E-Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 44
(25 juli 2001)
Beste lezer,
Bij deze een nieuwe e-nieuwsbrief over de website Stelling van
Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>
Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen, te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook meer informatie over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en
het archief te vinden.
Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.
Stuur de nieuwsbrief door aan anderen!
OPEN MONUMENTENDAG SPIJKERBOOR
Open Monumentendag wordt vast een hele leuke dag voor Jurgen Lamers, Hans Baas, Frank van Drie en ondergetekende. Er is namelijk met Natuurmonumenten afgesproken dat we die dag een ruimte in Fort bij Spijkerboor krijgen om computers te plaatsen en de website te demonstreren. De computers moeten nog even geregeld worden en we hopen dat de dealer die in 1999 de computers voor Fort Zuidwijkermeer verzorgde ons weer kan helpen. Dat evenement, en ook de latere, was zeer geslaagd.
Noteer 8 september alvast in je agenda als je langs wilt komen!
<http://www.openmonumentendag.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spijkerboor/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/fotoreportages/>
PAMPUS
Het was op de radio, televisie en in de kranten: bom gevonden bij Pampus!
De "rede van Amsterdam" was afgesloten voor vaarverkeer etc. Geen
bezoek aan het eiland mogelijk? Dat viel nogal mee. Er was een boei
bovenop de bom gegooid en verder ging alles zijn gang.
De bom was door sportduikers gevonden, zo'n tien meter ten noorden
van het fort. Later zijn marine-duikers gaan kijken en bleek het een
Duitse betonnen oefenbom zonder lading te zijn. Tevens vonden ze een
tweede. Dat worden mooie tentoonstellings-voorwerpen! En het is het
bewijs dat de Duitsers inderdaad Pampus als oefenobject hebben
gebruikt.
Op de twee websites van Pampus is er geen nieuws over te vinden.
SCHOOL NEKKERWEG
Dhr. Grimelikhuyse is geboren in de fortwachterswoning van het Fort aan de Nekkerweg en nu betrokken bij de Vereniging Oud Edam en geeft rondleidingen op
de forten Spijkerboor en Edam.
Hij melde me dat het gebouw dat ik zo graag de remise zou willen
hebben, al vanaf 1900 als school in gebruik was. Nu is het echt over
met m'n droom! :-(
Toch maar eens spoedig naar het Provinciaal Rijksarchief om te
achterhalen waar de remise van het smalspoor-treintje dan gestaan
heeft.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nekkerweg/>
METALEN LOODSEN
De grote metalen bergloods bij het Fort
bij Vijfhuizen kent iedereen nu wel. Het is de laatste van vier
van dit soort loodsen.
Echter, in de afgelopen tijd heb ik nog een aantal kleinere loodsen
(circa 5 bij 8 meter) gevonden. Nu zijn volledig metalen loodsen toch
al zeldzaam. Maar de locaties zijn bovendien ook nog eens verdacht
als voormalig militair terrein. Het spreekt bijna voor zich dat alle
loodsen een roestbruine kleur hebben.
Er staat er één langs de Vuurlinie bij De Kwakel nabij de goed herkenbare aarden batterij III. Deze loods is voor
het gemak in het overzicht van groepsdepots geplaatst en wel in de Groep
de Nes.
Een tweede staat aan de Echolaan in Muiderberg. Deze locatie werd in archiefstukken
genoemd als gepland groepsdepot voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De loods bij De Kwakel en Muiderberg
lijken van dezelfde afmetingen te zijn.
Tenslotte viel me enige tijd geleden een derde, kleinere, loods bij Muiden op.
En wel op het terrein ten noorden van de kringenwetboerderij Vechthoeve. Ook
deze locatie is als groepsdepot genoemd voor de Groep
Diemerbrug. Er staat ook een zwarte houten loods en een barak-achtig optrekje.
In de archieven heb ik hier nog niets over gevonden. Maar deze kleine
bouwwerken zullen weinig prominent in de stukken voorkomen. En als de
militairen het zelf (de Genie) hebben neergezet zijn er ook geen
contracten met bedrijven in de archieven.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/vijfhuizen/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/groep-ouderkerk/>
POLDERS
Een volledig overzicht van de polders ontbrak tot nu toe op de
website. Vooral dankzij een rapport van Defensie uit 1969 heb ik dit
hiaat vooralsnog kunnen invullen.
