Sluit [X]   
 

Bureau Stellingcommandant in 1917: "Uitvoerverbod van coprah"

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 337

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Thema: Nieuwjaar en elfde verjaardag
12de jaargang, nummer 337, 3 januari 2010

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam van Stichting Mega.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Een voorspoedig en gezond 2010 gewenst!

Wenskaart

Welkom bij de thema-nieuwsbrief met bijdragen van anderen, ter gelegenheid van het nieuwe jaar en de elfde verjaardag van de website Stelling van Amsterdam en deze nieuwsbrief. Zij geven gevarieerd hun gedachten over de Stelling, vaak met hun persoonlijke verhaal. Dank aan de schrijvers die op deze wijze bijdragen aan de virtuele feestvreugde. (En het kerstreces van uw redacteur wat verlengen!)
Ook in 2010 is iedereen van harte welkom om een bijdrage aan de nieuwsbrief te leveren.

Bekijk de gehele nieuwsbrief met afbeeldingen en links op: https://www.stelling-amsterdam.nl/laatstenieuwsbrief/
Overig kort nieuws verschijnt op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 13 januari verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

 

Een zware Škoda

Tekst: Gijs Dirkzwager.
Foto's: René Ros.

Het afgelopen jaar heb ik mij bezig gehouden met een onderdeel van het Fort bij Hoofddorp, namelijk de caponnière.
Het fort heeft als bijzonderheid een frontgebouw dat op de eerste verdieping staat, zonder benedenverdieping. Aan de voorzijde van het frontgebouw (de niet op Amsterdam gerichte zijde) loopt een trap naar beneden en gaat over in een 40 meter lange gang, waarin nu water staat met een hoogte van ongeveer vijftig centimeter. Ironisch gezegd een soort interne inundatie die de toegankelijkheid belemmert.
Aan het eind van de gang bevindt zich de gietstalen caponnière op een betonnen onderbouw. De onderbouw bevindt zich gedeeltelijk in en boven de fortgracht, maar ligt lager dan de begane grond van het bomvrije hoofdgebouw.

De caponnière is in 1904 gefabriceerd door Škoda en dit is waarschijnlijk de enige pantserkoepel in West Europa, gefabriceerd door Škoda, die nog bestaat!
Het bedrijf Škoda ontstaat doordat Emil Škoda in 1869 een machinebedrijf in Pilsen, Oostenrijk overneemt en dit uitbreidt met smederijen en ijzergieterijen. In 1925 vindt er een fusie plaats met een autoproductie bedrijf dat na de Tweede Wereldoorlog zelfstandig verder gaat in genationaliseerde vorm. De Škoda ijzergieterij bestaat als Pilsen Steel nog steeds maar de plaats ligt nu in Tsjechië. Het is een zeer geavanceerd bedrijf dat in staat is geweest om de bolscharnieren van de Maaslandkering te produceren. Gezien zowel de omvang van het gietwerk als de precisie ervan, een huzarenstukje.

Het komende jaar hoop ik dat er mogelijkheden zijn om de toegankelijkheid voor bijzonder geïnteresseerden te kunnen realiseren, zodat zij met net zoveel plezier als ik van dit stuk fortenhistorie kunnen genieten. Tot nu toe ben ik veel dank verschuldigd aan de Stichting Mega en de Sportschuttersvereniging Buitenveldert voor de ondersteuning. Voor 2010 hoop ik met medewerking van de gemeente Haarlemmermeer bij te dragen aan een betere openstelling van het fort.

Fort bij Hoofddorp: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/hoofddorp/
Pilsen Steel: http://www.pilsensteel.cz/en/
Emil Škoda op Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Emil_Škoda
'100 m' over bolscharnieren waterkering: http://www.trouw.nl/krantenarchief/1995/04/19/2624991/100_m.html

 

De beste wensen van het programmabureau

Tekst en foto: Esther Kleinveld (programmabureau Stelling van Amsterdam provincie Noord-Holland)

De jaarwisseling is altijd zo’n moment waarop je de balans opmaakt. Je vraagt je af wat het afgelopen jaar allemaal is bereikt, wat er is blijven liggen, en wat je het komende jaar dus allemaal te doen staat. Gelukkig kunnen we als programmabureau Stelling van Amsterdam tevreden zijn: we hebben de afgelopen jaren veel gerealiseerd.

