Sluit [X]   
 

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 340

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
12de jaargang, nummer 340, 10 februari 2010

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam van Stichting Mega.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

En zoals in de vorige nieuwsbrief aangekondigd, werd inderdaad op 28 januari jl. het 500.000ste bezoek verwelkomt. Om 14.31 was er bezoek van iemand die op of nabij het Noordereiland in Rotterdam zat te Internetten. Ook een welkom aan de nieuwe abonnees! De aanwas die bij het aanbreken van de lente normaal is, lijkt al vroeg begonnen terwijl de vrieskou niet van de lucht is.

Het eerste artikel van deze nieuwsbrief is de officiële aankondiging voor de dagexcursie van dit jaar; kom maar op met die aanmeldingen! Vervolgens enkele gedachten over de herontwikkeling van het Fort benoorden Spaarndam. En een leuke archiefvondst over Stelling-damsluizen met een Koude Oorlog functie. Tevens een bericht over het tijdelijk inunderen van de polder bij Fort bij Krommeniedijk; alhoewel het echte inundatiepeil niet wordt gehaald toch bijzonder om te zien.
Het artikel over de brug van Fort bij Abcoude is uiteraard leerzaam bedoeld. De nieuwsbrief sluit af met militair-confessioneel erfgoed, om maar even een nieuwe term te introduceren!

Bekijk de nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/325-349/nieuwsbrief-340.htm
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 24 februari verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

 

Dagexcursie 2010

Op veler verzoek vindt op zaterdag 24 april voor de tiende keer de geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam plaats, georganiseerd door Stichting Mega.
Het doel van de excursie is om vooral forten te bezoeken die normaal niet of nauwelijks toegankelijk zijn en waar mogelijk vrij rond te wandelen. Tevens een prachtige gelegenheid om elkaar weer te zien of kennis te maken met degenen die we kennen van de website, van vorige excursies en anderen die zich betrokken voelen bij de Stelling.

Dit jaar gaan we hetzelfde gebied in als met de excursie van 2002. Door wijzigingen in het gebruik is de toegankelijkheid gewijzigd waardoor het programma afwijkt. Zo zijn er beperkingen vanwege het broedseizoen en kunnen de forten niet geheel bezocht worden.
We bezoeken een drietal forten in de Sector Zaandam tussen Zaanstad en de duinstreek, en enkele kleinere objecten tijdens een rondrit door het gebied. Dit jaar wordt er ook ruim een uur over de hoofdverdedigingslijn. Elke deelnemer moet daarom goed ter been zijn.
Optioneel kan je ook deelnemen aan een avondprogramma met gezamenlijke barbecue op het Fort bij Veldhuis waarbij het fort ook bezocht kan worden.

De dag begint om 10.00 uur en duurt tot ongeveer 17.30 uur. Als je alleen deelneemt aan het dagprogramma wordt je rond 17.00 uur weer bij het startpunt teruggebracht. Deelnemers aan het avondprogramma zijn rond 20.30-21.00 uur weer bij het station terug.
De kosten van het dagprogramma bedragen slechts € 47,50 waarin vervoer in personenbusjes, entreekosten, koffie/thee, lunch en middagconsumptie zijn inbegrepen. Het avondprogramma kost € 27,50 waarin vlees/vegetarische barbecue, salades en toegang zijn inbegrepen; drankconsumpties zijn op eigen kosten.

Meer informatie en aan melden: https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/excursie/

 

Vleermuizen en bungalowpark?

Tekst: Edwin Kapitein.

Het item 'Bungalowpark Stelling van Amsterdam' op het Stelling Forum volg ik al een tijdje een beetje op afstand maar wat me verbaasd is de totale afwezigheid van discussie op dit forum. Waar ik erg benieuwd naar ben is, hoe de verschillende belanghebbenden en geïnteresseerden naar deze ontwikkeling kijken.
Ik doe bij deze een oproep om eens de voors en tegens van dit plan op tafel te leggen. Misschien is het wat naïef om te denken dat een ieder hier zijn/haar ongenuanceerde mening naar voren wil brengen want je weet nooit wie er mee kijkt en wie je tegen de haren in zal strijken terwijl je hem of haar later ook nog nodig zou kunnen hebben.

Ik snap dat er geld nodig is om een fort te behouden. Maar als ik de plannen van de projectontwikkelaar zie dan lijkt het mij dat er misschien wel meer schade aan het fort wordt aangebracht om verval te voorkomen dan wanneer de vrijwilligers op de huidige voet verder zouden gaan. Is het ook niet de morele plicht van de provincie en het recreatieschap om het fort van verval te behoeden zonder dat dat ook meteen geld moet opbrengen?

