Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 147

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 147
Thema: Opening Fort bij Spijkerboor
(6de jaargang, 17 mei 2004)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Voorwoord
• Officiele opening Fort bij Spijkerboor
• Feestelijke opening Fort bij Spijkerboor
• Bezoekerscentrum (vervolg)

Voorwoord

Zoals beloofd aandacht voor de opening van het Fort bij Spijkerboor. Veel leesplezier en de groeten uit de hangmat!

Officiële opening Fort bij Spijkerboor

Onder een hollandse wolkenlucht met idem temperatuur passeerde ik bijna saluerend twee voormalige militaire molshopen in de Beemster. Om bij de derde molshoop de auto te parkeren, door twee soldaten uit 1900 gedwongen om dat buiten het fort te doen. Verderop nog twee soldaten met het geweer om de schouder.

Een groot deel van het bobo-volk, waartoe ik inmiddels schijnbaar ook behoor, zocht verwachtingsvol naar een kop koffie op deze vroege (10 uur) ochtend. Vele bekenden gaven cq. kregen een handje maar tijd om elkaar te spreken is er nooit genoeg. Bovendien moesten de genodigden onthouden of ze een even of oneven nummer hadden gekregen hetgeen bepaalde met welke karakters het fort betreden zou worden. Ofwel met de 'rattenvanger', ofwel met twee wasvrouwen.
Zij namen de deelnemers door het donkere fort naar diverse lokalen voor verschillende korte optredens. Persoonlijk ben ik nogal 'functioneel', vandaar de voorliefde voor forten en bunkers, en voor kunst heb ik altijd te weinig fantasie en inbeeldingsvermogen gehad. De meeste optredens vond ik deze keer leuk omdat er opvallend gebruik werd gemaakt van het fort.
Deze optredens van de JeugdTheaterWerkplaats worden ook komende donderdag gedaan dus ik zal niet te veel verklappen. Maar de duisternis en akoestiek werd op opvallende wijze gebruikt. Lichtbeelden op de witte lakens van de wasvrouwen, schaduwen op de muur. En projecties van soldatengezichten - met nummer en rang - op witte hoofden. Maar ook een tekst over voetrot met pianomuziek. Als een teil water langzaam in een andere wordt overgegoten hoor je niet waar het precies vandaan komt. Maar je moet dan wel sneller naar het toilet.

In de kruitkamers achter de keelkazemat is daartoe een nieuwe toiletgroep ingericht. Volgens het opschrift ook voor invaliden en daarmee is het eigenlijk de enige plaats in het fort dat toegankelijk is voor invaliden.
Het fort is gerestaureerd maar het is moeilijk te zien. Pas later realiseerde ik me dat de ouderwetse lamp boven de hoofdingang daar sinds kort moet hangen. Op de begane grond zijn weer twee dicht gemetselde deuren opengebroken en van de stalen deuren voorzien. Ze fungeren nu als nooduitgang en achter één zit nu een extra traplokaal. Die trap is duidelijk volgens de moderne normen want de hellingshoek is veel kleiner. De leuning is een directe verwijzing naar de gevangenisperiode die het fort heeft gekend.
In de keuken is ook wat verandert maar ik weet nog niet wat. In het linker deel van het hoofdgebouw zijn meer lokalen toegankelijk. Aansluitend is de deur in de gang naar de hefkoepel weg en kan je de zware deur openduwen zodat je buiten staat.

Bij het frontgebouw is de buitentrap van een elementaire roestige leuning voorzien. Boven aangekomen zie je uiteraard de immer onbeweeglijke pantserkoepel. Maar ook een ronde metalen plaat waar in reliëf de forten en polders te zien zijn. Door regenwater zijn de polders permanent geïnundeerd. Bij grote droogte moet de gids een emmertje water meenemen.
Over het glacis is tijdens excursies nu een wandeling buiten om de gracht mogelijk. Op regelmatige afstanden staan lage informatiebordjes die iets over de natuur en cultuur prijs geven. Het gerucht gaat dat er een revolutie gaande is bij Natuurmonumenten en overwogen wordt om eindelijk vrij wandelen op het gehele fort mogelijk te maken.
Wat er verder verandert is? Ik weet dat de dakbedekking helemaal is vervangen, de ontvangstruimte is anders en er staan betonnen picknick tafels buiten. Maar verder is er niets te zien.

