|
InhoudIn deze nieuwsbrief: In de volgende nieuwsbrief:
|
The making of...
De nieuwsbrief heeft als doel om informatie met - nu 167 - geïnteresseerden te delen maar ook om reacties en bijdragen uit te lokken en soms om mijn hart te luchten. Tegelijkertijd zorgt het voor herhalingsbezoek en aandacht voor bepaalde locaties. Dat alles vanuit het perspectief van de Stelling als geheel, niet voor een enkel fort. Het maken van een nieuwsbrief begint meestal binnen twee dagen nadat de vorige is verzonden. Zodra er noemenswaardige informatie is, wordt dit in de nieuwsbrief opgenomen. Vaak kost dat per item niet meer dan 10-15 minuten op de bank of in de trein. Gedurende 10 tot 20 dagen herhaald dit zich een paar keer totdat de nieuwsbrief vol is. In enkele, helaas te weinig, gevallen komt de informatie van derden en wordt de tekst ter goedkeuring aan hen voorgelegd. Nieuwsbrieven met een bepaald thema zijn hier weer een uitzondering op. Zoals deze jubileum nieuwsbrief die eigenlijk over 'Bewaringskampen Politieke Delinquenten' gaat. Ook een onderwerp dat je eigenlijk alleen kunt zien vanuit de Stelling als geheel. Veel plezier met deze bijzondere nieuwsbrief!
|
Bewaringskampen Politieke DelinquentenEen tijd geleden kreeg ik een tip over het archief Directoraat-Generaal voor de Bijzondere Rechtspleging (D.G.B.R.) in het Nationaal Archief te 's Gravenhage. Dit is een beroemd archief omdat het gegevens bevat over de bewaring en internering van vooral N.S.B.-ers kort na de Tweede Wereldoorlog. Het archief bevat veel persoonlijke gegevens en om de privacy van betrokkenen te beschermen is het niet openbaar. In het DGBR-archief waren twee reeksen dossiers met informatie over de kampen. De "Stukken betreffende de inrichting en ontruiming van kampen" en een grotere serie met per kamp accountant rapporten, rekeningen, liquidatie gegevens (van het kamp!), bouwkundig eindrapport etcetera.
Enkele voorbeelden: een verdwenen elektromotor van een aardappelschilmachine leidt zelfs tot een huiszoeking. Een delinquent beklaagt zich dat een bewaker zijn vrouw lastig valt en onder druk probeert te zetten om jeweetwel. Zelfs een brief van een delinquent die vindt dat een chauffeur die het eten naar zijn kamp komt brengen, aan de verkeerde kant van het prikkeldraad loopt. En pogingen van echtparen om bij elkaar in één kamp te komen. De tweede, grotere serie dossiers gaat meer over de bouwkundige en financiële zaken van het kamp. Als er een bouwkundig eindrapport in de map zat was ik helemaal blij want het vat de geschiedenis van het kamp prima op één papier samen. Een andere opvallende vondst was dat er voor het Fort bij Spijkerboor een eerder gebruik werd genoemd dat niet in de annalen van het fort (Hoogterp) vermeld was. Namelijk dat het tot mei 1946 het 'Interneeringskamp der Grensbewaking' van het Korps Grensbewaking, Grensvak West (Zeefront), Compagnie Amsterdam is geweest. Omdat de kampen in alfabet over vele dozen verspreid waren en ik voor andere onderzoekers ook een oogje open hield voor kampen in Amsterdam en in overige forten in Nederland heb ik alle dozen nagelopen. Het bleek achteraf om 138 mappen in circa 50 dozen te gaan. In elke doos zaten meestal meerdere mappen over meerdere kampen. Vaak moest ik maar één map hebben en soms was slechts één papier uit zo'n map voldoende. Zelden was een hele doos 'niet interessant'. Het is moeilijk te achterhalen hoeveel kampen er in gebruik waren toen de forten als kamp gebruikt werden. Dat moeten er tussen de 37 en 130 geweest zijn, mijn schatting is 80. Dan heeft de Stelling van Amsterdam qua aantal forten een vrij grote rol heeft gespeeld omdat zeven forten (9%) een bewaringskamp zijn geweest. Van de 45.000 delinquenten zaten er naar schatting 1.750 (3,8%) gelijktijdig in de Stelling opgesloten. Andere resultaten van het archiefonderzoek kan je lezen op de nieuwe pagina 