Als natuurbeheerder maak ik mij grote zorgen over de instanthouding van beschermde soorten. Heeft deze aannemer ervaring met het maken van vleermuisverblijven en is er überhaupt ervaring met het maken van vleermuisverblijven in dit soort schuilplaatsen? De meeste soorten stellen nog al hoge eisen aan de mate van rust in hun leefomgeving, iets dat mijns inziens ver te zoeken is op een bungalowpark.

Het verbaast me een beetje dat dit soort grootschalige ingrepen zo maar kunnen binnen een Unesco-monument. Als McDonalds een filiaal zou openen in de piramide van Cheops zou de hele wereld verontwaardigd zijn. Als er in Duitsland een brug door een Unesco-beschermd landschap aangelegd wordt is dit reden genoeg om ze van de werelderfgoedlijst te schrappen. Moeten wij ons dan niet heel sterk afvragen waar we binnen de Stelling mee bezig zijn?
Ik kijk uit naar jullie reactie's zowel van voor- als tegenstanders, van vrijwilligers, provincie, recreatieschap, projectontwikkelaar en belangstellenden cq. -hebbende.

'Bungalowpark Stelling van Amsterdam' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=4&t=696&p=1801#p1801
'UNESCO Werelderfgoed' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewforum.php?f=30
'De natuur van de forten en de liniewal bij Spaarndam' in Nieuwsbrief 314: https://www.stelling-amsterdam.nl/300-324/nieuwsbrief-314.htm

 

Damsluizen in de Koude Oorlog

Bron: Archief Garnizoenscommando Haarlem in Noord-Hollands Archief.

In het archief 'Provinciale Waterstaat' in het Noord-Hollands Archief te Haarlem vond uw archiefonderzoeker een brief waarin de Koude Oorlog en de Stelling gecombineerd worden. De brief bevestigd dat de stalen schuifkeringen in de drie damsluizen in de Geniedijk Haarlemmermeer inderdaad een oorlogsfunctie hadden.
Overigens zonder dat de Stelling in de brief genoemd wordt. Waarschijnlijk hadden de aanpassingen wel tot gevolg dat de authentieke opslag van schotbalken is verdwenen. De Hoofdingenieur-Direkteur van de Provinciale Waterstaat van Noord-Holland schreef op 7 mei 1973 aan het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland:

"Hierbij doe ik u toekomen het ontwerp-bestek B.W.O. no. 34 met de daar bijbehorende 5 tekeningen en kostenraming betreffende het maken van twee schuifkeringen in de Hoofdvaart, één in de Slotertocht en één in de IJ-tocht ter plaatse van de Geniedijk in de Haarlemmermeerpolder.

De Geniedijk, die de Haarlemmermeerpolder in twee nagenoeg gelijke delen verdeelt, zal na uitvoering van deze werken in staat zijn bij een onverhoopte doorbraak van de ringdijk van de Haarlemmermeerpolder de inundatie te beperken tot het noordelijke c.q. zuidelijke gedeelte van de polder. Ik acht dit van veel betekenis met het oog op de grote oppervlakte van de polder (meer dan 18.000 ha) en de grote belangen die in de polder aanwezig zijn (o.a. de luchthaven Schiphol in het noordelijk gedeelte). De Geniedijk bevat doorlaatsluizen ter plaatse van de Hoofdvaart - twee openingen van elk 6,50 meter - de Slotertocht - één opening van 5,00 meter - en de IJtocht - eveneens één opening van 5,00 meter.

De sluizen kunnen weliswaar met de aanwezige schotbalken worden dichtgezet, maar als kering voldoen ze niet aan de thans te stellen eis, dat ze onder alle omstandigheden, ook in snelstromend water moeten kunnen worden gesloten.

Door in de sluizen, ter plaatse van de Hoofdvaart, de Slotertocht en de IJ-tocht de ontworpen stalen schuiven aan te brengen zullen de keringen wel aan de vorenbedoelde eis voldoen. De kosten van de werken worden geraamd op ƒ 165.000,- (exklusief omzetbelasting). [...]
De kosten van bovengenoemde werken kunnen ten laste worden gebracht van de kredieten, welke voor maatregelen ingevolge de wet B.W.O. [Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd 1952-1991] beschikbaar zijn. [...]"