"Is het zo lelijk genoeg" vroeg de vakman en de architect glom tevreden. Er moest namelijk met slechte kwasten niet dekkend geschilderd worden om het niet te mooi te maken. En de architect, Maarten Fritz, was verguld toen bleek dat de vakmensen dat door hadden.
Na de theatrale wandeling en de kop koffie waren de bezoekers de donkere poterne ingestuurd waar men op de tast de stoelen en banken moest vinden. Een van de sprekers was de architect maar Rinske Kruisinga, provinciaal gedeputeerde Zorg, Welzijn en Cultuur trapte af. Derde spreker was Albert van der Lugt, directeur Stichting Herstelling, die ter plekke daartoe werd uitgenodigd. Er hebben in de afgelopen drie jaar 400 jongeren via Herstelling op het fort gewerkt en -volgens boze tongen- gestolen.
Ook Wilfred Alblas, als regiodirecteur a.i. van Natuurmonumenten de eigenaar, sprak de aanwezigen toe. De financiële bijdrage van de provincie had als voorwaarde dat het fort open gesteld wordt en eerder was, zoals Alblas het noemde, het B-woord gevallen: bezoekerscentrum, een van de mogelijkheden voor een verdere invulling van het fort.
Tenslotte werd het gerestaureerde fort officieel geopend. Hiertoe ontstaken Kruisinga en Albas onder leiding van een van de soldaten wat los buskruit waarna een explosie op het projectiescherm volgde. "Geef kinderen bijvoorbeeld eens een huls of een klein beetje zwartkruit in handen, kortom laat ze het zelf beleven." schreef blijkbaar een van de soldaten enige tijd geleden bij de opinie peiling over het bezoekerscentrum. (zie Nieuwsbrief 139).

De kruitdamp was een effectief middel om iedereen de poterne uit te krijgen en buiten te laten wandelen. Bovenop het frontgebouw was een gezellig samenzijn. Blijkbaar denkt men dat ik een invloedrijke opinie-vormer ben, want de bouwkundige van Natuurmonumenten (contradictio in terminis?) bracht me hardhandig tot stilstand en wilde weten wat ik van het fort vind. Instinctief wilde ik dat pas zeggen zodra ik de beloofde lunch genuttigd had.
Ik had Menno Loohuizen, projectleider Spijkerboor, eerder beloofd een leuk stukje te schrijven als er leuke dingen te melden zijn. Daarom heb ik oprecht mijn best gedaan om een héééél leuk stukje te schrijven!

Als Menno er nou voor zorgt dat:
- de wasvrouwen uit 1914 het woord 'bunker' niet meer gebruiken,
- Natuurmonumenten niet meer in de persberichten schrijft dat zij de enige geschutskoepel hebben,
- de gasten in de barak van de International Police Association hun gastheer niet belachelijk maken door met een plastic bobby-helm, fles wijn als geweer tegen de schouder en met een muntenbakje naast zich te gaan staan salueren en
- een bod doet om een aangepaste versie van dit verslag in Natuurbehoud te krijgen
dan kom ik komende donderdag met het hele gezin!

<http://www.bureaufritz.nl/>
<http://www.herstelling.nl/>
<http://www.natuurmonumenten.nl/>
<http://www.noord-holland.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spijkerboor/>

Een serie foto's van de soldaten op Fort bij Spijkerboor:
<http://www.forten.info/cgi-bin/fotoalbum/emAlbum.cgi?c=show_thumbs;p=Stelling_van_Amsterdam/Spijkerboor_-_Soldaten_2004>

Feestelijke opening Fort bij Spijkerboor

Op de website van Natuurmonumenten staat de feestelijke opening van het Fort bij Spijkerboor van 20 mei aanstaande aangekondigd:
<http://www.natuurmonumenten.nl/natuuractief/p_agenda.asp?ActiviteitID=13125>

Hier iets meer over het programma zoals genoemd in de persmap:

- fort is open van 10.00 tot 16.00 uur
- feestelijk startsein door de burgemeester van de Beemster om 12.00 uur
- theateracts vanaf 11.00 uur elk uur (€2 p.p., €1 per kind)
- verspreid opgestelde gidsen geven toelichting en informatie
- dagboekfragmenten en tekeningen van L.J. Jordaan tentoongesteld
- videofilm over de restauratie
- waterzaal over het inunderen
- pannengekletter en laarzengestamp
- rondwandeling over het glacis

Veel plezier!

Bezoekerscentrum

Voorlopig in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er niets te melden is...

Als variatie op de hierboven genoemde term 'B-woord' voor 'bezoekerscentrum' is de officiële bijnaam voor deze rubriek 'b-watch' geworden.

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.