Er is nu een pagina met een lijst van 87
polders welke volgens de planningen van 1905 en 1933 (Noordfront Vesting
Holland) geïnundeerd zouden worden. Omdat een foto van elke polder weinig
zinvol is en steeds gras met koeien zou tonen heb ik in plaats van een foto,
een grafische voorstelling van de waterpeilen per polder gegeven. Dit is, na
invoering van de getallen, samengesteld m.b.v. een database dus denk niet dat
het monnikenwerk was!
De inundaties volgens het plan uit 1933 zijn in mei 1940 ook
daadwerkelijk uitgevoerd en de grafieken van beide planningen
verschillen dan ook. De grafiek van 1905 geeft het voorlopige peil
terwijl die van 1933 het bereikte peil (vrijwel altijd lager dan het
voorbereide peil) toont.
Opvallend is dat in 1933 er meer polders langs de IJsselmeerkust, bij
Oosthuizen-Volendam en Diemen, geïnundeerd zouden worden dan
volgens de planning van 1905. Dat zou kunnen betekenen dat er meer
inundatiewerken of aanpassingen aan civiele sluizen zijn dan tot nu
toe gedacht.
Per polder wordt in tekst omschreven gedurende welke periode de
polder geïnundeerd is geweest. Ook de gegevens van de Duitse
inundaties in 1945 in de Vechtstreek zijn er aan toegevoegd. Moch
iemand nog meer gegevens over de inundaties in andere gebieden hebben
dan hoor ik dat graag.
Ook is van bijna elke polder de locatie bepaald en vermeldt,
inclusief een koppeling naar de topografische kaarten. Echter, de
volgende polders (met inundatie-station tussen haakjes) kon ik niet
in de moderne kaarten (met index) en de oude kaarten (zonder index)
terug vinden. Wie kan me helpen?
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/polders/>
GESPREKVERSLAG
Locatie: Keverdijk te Weesp, nabij één van de acht nog
intacte G-kazematten.
Deelnemers: Meneer van circa 50 - 60 jaar ("Eigenaar") en
ondergetekende ("René").
Tijdstip: 11 juli 2001, 20.05
René: "Bent u de eigenaar van de kazemat hiernaast?"
Eigenaar: "Ja."
René: "Ik begrijp dat het een Provinciaal Monument is?"
Eigenaar: "Daarom is 'ie bedekt."
René: "Oh?"
Eigenaar: "Omdat ik er tegen ben. Liefst blies ik 'm op."
René: "Hoezo!?"
Eigenaar: "Het herinnert aan de oorlog, aan vreselijke dingen. Einde
gesprek, meneer."
Waarna de eigenaar een schuur in loopt.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uitermeer-kazemat/>
SPIJKERBOOR EN IJMUIDEN
Op donderdag 12 juli ben ik met Jurgen Lamers en Hans Baas naar Fort bij Spijkerboor en Fort bij IJmuiden geweest.
Fort bij
Spijkerboor bezocht ik al voor de vijfde keer ofzo. Maar nu wilde
ik eens rustig de wandschilderingen fotograferen. En verschillende
panorama foto's maken. Dat is goed gelukt. Ik heb zes panorama foto's
gemaakt en die tot één project verwerkt. Je kan nu in
vier stappen door de poterne lopen en naar beide verdiepingen van de
geschuttoren. Dat bestand zal ik niet op Internet plaatsen want het
is al 5.5 Mb groot...
In de toekomst moeten er nog meer foto's in het hoofdgebouw en buiten
gemaakt worden, zodat je vanachter je computer door het fort kan
lopen. Buiten heb ik geen foto's genomen omdat de gronddekking van de
poterne en rond de geschuttoren weg is gehaald. Er zit een nieuwe
dakbedekking op en binnenkort gaat de grond er weer overheen. Volgend
jaar is het hoofdgebouw aan de beurt.
Jurgen had zijn metaaldetector meegenomen en mocht enkele
proefstukjes nalopen. Hij vond de vondsten wat karig - hij is verwend
met Fort aan de Drecht -
maar de beheerder ging uit zijn dak: een Nederlandse huls, een knoop
met versiering en een balletje uit een brisantgranaat. Verder
uiteraard ijzerdraad, een afvoerbuis en een ongedefinieerd stuk ijzer
- gezien de vindplaats mogelijk van het opgeblazen
hefkoepelgeschut.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spijkerboor/>
's Middags werden we met een bootje overgevaren naar Fort
bij IJmuiden. Daar is een boel gebeurd sinds ik er voor het
laatst ben geweest. Binnen wordt e.e.a. voor hedendaags gebruik
ingericht maar met behoud van het authentieke. Zo zijn de toiletten
als cabines geheel vrij van de wanden evenals de wastafel.