'Bewaringskampen Politieke Delinquenten'. Daarnaast is op de informatie-pagina's van de forten en magazijnen die als kamp gefunctioneerd hebben, dit feit opgenomen en, indien bekend, de periode. Als iemand toepasselijke oude foto's heeft of weet, dan houd ik me van harte aanbevolen. Overigens is het bekend dat diverse ex-delinquenten in de nabijheid van hun vroegere kamp wonen. Enkelen betreden het fort tegenwoordig als bezoeker. Ik zou ze graag willen spreken maar herinneringen willen ze helaas niet delen. Voor meer algemene achtergronden raad ik je aan om het hoofdstuk 'Politieke Delinquenten' in Deel 12 van 'Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog' van L. de Jong te lezen. En dat is geen hoofdstuk om net voor het eten wat in te lezen... Buiten de Stelling zijn een twaalftal forten als kamp gebruikt: Fort bij Honswijk, Fort Erfprins (Den Helder), Fort Buitensluis (Numansdorp), Fort Altena (= Uppelsche Dijk), Fort bij Vuren, (Fort?) Rhijnauwen/Fort De Bilt, Fort Ellewoutsdijk, Fort Steurgat, Fort bij Giessen, Fort aan de Bakkerskil en Fort Blauwkapel. Fort bij Honswijk en Fort Blauwkapel waren bijzonder want deze werden gebruikt door het Bureau Nationale Veiligheid (nu Algemene Inlichtingen en Veiligheids Dienst) waar men verdachten bewaarde en ondervroeg over gepleegd verraad van agenten en verzetsmensen en opsporing van vermeende nationaal-socialistische guerilla-elementen. Ik wil graag Gerlof Langerijs bedanken voor zijn adviezen en medewerking.
|
Linke linksIn deze nieuwsbrief verwijzingen naar andere interessante websites die aansluiten op het thema. - Heropvoeding (een radio-documentaire over de interneringskampen na de Oorlog w.o. Levantkade in Amsterdam) <http://www.omroep.nl/nps/radio/bijlage/1999/0513.html>
|
Overig- De Gemeente Amsterdam heeft op hun pagina 'De Stad Uit' een verwijzing naar de Stelling website opgenomen. Op 29 juli kwamen 44 van de laatste 100 bezoeken via die pagina binnen. <http://www.amsterdam.nl/asp/get.asp?xdl=../views/amsterdamnl/xdl/Page
- De ANWB Fortenroute is geheel nagekeken en deze zomer, voor 1 september, worden de ontbrekende bordjes opnieuw geplaatst. Er blijken nogal wat bordjes op cruciale punten te ontbreken en tot een voortijdig einde van fietstochten te leiden. Het boekje met de route is echter niet meer leverbaar... - De zomerdip van bezoeken lijkt al voorbij en de bezoekcijfers explodeerden van circa 80 naar 170 dankzij belangstelling voor onder andere de Stellingmaand en Fortenmaand! Bovendien staan de zoekmachines goed. Zo staat de website op nummer 1 bij de veel gebruikte zoekmachine Google voor de termen 'stelling van amsterdam' en 'forten amsterdam'.
|
Uw meningDit is een experiment voor een nieuw vast item in de nieuwsbrief. Het zal in de komende nieuwsbrieven voorkomen en afhankelijk van het gebruik verdwijnen of blijven. Als je deze nieuwsbrief op de website leest, kan je hier aangeven wat je van de nieuwsbrief vindt:
|
Nieuwsbrief 100
De eerste nieuwsbrief verscheen op 25 februari 1999, ongeveer twee maanden nadat de website openbaar werd. En nu, de website is 4,5 jaar oud, is er dan de 100ste en blijkt er gemiddeld elke 16 dagen een nieuwsbrief verschenen te zijn. Tijd om eens wat over de nieuwsbrief zelf te schrijven en wat gehoorde misverstanden op te helderen.
De dossiers in de eerste serie bevatten vooral veel aantekeningen, rapporten en proces-verbalen over misdragingen van delinquenten en bewakers en andere belevenissen in de kampen. Al snel was er sprake van allerlei wanpraktijken door bewaarders waarna inspectie-teams werden ingesteld. Ook de inspecteurs die de kampen controleerden brachten verslag uit. Dit materiaal is een mooie bron voor een boek of televisie-serie waar Goede Tijden, Slechte Tijden bij in het niet valt! De realiteit is altijd nog verrassender dan fictie. 
- Er zijn plannen om het terrein van IBM aan de