Zo zijn in 2009 de ANWB fietsgids “De Stelling van Amsterdam” en het streekpad Stelling van Amsterdam gereed gekomen. Daarnaast is de Damsluis bij De Kwakel gerestaureerd en is er een start gemaakt met de restauratie van de damsluis in Hoofddorp. Er is dit jaar ook veel geïnvesteerd in landschap en ruimtelijke inrichting. We hebben een belangrijke inbreng gehad bij de schetsen voor de verbinding tussen de snelwegen A8/A9. Het resultaat is dat de Stelling duidelijk op het netvlies van alle betrokkenen is gekomen en dat er in de toekomst verder onderzoek zal worden gedaan naar de landschappelijke inpassing van deze weg.

Een heel andere discussie speelt in de gemeente Haarlemmermeer. Vanwege voortschrijdende plannen voor bedrijventerreinen dreigde het op die plek toch al erg smalle Nationale Landschap nog verder in het nauw te komen. Samen met de gemeente hebben we verschillende scenario’s verkend met wisselende begrenzingen voor de Stelling van Amsterdam. We zijn er weliswaar nog niet helemaal uit, maar het is al wel duidelijk dat zowel gemeente als provincie wil investeren in een integraal ontwerp voor dit gebied. Hierdoor is de Stelling straks volwaardig onderdeel van en voegt het kwaliteit toe aan het eindresultaat van de planvorming: het landschap.

Toch staat ons ook nog een hoop te doen. In 2010 verwachten we de provinciale Structuurvisie met daaronder de Ruimtelijke Verordening. Vooral dit laatste (juridische) document stelt ons in staat om dwingender regels toe te passen voor het UNESCO werelderfgoed en Nationaal Landschap dan tot nu toe het geval was. Met andere woorden: het geeft ons meer slagkracht voor behoud en waar mogelijk ontwikkeling van de Stelling van Amsterdam. Hoe dit moet gebeuren is vastgelegd in het Beleidskader Landschap en Cultuurhistorie. Hoe dan ook blijft het belangrijk om snel aan tafel te zitten bij ruimtelijke ontwikkelingen om de Stelling op een goede manier van meerwaarde te laten zijn voor het gebied. We streven er naar om zoveel mogelijk samen met gemeenten en andere partijen tot een goede en passende oplossing te komen. In dat opzicht verandert er dit jaar dus helemaal niets voor de Stelling.

Voorlopig is het nieuwe jaar echter nog maar net van start en wens ik u, namens alle leden van het programmabureau Stelling van Amsterdam, een mooi 2010!

Programmabureau Stelling van Amsterdam: http://www.noord-holland.nl/web/show/id=88954

 

Elf jaar nieuwsbrief

Tekst: Jaap van Welsen† (oud-bestuurslid van de voormalige Stichting Stelling van Amsterdam en medewerker Stichting Menno van Coehoorn)
Foto's: Hans Baas en René Ros.

Het is dat René het vermeldt, maar ik besefte niet dat het al weer elf jaar geleden is dat zijn eerste aan het militair erfgoed van Groot Amsterdam gewijde digitale pennenvrucht verschenen is. Ik heb namelijk - o grote schande - niet alle afleveringen bewaard. Wel heb ik - digibeet die ik nog steeds een beetje ben - verschillende afleveringen in afgedrukte vorm bewaard tussen mijn andere papperassen over de Stelling van Amsterdam. En ik heb alle afleveringen gelezen, tot en met de in december jl. verschenene.

De periode overziende, moet mij in de eerste plaats van het hart mijn bewondering voor de tomeloze energie en werkkracht van René - en van de medestanders die zich in de loop van de jaren bij hem hebben geschaard - die zich in verschillende vormen hebben gemanifesteerd, maar alle ten dienste van de verspreiding van de kennis van het militair erfgoed van onze hoofdstad en haar naaste omgeving. Met "verschillende vormen" bedoel ik het verzamelen van gegevens, publicaties, lezingen, rondleidingen, excursies (zie foto's) en andere evenementen. De daarmede bereikte bekendheid van de Stelling van Amsterdam en haar voor- en nageschiedenis heeft misschien niet bij iedereen geleid tot beminnen, maar dan toch zeker wel tot een zich bewust zijn van dit cultureel erfgoed.

Het prille initiatief van René om een website over de Stelling te bouwen, werd niet overal met vreugde ontvangen. Ik heb binnenskamers me nog wel eens moeten inspannen om hiervoor de nodige erkenning en waardering te verkrijgen. Om misverstand te voorkomen: dit probleem heeft zich niet voorgedaan in de Stichting Menno van Coehoorn, waar alom de verdiensten van René werden erkend. Onder meer bleek dat doordat hij in die beginperiode is uitgenodigd om - naar ik me herinner in één van de Utrechtse forten - het begin van de website te demonstreren voor het kader van die stichting: bestuurs- en commissieleden en de correspondenten. Dat René zijn directe werkzaamheid aan de stichting na enkele jaren heeft beëindigd, heeft aan de waardering van "Menno" voor zijn activiteiten niets afgedaan.

