in een paar uurtjes te reduceren.

Al met al heb ik wat 420 IBC betreft beslist niet te klagen gehad over de geoefendheid met wapens. Het op een bijzonder rustige manier vertrouwd maken met het pistool tijdens de opleiding in Ermelo en later het pistoolschieten onder leiding van sergeant-majoor Rooker heeft mij tot de dag van vandaag geholpen. In mijn werk als brigadier van politie loop ik nogsteeds dagelijks met een pistool op de heup.

Schietkamp Harskamp: https://www.stelling-amsterdam.nl/kazernes/harskamp/

 

Surinaamse jongens

Hollandse en Surinaamse jongens op de hei van ErmeloTijdens mijn jaar bij 420 IBC Van Heutsz werd Suriname onafhankelijk en kwamen er heel veel jongens uit Suriname in Nederland wonen. Deze jongens moesten dan wel hun militaire dienstplicht vervullen en een aantal van hen werden bij 420 IBC ingedeeld. Ik vond dat wel gezellig, want lol werd er zeker gemaakt.
Sommige kwamen zo uit Suriname vandaan, er waren er zelfs bij die letterlijk door hun ouders met een koffer geld naar Nederland gestuurd waren.

De Surinaamse jongens waren over het algemeen gewone jongens. Er zaten er echter ook een paar tussen die echt crimineel gedrag vertoonden. Een van de soldaten handelde in hasj en hasjolie. Een andere soldaat bleek een heroïnetransport te doen en daarvoor in Groningen gepakt te zijn. Toevalligerwijze ben ik deze man en zijn broertjes nog zeer frequent beroepsmatig tegen gekomen in het politiekorps waar ik kort na mijn militaire dienst ging werken.

De winter van 1975-1976 was een winter waarbij het behoorlijk vroor terwijl het windstil was. Hierdoor was het water van de fortgrachten tot een dikte van ongeveer 30 cm dichtgevroren en zo helder als glas. De Hollandse soldaten vonden dat prima, hoefden ze niet steeds die hekken open te doen.
Een van de Surinaamse soldaten, echt zo uit de tropen vandaan, liep zijn eerste patrouille met ons en we kwamen bij ons eerste fort. De hele patrouille stapte uit de combi en liep meteen de dijk naar beneden, de fortgracht over en het fort op.

IJs op een fortgracht.Alleen de Surinaamse soldaat bleef staan. We riepen met ons allen naar hem "kom maar, het kan wel".
"Dat doe ik niet!" riep de Surinaamse soldaat, "als het plotseling smelt word ik helemaal nat en koud". Hij was niet over te halen om over het ijs te gaan lopen.

Nadat de ronde gelopen was hebben we hem, onderweg naar het volgende fort, uitgelegd hoe dat met ijs in Holland zat. Verderop in de nacht lukte het wel hem over het ijs te laten lopen.
Ik denk nog vaak terug aan deze eerste kennismaking van een Surinaamse jongen met Hollands natuurijs.

 

Molukse jongens

Foto gijzeling consulaat: Beeldbank Nationaal Archief.

Op 2 december 1975 werd door Zuid-Molukkers (kinderen van oud-KNIL militairen) een trein gekaapt bij Wijster in Drenthe. Deze gijzeling duurde tot 14 december.

Gijzeling Indonesisch Consulaat Amsterdam; pantserwagen in de ValeriusstraatOp 4 december 1975 waren we op de schietbaan in Den Haag aan het schieten o.l.v. sergeant-majoor Rooker. Volgens mijn geheugen werd de sergeant-majoor rond twaalf uur bij het kantoor van de schietbaan geroepen. Kort hierop kwam hij naar mij toe en deelde mij mede dat "Molukkers" met een nieuwe gijzeling bezig waren in Amsterdam. Hij moest er als langeafstandsschutter naar toe. "Jij neemt hier de zaak over en maakt gewoon de schietoefeningen af. Reken er maar op dat wij als Van Heutsz ook nog ingezet gaan worden."

