Sluit [X]   
 

Soldaat van de Vrande in 1917: werkzaam bij secretarie De Nederlandsche Bank

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 329

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 329 (11de jaargang, 16 september 2009)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam. Deze en alle voorgaande nieuwsbrieven zijn, met illustraties, te raadplegen op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Halverwege de Stellingmaand zijn we nu, en deze nieuwsbrief begint met Stellingmaand-tips en een terugblik op het grote evenement op Fort bij Edam in het eerste weekeind. Iets langer geleden, 210 jaar, was de verwoestende strijd in Noord-Holland. Onze speciale verslaggever stond vooraan bij de herdenking in Bergen.
Ten vierde een belangrijk punt over de herbouwde brug van Fort bij Abcoude waarvan ook uw redacteur niet op de hoogte was. En tenslotte, de enige eigen bijdrage, over een grappig boekwerkje van overste-zanger Speenhoff.
Wel doorlezen, de volgende nieuwsbrief is al bijna klaar...

Aan verslagen van de vrijwilligers geen gebrek, maar van bezoekers onder de abonnees nog niets vernomen. Daarom wederom de oproep:
Wil je als bezoeker of organisator de andere lezers laten weten wat je tijdens de Stellingmaand hebt beleefd? Stuur dan, kort na de betreffende belevenis, gerust een kort verslag van maximaal 400 woorden voor deze nieuwsbrief. Indien gewenst krijg je hulp bij het schrijven van de tekst.

Bekijk de gehele nieuwsbrief met afbeeldingen en links op: https://www.stelling-amsterdam.nl/laatstenieuwsbrief/
Overig kort nieuws verschijnt op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 23 september verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

 

Stellingmaand Bezoektips

Komend weekeind zijn er ook weer behoorlijk wat forten open. In het hoge noorden is Fort bij Spijkerboor beide dagen open. Buurman Fort bij Marken-Binnen is alleen de zondag open met rondleiding en brandweerwedstrijden. Ook het Fort bij IJmuiden is open alhoewel de boot meestal een maand tevoren is volgeboekt. Verder is het ten noorden van het Noordzeekanaal rustig.

Het zuidwestfront is echter ruim opengesteld, en op zaterdag zal uw verslaggever daar waarschijnlijk rondkijken. Fort bij Vijfhuizen en Fort bij Aalsmeer zijn beide dagen open. Ook Fort aan de Drecht is open maar er zijn geen bijzondere activiteiten en het is slechts gedeeltelijk toegankelijk.
Alleen op zaterdag zijn Fort in de Botshol (vrij wandelen) en Fort bij Abcoude (alleen rondleiding) open. Wel wordt op vrijdag 18 en zaterdag 19 september het theaterstuk 'Fort Nederland II' op Fort bij Abcoude opgevoerd.

Tenslotte zijn in de gemeente Muiden het Muizenfort (met loopgraaf, zie foto links) en Fort aan het Pampus (thema-rondleidingen) geopend. Op de Kustbatterij bij Diemerdam wordt groot uitgepakt met kindertheater en twee verschillende rondleidingen.

Kortom, er zijn nog veel forten open die je tijdens Open Monumentendag nog niet hebt kunnen bezoeken.

Stellingmaand 2009: http://www.stellingmaand.nl/
Nieuws over Stellingmaand 2009 op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=1&t=614

 

Fort bij Edam kwam tot leven!

Tekst: Sandra Keevel (Stichting Fort bij Edam).
Foto's: Stichting Fort bij Edam.

Op 6 september jl. hebben diverse leden van de Vereniging Historisch Militaria (VHM), op een goede en verantwoorde wijze, laten zien hoe het soldatenleven er rond 1939 aan toe ging. Met als hoogtepunt een "veldslag" tussen de Duitse en Nederlandse legertroepen. Voorafgaande de Andrew Sisters en een luide knal van het kanon. Daarna namen de soldaten, met volle bepakking, hun plek in en klonken er diverse geweerschoten. Aan het eind moesten de Nederlanders zich overgeven. De commandant richtte zich tot het publiek en gaf een korte uitleg over het gebeuren. Het publiek kon het waarderen en gaf een luid applaus...
Toch vreemd want oorlog is nou niet echt een applaus waard. Maar wij, Stichting Fort bij Edam en de leden van de VHM, vinden het belangrijk ook dit stukje geschiedenis aan onze, voornamelijk jonge, bezoekers mee te geven. Aan de vele reacties en vragen van de bezoekers blijkt maar weer dat dit noodzakelijk is.