René heeft een veelheid van gegevens en feiten verzameld en verspreid. Meestal rijp en waardevol, maar soms wel wat te veel "groen". Onder dit laatste versta ik niet alleen details maar ook grotere zaken die naar mijn smaak wat veraf lagen van het oorspronkelijke werkterrein: de Stelling van Amsterdam. Hierdoor dreigde het gevaar van door de bomen het bos niet meer zien. Gelukkig maakt de digitalisering een selectie naar eigen inzicht en behoefte mogelijk. Storende bomen die het zicht belemmeren, kunnen gemakkelijk gekapt worden.

Ik hoop dat René nog lang de lust en de moed zal opbrengen om het zaai- en pootgoed van het militair erfgoed van Groot-Amsterdam uit te zetten.

Stichting Menno van Coehoorn: http://www.coehoorn.nl/
Nieuwsbrief archief: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Reactie van redacteur: Bedenk bij deze waarderende bijdrage dat uw redacteur evenveel negatieve reacties hoort. Zoals onlangs "Simpel een stakkert fijn het zuiverste soort" van iemand die me nog nooit heeft ontmoet. Toch blijven deze mensen abonnee!?
Dat het beeld dat de lezer via deze provocerende en tot nadenken aanzettende nieuwsbrief van de redacteur heeft, niet klopt met de werkelijkheid maakt het ook niet eenvoudig. Alhoewel uw redacteur al eens om onbekende reden door een fortbeheerder is bedreigd, is het schokkend om door Jaaps bijdrage te realiseren dat er blijkbaar moed nodig is.

 

Een fort, meer forten, een stelling

Tekst: Xander Meijers (fortwachter Fort bij Spijkerboor)

Hoe ben ik daar nou toch bij betrokken geraakt, ik moet er nog pittig over nadenken. Geboren in het Gooi en als jongeling veel spelen in de bossen, al dan niet met de padvinderij, was ik mij niet bewust dat ik in onveilig gebied vertoefde. Hilversum was niet in de Stelling opgenomen!
Na enige jaren in de regio rond Vogelenzang gewoond te hebben, weer in een “onveilige zone”, belandde ik in De Rijp. Hier kwam ik voor het eerst in aanraking met een fort. Als ik een rondje wandelde over de Westdijk van de Beemster zag je hem liggen, er staken zelfs nog twee kanonslopen uit. Op een van die wandelingen zag ik er zelfs een steenuiltje op zitten, dat is namelijk een bijkomstigheid tijdens mijn wandelingen, ik kijk altijd naar wat er voor dieren in het landschap te zien zijn.

Nadat ik mijn vorige beroep had omgeruild voor het huidige kwam ik in aanraking met Natuurmonumenten. Zij zaten met het probleem van zieke iepen op het fortterrein en vroegen of ik met mijn bedrijf 'Carex ecologisch beheer' daar wat aan kon doen, te weten alle iepen vellen en uitslepen. Het was de eerste klus van die grootte die ik voor Natuurmonumenten heb uitgevoerd. En ja, van het een kwam het ander. Eerst werd ik toezichthouder van de drie forten in de Beemster die in beheer bij Natuurmonumenten zijn.

Daarna werd ik gevraagd of ik met mijn gezin in de fortwachterswoning van het Fort bij Spijkerboor zou willen trekken. U snapt dat dit voor een voormalig stedeling een niet al te eenvoudige vraag was. Wat doe je met je koophuis in het dorp en hoe zit het met de schoollocaties en bereik daarvan in een dergelijk afgelegen gebied? We hadden toch wel een heel weekeind nodig om dit alles op een rijtje te zetten en tot een beslissing te komen.

Het verdere verloop is u ondertussen al wel bekend. We gingen verhuizen, ik werd voor Natuurmonumenten de fortwachter en hou mij nu al 10 jaar bezig met de verdere ontwikkeling van het fort. Van enkele zaterdagen per jaar open voor excursies naar een 30-tal openstellingen plus vele mogelijkheden het fort voor een speciale groep te boeken.
Extra dagen met speciale programma’s tijdens de Stellingmaand, openstelling tijdens de manifestatie ‘Nacht van de Nacht' e.d. Nu loopt het traject van het haalbaarheidsonderzoek naar een verdere invulling van het fort voor meer openstelling en verblijf.

Zoals u ziet, van een niet-weter uitgegroeid naar een direct betrokkene. U hoort nog wel van mij.

Vrijwilligersgroep Fort bij Spijkerboor: http://www.fortspijkerboor.nl/
Fort bij Spijkerboor: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spijkerboor/

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)
 
 
 
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)