Het bleek dat het Indonesisch Consulaat in Amsterdam door Molukkers gegijzeld was. Vanaf dat moment heb ik de jongens bij elkaar geroepen en hen verteld wat de majoor tegen mij gezegd had. In één keer was de ketende meute, die 's morgens nog niet in staat was een borstschijf op 100 m te raken, een serieus geheel.
Om de mannen nog wat extra te prikkelen heb ik mijn baret op een kopschijf gehangen. Ook lagen er her en der op de baan wat bakstenen in het zand. De heren hadden hierna echt geen moeite meer met richten en waren in staat om vanaf 100 m in zeer korte tijd 17 gaten in mijn baret te schieten. Ook de bakstenen waren in geen tijd tot gravel gereduceerd.

Browning pistool inspecteren.Na het schieten zijn we gewoon naar de ONK terug gegaan en na einde dienst naar huis gegaan. ‘s Avonds om ongeveer 21.30 uur werd ik thuis gebeld, met spoed naar de ONK komen. Het was nog niet bekend wanneer we weer thuis zouden komen.
Op de kazerne bleek dat Molukkers hadden laten doorschemeren dat zij van plan waren wapens en munitie uit de diverse complexen te roven om zo hun vrijheidsstrijd kracht bij te zetten.
Op de kazerne mochten we van de kapitein kiezen welke wapens we mee wilden nemen. Ik koos zelf voor mijn pistool én de Garand. De hoeveelheid munitie die we mee wilden nemen mochten we zelf bepalen. Gewoon zoveel als je in je zakken mee kon nemen.

Normaal waren de soldaten er niet bijzonder tuk op om met mij patrouille te rijden. Simpel vanwege het feit dat ik toen ook al een zeer serieus persoon was die echt niet in de kroeg ging zitten zuipen tijdens de koffiepauze. Hetgeen andere patrouillecommandanten wel bleken te doen.
Nu het menens werd waren er opeens allemaal verzoeken om met mij mee te mogen. Toen ik vroeg waarom nu opeens wel met mij? "Omdat ik dan tenminste de meeste kans heb om te overleven als het fout gaat!" was het antwoord. Zo’n compliment streelt je pas echt.

De toegangsweg van Fort bij Veldhuis in 2003, toen nog met bomen.We kregen een 24 uurs wacht op Fort bij Edam. We moesten in het fort de bewaking doen met een paar man. We hadden wel de foerage krat mee gekregen, maar hoe we koffie moesten maken, dat was niet bekend. Uiteindelijk heeft de fortwachter ons daarbij geholpen. We ontdekten een elektrisch straalkacheltje wat ons warm kon houden en wat dienst kon doen als broodrooster of tostiapparaat. Edam bleek vol te liggen met oude Lee-Enfield geweren. Echt rekken vol tot aan de plafonds. Ik vond dat een heel indrukwekkende aanblik. Na deze wacht gingen we weer terug naar de ONK.

Het volgende fort waarop we 24 uurs wacht moesten lopen was Fort bij Veldhuis. Veldhuis was op dat moment een volledig Mob-complex. Daar lagen dus uitrustingsstukken en wapens was ons verteld. Vanaf de liniedijk naar het fort was een oprijlaan met hele dikke populieren.
Ik had een wachtpost uitgezet aan de rand van het gebied van het fort. Het was inmiddels al avond en zo goed als donker.

Een drietal soldaten achterin een Volkswagen Combi.Deze post meldde mij dat er een auto gestopt was ter hoogte van het gascomplex en dat er iemand onze richting uit kwam lopen. Twee soldaten werden door mij naar de laatste populieren voor het hek gestuurd waar ze zich liggend achter de populieren verscholen.
Even later verscheen een man aan het hek. Ik liep op de man toe en deze man maakte zich bekend als lid van de Militaire Inlichtingen Dienst.
Ik kreeg nog even het verwijt dat ik wel wat makkelijk zo naar hem toe was gelopen. Dat veranderde toen ik hem er op wees dat er twee schutters op enkele meters afstand van hem achter de populieren lagen. De man zei dat het goed was en ging weer naar zijn auto bij het gascomplex.

De volgende morgen kwam de objectbeheerder, als ik me goed herinner de sergeant-majoor Van Sprang, in zijn Fordje het complex op rijden. Hij stapte uit zijn auto en pakte daarbij een karabijn van de stoel naast hem. Toen ik met mijn hoofd daarover een gebaar maakte antwoordde hij; “Ik ken de sonen van mijn makkers!” (geen typfout).