De historische groepen hadden veel materiaal mee om aan het publiek te laten zien. Zo had Nederland Paraat hun tentenkamp opgeslagen, compleet met geweerrekken, strozakken en manschappenkistjes. De Duitse groep had een aantal lokalen geheel ingericht en er was een documentaire te zien. De Amerikaanse groep had hun tent, voertuigen en complete uitrusting tentoongesteld.

Het fort zelf straalt en ademt de sfeer van toen uit. In de infirmerie werden de gewonde soldaten verpleegd (zie foto links). In het veldpostkantoor werden diverse postpakketjes en briefkaartjes verstuurd. De oude keuken was vol in bedrijf om de hongerige soldaat van voedsel te voorzien. In de oude kantine stond de erwtensoep te pruttelen. En de wasvrouwen waren druk in de weer om de vuile sokken weer lekker fris te maken.
Een soldaat hield af en toe de wacht op zijn motor, of een stoere soldaat nam even een aardig meisje mee achter op z'n fiets (zie foto rechts). De kinderen moesten foto's zoeken in het fort en kregen als ze alles hadden gevonden een echt getuigschrift van een "echte" soldaat.

Kortom, er was voor de bezoekers genoeg te zien en te beleven. U kunt het fort op zondag 27 september nog bezichtigen, de Saluutbatterij uit Amsterdam zal dan tussen 12.00 en 16.30 uur aanwezig zijn om een kanondemonstratie te geven.

Stichting Fort bij Edam: http://www.fortbijedam.nl/
Fotoboek evenement 6 september 2009: http://www.fortbijedam.nl/fotoboek/sept2009/sept2009.html
Stellingmaand 2009: http://www.stellingmaand.nl/
Fort bij Edam: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/edam/

 

Noord-Hollandse veldslagen herdacht in Bergen

Tekst en foto's: Fred Braaksma (Stichting Fort aan Den Ham).

Op 19 september en 2 oktober 1799 vonden in Bergen en omgeving hevige veldslagen plaats tussen het Engels-Russische coalitieleger en de gecombineerde troepen van de Bataafse Republiek en de Fransen met duizenden slachtoffers tot gevolg.
Het was een poging van de Engelsen en Russen om de Franse invloed in Holland terug te dringen, het koningshuis van Oranje te herstellen en een tweede Europees front te creëren. De bevolking steunde de invallers echter niet en de Frans-Bataafse troepen hielden stand bij de slag van Castricum op 7 oktober 1799. Het werd de grootste veldslag op Nederlands grondgebied ooit. De invallers werden gedwongen hun poging op te geven en zich op hun schepen terug te trekken.

Het Russenmonument in Bergen op een geschonken stukje Russisch grondgebied (onthuld in 1901) herinnert aan de talloze Russische slachtoffers. Op zaterdag 12 september jl. was er gelegenheid om de slachtoffers van deze twee veldslagen te herdenken. Een delegatie van voormalige vijanden (Russen, Engelsen, Fransen en Hollandse hoge militairen en diplomaten) legden, na een minuut stilte om 15.00 uur, voor de slachtoffers een krans bij dit monument waaronder een Russische officier (zie foto links).

De Engelsen en Fransen zijn de enige landen die nog min of meer dezelfde regeringsvorm hebben als in 1799. Nederland is toch weer een koninkrijk en de Russen hebben de Tsaar vaarwel gezegd.
Van enige animositeit tussen de voormalige rivalen bleek echter niets (zie foto rechts met Russische delegatie, de Nederlandse officieren en de beide Franse en Engelse officieren.)
De gebeurtenis trok zo’n 100 burgers en buitenlui. De terrassen in het centrum van Bergen waren ook goed gevuld.

De invasie van 1799 had de snelle aanleg van de Linie van Noord-Holland tot gevolg. Waarvan een jaar later de aansluitende duinstelling permanent werd gemaakt: Linie van Beverwijk. De Posten van Kraijenhoff (1810) was de eerste verdediginglinie van Amsterdam die ook rekening hield met een aanval uit het noorden, evenals de latere Stelling van Amsterdam.
In Fort aan Den Ham is momenteel een bescheiden expositie te zien over de Engels-Russische inval van 1799 en de Linie van Beverwijk van 1800.

Linie van Noord-Holland: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/noordholland/
Linie van Beverwijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/beverwijk/
Posten van Kraijenhoff: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/krayenhoff/
Stichting Fort aan Den Ham: http://www.fortaandenham.nl/

 

Herstelling teleurgesteld over brug Fort bij Abcoude

Tekst: fragment nieuwsbrief Stichting Herstelling d.d. 9 september jl.

