Mensen

Sergeant Van Uden

Naam voluit:

Hermanus van Uden

Geboren:

6 oktober 1879, Tiel (Gelderland)

Overleden:

6 december 1929, Bussum (Noord-Holland)

Levensloop:

Hermanus van Uden werd in 1879 in Tiel geboren als zoon van Cornelis Hendrik van Uden, beroep stoombootkapitein, en Johanna Christina Robbers. Voor 1891 was de weduwe met haar kinderen naar Amsterdam verhuisd, waarna oudste zoon Hermanus met zijn moeder in 1909 naar Castricum verhuisde. In april 1914 woonde Hermanus kort weer in Amsterdam, trouwde met Francisca Maria Hubertina Nuss Amsterdam en verhuisde na een maand naar Bussum.

Als 19-jarige werd Van Uden op 7 maart 1899 ingelijfd bij het 7e Regiment Infanterie in Amsterdam. Zijn vader was toen al overleden en hij was kantoorbediende. Ondanks een bezwaar vanwege lichaamsgebreken werd hij voor de militieplicht aangewezen. Na de basisopleiding werd hij in augustus bevorderd tot korporaal. Op 15 augustus 1900 ging hij met groot verlof.
In 1902, 1904 en 1906 kwam hij terug voor herhalingsoefeningen van ongeveer een maand. Tijdens de oefening in 1906 heeft hij op de Legerplaats bij Laren "gekampeerd".

In 1907 eindigde zijn militieplicht en ging Van Uden over naar de Landweer, en wel naar het 24e Bataljon Landweer Infanterie. Daarbij vonden nog herhalingsoefeningen in 1908 en 1912 plaats. In juli 1914 verhuisde hij van Amsterdam naar Bussum en het zakboekje werd gezien en gestempeld namens de burgemeesters. Ook werd hij in die maand overgeplaatst naar het 20e Bataljon Landweer Infanterie, vermoedelijk vanwege de verhuizing om ingedeeld te zijn bij een territoriale eenheid met een oorlogsbestemming nabij zijn nieuwe woonplaats.
Zijn nieuwe veldzakboekje was voor de 1e Compagnie van 20e Bataljon Landweer Infanterie, welke compagnie volgens de bezettingsstaat op Fort aan de Winkel was gelegerd. Cornelus Wijnandus Kunst (1882-1963) was de commandant van dit fort zonder bomvrije gebouwen.

Groep militairen voor de wachterswoning van Fort aan de Winkel. Geheel links is waarschijnlijk Van Uden. (Foto: collectie Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam)

Bij de mobilisatie op 1 augustus 1914 moet hij op het Fort aan de Winkel aangekomen zijn. Een ongedateerde groepsfoto voor de wachterswoning van dat fort, met een bord "Kantoor Winkel" boven de deur, bevestigd dat. Terwijl hij in de al gespannen tijd onder de wapenen werd geroepen, ontving hij op 5 augustus een brief van de burgemeester van Bussum. Zijn stenen woning zou mogelijk "opgeruimd" moeten worden, omdat het in de verboden kringen van de Batterijen aan de Karnemelksloot stond, maar voor zover bekend is dat niet gebeurd.

Op 1 november 1914 werd Van Uden bevorderd tot Sergeant. In het algemeen gingen de meeste militairen in het voorjaar van 1916 met klein verlof tot een tweede mobilisatie bij oorlogsgevaar. Van hem is dat niet bekend en mogelijk bleef hij met een verkleinde bezetting op het fort. In ieder geval werd hij op 31 december 1918 ontslagen van de Landweer wegens diensteindiging. Aansluitend werd hij ingeschreven voor de Landstorm dat eindigde op 4 november 1919. Of hij toen nog gemobiliseerd was is onbekend maar wel mogelijk, hoe dan ook eindigden al zijn militaire verplichtingen op die datum.

Toch was Van Uden nog niet van het leger af, aangezien hij op 9 december 1919 een oproep kreeg om Rijksgoederen zoals zijn uniform in te leveren. Hij had dat al op 4 november 1919 ingeleverd, volgens een bewaard gebleven brief, en het bleek een vergissing.

Hermanus van Uden overleed op 50-jarige leeftijd op 6 december 1929 in Bussum, alwaar hij werd begraven [graf nog aanwezig?]. Toen de fortbezetting 25 jaar na de mobilisatie op 6 augustus 1939 een reünie in Abcoude organiseerde - ze konden hun fort niet bezoeken - was hij daar volgens een krantenartikel in naam bij:
"Als een symbool van een groet aan [de hem bekende gestorvenen van de oude fort-bezetting], had [den geneeskundigen verzorger dr. W.H. Koomans (1862-1958)] op het eenig hem bekende graf, dat van sergeant Van Uden te Bussum, bloemen geplaatst, namens de kameraden van 1914."

[graf] (Foto: René Ros, 2025)

-

Bron:

Nationaal Archief, Stadsarchief Amsterdam, WieWasWie en collectie Doc.centrum Stelling van Amsterdam.