Op deze manier hebben we verschillende objecten bewaakt, tot zelfs na de jaarwisseling. Met Kerstmis mochten onze vrouwen en vriendinnen naar de ONK komen. Dat werd toch nog een gezellig feest. Ook weer mede door de Surinaamse jongens die een leuke, gemoedelijke sfeer maakten.
We waren blij dat deze objectbewaking uiteindelijk werd overgenomen door een compagnie ergens anders vandaan. Volgens mij waren de gasten van de luchtdoelartillerie, maar zeker weten doe ik dat niet meer. Een paar dagen nadat zij het hadden over genomen, werd alles weer normaal.

Fort bij Edam: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/edam/
Fort bij Veldhuis: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/veldhuis/

 

Kruitsporen

Soldaat in het busje, borden op de achtergrond.Tijdens een patrouille bezoeken we Fort Zuidwijkermeer. Zuidwijkermeer was een van onze vaste slaapplaatsen. In de artillerieloods was een slaapruimte op de zolder en we sliepen hier frequent.
Die dag kwamen we weer aan en zoals gebruikelijk zat de meerderheid van de soldaten te roken in de auto. Uitstappen op de dam met een brandende peuk in de mond was normaal.

Alleen die dag hoorden we de fortwachter al roepen… peuken nu in de gracht gooien!! Het bleek dat er die dag tijdens het lossen een vat kruit gevallen en opengebarsten was en dat er nogal wat kruit tussen de stenen achter gebleven was.

Pfffffffff. Ik had er niet aan moeten denken als ik mijn peuk had uitgetrapt en zo’n mooi brandend spoortje was onder een stalen deur door gekropen. Daarom stond dat bordje 'roken en open vuur verboden' altijd bij Fort Zuidwijkermeer.

Fort Zuidwijkermeer: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zuidwijkermeer/

 

Gepikeerd piket

Magazijn BovenkerkerpolderTijdens één van de patrouilles moesten we slaaprust houden op het object Bovenkerkerpolder bij Amstelveen. Dat object lag aan een lange laan in een lege polder. Je zag dus al van verre iemand het object naderen.
Het was een warme nacht met een heldere volle maan en er werd geslapen met de ramen open. Ik hou er zelf niet van om in het volle licht te gaan zitten als ik alleen de wacht heb.

Ik zat dus al een tijd in het volledig donker. De chauffeur en de soldaten sliepen op dat moment. Ik zag dat uit de richting van Amstelveen een auto de laan op reed en na enige meters zag ik dat de koplichten van de auto gedoofd werden. De auto reed echter nog een stuk door tot een paar honderd meter van het object. Ik had al gezien dat het een Fiat 127 was, de auto van het controle-piket.

Ik heb snel de rest van de patrouille wakker gemaakt en hun mijn rottigheidje verteld. Ik wist dat degene die piket draaide er alles aan zou doen te bewijzen dat de patrouille niet alert was.
We liepen al met de wapens leeg en een houder met patronen in de broekzak. Voor de zekerheid hebben we alle wapens nog een keer gecontroleerd.

Een Volkswagen Combi met patrouille op een Noord-Hollandse snelweg.We verwachtten dat de piket-man over het hek zou klimmen omdat hij dat bij een andere patrouille al een keer eerder gedaan had. We spraken af dat op het moment dat de piket-man naar het wachtverblijf zou lopen, dat we dan het raam aan de achterzijde uit zouden gaan en naar de kant van de piketman lopen.
Op mijn teken zou iedereen de slede van zijn pistool naar achteren trekken zodat het leek of er doorgeladen werd.

Zo gezegd zo gedaan. De piketman betrad het terrein zonder te waarschuwen en liep naar het donkere wachtlokaal. Op dat moment floot ik zachtjes tussen mijn tanden waarna het geluid klonk van een aantal schuivende pistoolsledes.
“Niet schieten, niet schieten, ik ben het...“. De piketman klonk wat angstig en begreep ook wel dat hij eigenlijk heel link gehandeld had.

We hebben er nooit meer iets van gehoord, maar we hebben er wel heel erg om gelachen. Het was wel de laatste keer dat ik zo door deze piket man gecontroleerd werd. Hij had wel door dat ik mijn werk serieus nam.

Magazijn Bovenkerkerpolder: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/bovenkerkerpolder/

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)
 
 
 
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)