Bij het afscheid van Albert van der Lugt als directeur, had de Stichting Herstelling de Vereniging Natuurmonumenten de nieuwe brug cadeau gedaan; een enorme en kostbare klus. Ter gelegenheid van de opening van de Stellingmaand hadden de deelnemers en werkmeesters zich extra ingespannen om alles op tijd klaar te krijgen. De brug lag er dan ook tot in de puntjes afgewerkt bij.

We waren dus een beetje teleurgesteld dat er in de speeches met geen woord gerept werd van onze inspanningen. Gelukkig hebben we ter plekke met Natuurmonumenten afgesproken van de officiële oplevering nog een apart feestje te maken.

'De Stellingmaand van 2009 is geopend' op website Herstelling: http://www.herstelling.nl/algemeen/nieuws/2009/0909_De_Stellingmaand_van_2009_is_geopend/

 

Overste Speenhoff

Naar aanleiding van het geestige optreden van Koos Speenhoff tijdens de opening van de Stellingmaand op Fort bij Abcoude (zie foto links), heeft uw redacteur het boekje van die zanger eindelijk aangeschaft. Het betreft een bundeling uit 1914 van "opstellen" die eerder in De Telegraaf waren verschenen. Daarin beschrijft hij de bezoeken die hij en zijn vrouw aan een aantal forten brachten om de manschappen met liedjes te vermaken (zie foto rechtsonder). Alhoewel hij geheimzinnig doet over de twaalf bezochte forten is wel te concluderen dat hij Fort bij Nigtevecht, Fort bij IJmuiden, Fort bij Kwadijk en een vesting heeft bezocht. Ook wordt een kamp voor cavaleristen bij Etten (N.B.) genoemd.

Hij schrijft dat de soldaten zich vermaken op de forten, goed te eten krijgen en creatief zijn. Zo heeft de Landweer-sergeant Henri Overduin in Fort bij Nigtevecht het lied "Het fort" geschreven. Over het optreden op dat fort schrijft Koos dat in de bergloods een podium was gebouwd met daarop een piano. Van zeven tot negen uur werden er liedjes gezongen, te beginnen met het volkslied (toen niet het Wilhelmus) en "Het fort". Om half tien lag de fortbezetting in bed...

Het Fort bij IJmuiden was hem aangekondigd als een kuil van 18 meter diep en alleen via een brandtrap bereikbaar. Hij maakte zich zorgen om zijn vrouw, maar ter plekke bleek er een lift voor reuzen aanwezig te zijn. Het dichtslaan van de deuren omschrijft hij als kanonschoten. Hun optreden vond plaats in "de batterijzaal, waar de geweldige donderbulderaars, de kanonnen, als stille koeien gestald staan". In het nachtelijk donker werd hij door een zoeklicht begeleidt van het fort naar de boot en naar de auto aan de overkant - en passant werd "een minnend paartje" op de havendijk in de spotlight gezet.
Beschreven wordt een fort ten noorden van Amsterdam dat niet meer was dan een begroeide heuvel; dat kan alleen maar Fort bij Kwadijk zijn! De officieren en soldaten waren ingekwartierd bij de omwonende burgerij. Het optreden werd verzorgd in herberg "De Hoop", voor de militairen maar ook voor de burgerij waaronder de lokale meisjes van elk van de soldaten.

Bij het laatste optreden, voor een compagnie van het 22ste Regiment Infanterie, werd hij door de officieren tot Overste-zanger benoemd.
Zijn teksten werden toentertijd als ongewoon openhartig beschouwd. Van sommige verhalen is anno 2009 niet te begrijpen dat ze grappig of schokkend zouden zijn gevonden, andere veroorzaken nu nog een glim- of schaterlach.

'Opening Stellingmaand' in Nieuwsbrief 327: https://www.stelling-amsterdam.nl/.../nieuwsbrief-326.htm
Fort bij Nigtevecht: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nigtevecht/
Fort bij IJmuiden: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ijmuiden/
Fort bij Kwadijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kwadijk/
Mensen: https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/speenhoff/
Alles over Koos Speenhoff: http://www.engelfriet.net/Alie/Hans/speenhoff.htm
Liedtekst "Het fort": http://www.wereldoorlog1418.nl/oorlogsverzen/soldatenverzen/soldaten-hetfort.html

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
'Kennismaken met de Stelling van Amsterdam' is een gratis interactief e-book over de Stelling. (Advertentie)
 
 
 
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)