BWO-waterkeringen: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/beschermingwaterstaatswerken/
Geniedijk Haarlemmermeer: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/haarlemmermeer/
Inundatiestation Haarlem met damsluizen: https://www.stelling-amsterdam.nl/inundaties/haarlem/

 

Inundatie bij Fort Krommeniedijk

Tekst: persbericht Landschap Noord-Holland d.d. 9-2-2010.

Landschap Noord-Holland zet binnenkort weer een deel van de Uitgeesterbroekpolder bij Fort bij Krommeniedijk onder water. Dit trekt massa’s vogels aan die hier volop voedsel vinden. In het weekend van 6 en 7 maart is er daarom een open weekend, waarbij leden van Vogelbeschermingswacht Zaanstreek met hun telescopen iedereen de vogels laten zien.

Fort bij Krommeniedijk is één van de terreinen van Landschap Noord-Holland en biedt een schitterend uitzicht over de Uitgeesterbroekpolder die begin maart voor een deel onder water gezet zal worden. Ooit werd met water rond de Stelling van Amsterdam de hoofdstad tegen vijanden beschermd. Een nieuwe tentoonstelling van Kees Bruins brengt dit fraai in beeld. Tegenwoordig is zo'n plas-drassituatie vooral aantrekkelijk voor vogels op doortrek. Ganzen, eenden, steltlopers waaronder de weidevogels goudplevier, tureluur, grutto en kemphaan komen op het ondiepe water af. De leden van de Vogelbeschermingswacht vertellen de bezoekers er graag over.

Het fortterrein is op zaterdag 6 en zondag 7 maart geopend van 9:30 tot 16:00 uur. De toegang bedraagt € 2,- voor volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar. Honden kunnen helaas niet worden toegelaten. De open dagen zijn een mooie gelegenheid om de tentoonstelling “Aan de rand van het Veenkussenland” te bekijken. Deze boeiende archeologische tentoonstelling over de Zaanstreek en Noord-Kennemerland wordt enkele dagen eerder officieel geopend door wethouder R. Ootjers.
Daarnaast staan gidsen klaar die u wegwijs willen maken in dit bijzondere gebouw. In het fort zijn soep, koude en warme dranken verkrijgbaar. U vindt het fort aan de Lagendijk 22 in de gemeente Uitgeest, vlakbij Krommeniedijk. Kijk voor meer informatie op de website van de werkgroep.

Landschap Noord-Holland: http://www.landschapnoordholland.nl/
Werkgroep Fort bij Krommeniedijk: http://www.fortbijkrommeniedijk.nl/
Fort bij Krommeniedijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/krommeniedijk/
Inundatiestation Krommeniedijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/inundaties/krommeniedijk/
'Inunderen anno 2008' in Nieuwsbrief 291: https://www.stelling-amsterdam.nl/275-299/nieuwsbrief-291.htm


Brug Fort bij Abcoude

In 2006 is door Jan Baalbergen, vrijwilliger van Stichting Fort Abcoude, een gedegen document opgesteld over de herbouw van een brug van het fort. In 2008-2009 is deze brug herbouwd door Stichting Herstelling en zij hebben het zelfs als cadeau aan Natuurmonumenten geschonken (zie foto rechts). Het is echt een heel mooie brug geworden mede omdat het wegneembare deel echt wegneembaar is, ten behoeve van de schaatsclub. Maar de brug is helaas, evenals het eerdere uitkijkplatform, net niet af.

"Zijn alle afdelingen binnen het fort, of bij spoedeisende gevallen eerder op last van de fortcommandant, dan wordt het opneembaar vak in de toegangsbrug opgenomen en de barrière gesloten." (Bron: Beknopte handleiding voor Vak- en Fortcommandanten in de Stelling van Amsterdam)

Blijkbaar is men gaan beredeneren hoe die brug moet staan en heeft men om onbekende reden(en) besloten af te wijken van de bevindingen van Jan Baalbergen en de barrière (hek) aan de fortzijde te plaatsen. Uw veldwerker zag dit al tijdens de bouw ontstaan en meldde een en ander maar daar werd niets meer van vernomen.