Ook waren er enkele Duitse werken blootgelegd: een schuilbunker en
een kanonbunker. Het schijnt dat als de bouwvakkers even niets om
handen hebben, ze fanatiek naar de bunkers hollen en emmertjes zand
aan elkaar doorgeven om een bunker leeg te graven. In de kanonbunker
was de installatie om een pantserplaat buiten voor het schietgat te
takelen nog aanwezig.
Bijna de gehele droge gracht is leeggegraven en daar zijn nog een
paar vondsten tussen gedaan. Ook werd ons nog een huls getoond -
volgens Jurgen van Nederlands vestinggeschut - waarin twee gaatjes
waren gemaakt om het op te hangen. En het woord "GAS" stond er met
witte verf nog steeds op. Dit moet een gasalarm zijn geweest...
De schacht van de verdwenen geschuttoren is inmiddels overdekt met
een houten dak waar je nog net onderdoor kan kijken naar de omgeving.
Vanwege een theaterspektakel was er ook een soort groot uitgevallen
frituurmand in de schacht gehangen. Opgehangen aan de bovenrand van
de schacht liep er nu een platformpje langs de wand, precies op de
hoogte van bestaande gangen op de eerste verdieping naar b.v. de
lichtgangen.
Eenmaal in de pantsergalerij bleek het onmogelijk om een
panorama-foto te maken. Er waren namelijk twee personen bezig met
vegen en stofzuigen. En het vele stof dat in de lucht dwarrelde ziet
er uit als mist zodra je met je camera flitst. Gelukkig bleek er
voldoende licht om zonder flitser toch foto's te maken...
Na ons gedurende 2,5 uur gehaast te hebben, hadden we nog niet alles
gezien, maar moesten we weer de laatste boot terug nemen...
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ijmuiden/>
HEMBRUGTERREIN ZAANDAM (2)
Onlangs ben ik even kort op het Hembrugterrein geweest, als gast van
Domeinen. Ik heb er enkele zaken bekeken en gefotografeerd die ik nog
niet eerder heb kunnen bezoeken. Zoals het mobilisatiecomplex zelf.
En de objecten die waarschijnlijk gesloopt worden waaronder de twee
houten schietbanen uit de jaren 1930. In een van de loodsen bleek het
depot voor artillerie van het Legermuseum ruimte te hebben gevonden,
diverse tanks en ander geschut stond er opgesteld en werd er
onderhouden.
Ook bleek dat ik in de vorige nieuwsbrief de verkeerde gebouwen tot
"Rijksmonument" heb bedacht. De gebouwen met A nummers en enkele
M-gebouwen langs de Voorzaan, bij de Delftse woningen, hebben geen
bijzondere status. Maar de Gemeente Zaanstad schijnt ze wel
"behoudenswaardig" te vinden en terwijl ik er was vond er onderzoek
aan de funderingen plaats.
De voormalige gereedschapsfabriek is wel tot Rijksmonument verklaard.
Deze ligt aan het Noordzeekanaal tussen de ingangen van het Militair
Terrein Hembrug en Eurometaal. Dit deel heb ik nog niet bezocht omdat
de spoed iets minder is. Later een keer.
Mijn provocerende opmerking "Mooi complex, wees er maar zuinig op.
Jullie hebben een reputatie." werd door de man van Domeinen lachend
beantwoord met "En die gaan we ook helemaal waarmaken."
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-ai/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-avp/>
WWW
Als je al dat 'www' intypen zat bent, je kan dat voor de Stelling
site nu ook weglaten. Dus 'stelling-amsterdam.nl' is voldoende.
Scheelt iets voor de RSI. Tenminste, als je de site nou nóg
niet in je bookmarks/favorieten hebt staan!
WIJZIGINGEN
Gelijk met deze nieuwsbrief is versie 1.5 van de website de lucht in
gegaan. Daarin zijn sinds versie 1.4.4 de volgende wijzigingen
aangebracht:
Voor de volledige lijst met links ga je naar <https://www.stelling-amsterdam.nl/colofon/wijzigingen/>
of naar deze nieuws brief op de website:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/nieuwsbrief/nieuwsbrief-44.htm
OVERIG
- De Stelling website verwijst nu naar precies 200 externe websites
en heeft 755 kaartcoordinaten van evenzovele objecten waarvan ook een
topografische kaart getoond kan worden.
- Op de website van Stichting Herstelling is een nieuwsbrief - met veel foto's - te vinden met het tweede deel van de
werkzaamheden op de forten.
<http://www.herstelling.nl/nieuws/10/>
Met vriendelijke groet,
René Ros