"In de keelgracht bevindt zich een aarden toegangsdam, waarin een brug. De brug bestaat uit 2 landshoofden en 3 tussenjukken, op afstanden midden op midden van 5 meter tussen een landhoofd en een tussenjuk en van 4 meter, tussen elke 2 tussenjukken.
Elk landhoofd bestaat uit 3 gecreosoteerde beslagen eiken palen, elk lang 7 meter, een gecreosoteerd eikenhouten sloof en een ijzeren grondplaat en elk tussenjuk uit 4 heipalen, elk lang 7 meter en een eikenhoutenwatersloof, met het bovenvlak op 3,7 A.P., waarboven een ijzeren watergebint.
De bovenbouw bestaat uit ijzeren liggers, hoog 0,22 meter, wegende per meter 31 kg en een houten dek, met het bovenvlak op 0,3 A.P., bij 3 der 4 openingen als vaste brug op de onderbouw bevestigd, en bij de 4e opening opneembaar ingericht.
Naast dit opneembaar vak is een draaibare ijzeren loopbrug, welke dient om over het open vak de gemeenschap te kunnen onderhouden. Op het eerste tussenjuk, gerekend van de noordzijde, is een barrière geplaatst, bestaande hoofdzakelijk uit 2 ijzeren stijlen met ijzeren vleugels, en een opgeklampte eikenhouten deur in 2 bladen, elk blad hoog 3 meter, breed 1,5 meter, dik 0,12 meter, beschermd door een ijzeren plaat, dik 0,008 meter. Elk blad is voorzien van 2 geweerschietgaten." (Bron: Register Fort bij Aalsmeer in Studiebericht 17)

Bovenstaande is waarschijnlijk op alle toegangsbruggen van toepassing maar een kritisch persoon kan terecht zeggen dat de brug voor het oudere Fort bij Abcoude mogelijk anders is uitgevoerd. Doch in het Nationaal Archief vond uw nederige archiefonderzoeker in het archief '4.OCVW Collectie tekeningen van militaire werken 1745-1952' een mooie plattegrond van het fort (zie afbeelding rechts). Gedateerd op 4 december 1899 en dus na de oplevering en daarom geen plan dat misschien anders is uitgevoerd. Daarop staan ondubbelzinnig het fort, de barrière én het opneembaar vak aangegeven.

(Op 18 januari jl. zijn zowel Stichting Fort Abcoude als Vereniging Natuurmonumenten gevraagd om te reageren op dit artikel maar zijn geen reacties ontvangen..)

Fort bij Abcoude: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/abcoude/
'Uitkijkplatform Fort bij Abcoude' in Nieuwsbrief: https://www.stelling-amsterdam.nl/275-299/nieuwsbrief-298.htm
'Herstelling teleurgesteld over brug Fort bij Abcoude' in Nieuwsbrief 329: https://www.stelling-amsterdam.nl/325-349/nieuwsbrief-329.htm

 

R.K. Militairen Tehuis

Het is een ontdekkinkje van weinig waarde maar toch ook wel weer leuk. In de toentertijd verzuilde maatschappij moest er natuurlijk ook een militair tehuis voor rooms-katholieke militairen zijn om zich buiten diensttijd onder gelijkgestemden verantwoord te kunnen verpozen. In Haarlem, Spaarndam en IJmuiden waren al katholieke en protestantse tehuizen bekend.
In 1948-1949 moet er in Amsterdam een R.K. Tehuis in de Leidsedwarsstraat zijn geweest maar die is nog niet gevonden. Het Protestants Militair Tehuis aan de Kloveniersburgwal was wel al bekend.

Met twee illustraties, en slechts een lang onderschrift, in het tijdschrift 'De Katholieke Illustratie' van 28 februari 1914 wordt melding gemaakt van de plechtige opening van het "R.K. Militairen Tehuis" aan de Hoogte Kadijk te Amsterdam. Strategisch gelegen tussen Marine-etablissement Kattenburg en de kazernes aan de Sarphatistraat.
Mgr. Jansen (deken van Amsterdam) en architect Bekkers poseren op een foto met alle aanwezigen. Met uiteraard ook Stellingcommandant Ophorst en vele andere militairen. ZeerEerw. Heer G. van Noort is de voorzitter van de vereniging.

Vroeger ging uw veldwerker vervolgens de stad in maar nu kan je naar Google Maps met Streetview. En het gebouw op Hoogte Kadijk 30-32 lijkt wel heel erg veel op het tehuis. Alleen het kruis bovenop de gevel ontbreekt. En waar nu een geschilderde witte balk zit heeft volgens de oude foto de tekst 'Vereeniging voor R.K. Militairen' gestaan.

R.K. Militair Tehuis, Amsterdam: https://www.stelling-amsterdam.nl/kazernes/overig/
Stellingcommandant Ophorst: https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/ophorst/
Hoogte Kadijk 32 op Google Streetview: http://maps.google.com/maps?...q=R.K.+Militair+Tehuis+Amsterdam,+Hoogte+Kadijk...

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
Het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) verzamelt, onderzoekt, borgt en verspreidt kennis over de Hollandse Waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. (Advertentie)