|
InleidingBeste lezer, De laatste nieuwsbrief voor een lang zomerreces... Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2019/nieuwsbrief-478/ De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 11 september verschijnen. Fijne zomer gewenst! Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- We zijn blij te mogen melden dat Stichting Forteiland Pampus onze nieuwste sponsor is: "Pampus wil het hele verhaal van de Stelling van Amsterdam zo goed mogelijk vertellen aan het grote publiek. De schat aan kennis en materiaal bij het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam helpt ons dat hele verhaal in kaart te brengen en te presenteren." - Via onze Inlichtingendienst vernomen dat de Stelling Zita Pels van Groenlinks als haar nieuwe gedeputeerde in Noord-Holland heeft gekregen. Van harte welkom in de kring! - Het is subjectief maar in onze collectie is nu te zien wat wij als topstukken beschouwen. Een zeldzaam boek, een normaal boek met bijzondere toevoegingen, unieke foto's en zeldzame voorwerpen. Items die niet zouden misstaan in een tentoonstelling en bijzonder zijn om te bewaren en met jullie te delen.
|
Nachtwacht 2.0Tekst: Fred Warmer (Korps Nationale Reserve) De Charlie Compagnie maakt zich in navolging van de compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh in 1642, gereed om uit te marcheren. Na 71 jaar verlaat de laatste eenheid van het Korps Nationale Reserve Amsterdam. In het Rijksmuseum is op maandag 10 juni een unieke foto gemaakt van de Charlie Compagnie met een link en knipoog naar de historische voorgangers van het Korps Nationale Reserve, de schutters van de Nachtwacht. De compagnie van kapitein Arjen den Hollander en eerste luitenant Marco de Jong wordt die dag in een gelijke zetting als in 1642 gepositioneerd voor de Nachtwacht. Maar dan met onze huidige middelen, samenstelling en tenues: de Nachtwacht 2.0.
De Nachtwacht is het beroemdste schilderij van Rembrandt. De eigenlijke titel is ‘De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren’. Het is een groepsportret van schutters: weerbare mannen die, als de nood aan de man was, oproepbaar waren om de stad te verdedigen of oproeren te onderdrukken. Al sinds de 13e eeuw vertrouwt de Nederlandse overheid op vrijwillig bewapende burgers. Om huis en haard te verdedigen en de openbare orde te handhaven. In Amsterdam was in 1479 voor het eerst sprake van een Schutterij. De geschiedenis van het uit vrijwilligers bestaande Korps Nationale Reserve gaat dan ook eeuwen terug. Tot de tijd van de schuttersgilden, de Schutterijen, Vrijwillige Landstorm en de Nationale Reserve. Het huidige Korps Nationale Reserve, zet de tradities voort van de Vrijwillige Landstorm opgericht 4 augustus 1914, en maakt sinds 1948 deel uit van de Nederlandse Koninklijke Landmacht en is nu onderdeel van het Commando Landstrijdkrachten (CLAS). Korps Nationale Reserve
|
Zonder zoeklichtenTekst en foto's: René Ros.
Van het nog aanwezige frontgebouw is de frontmuur van het noordelijke en het zuidelijke lokaal rond. Logisch om te denken dat daar hefkoepels hadden moeten komen, alhoewel het wat dicht bij de 15 cm koepel is. Onze medewerker Raymond Gaveel is niet-geïnventariseerde delen van Genie-archieven in het Nationaal Archief aan het doorspitten. Een van de gevonden dossiers betreft het frontgebouw van Fort bij Velsen.
Fort bij Velsen
|
Verslag dagexcursie 2019Tekst: meerdere deelnemers.
"De chauffeurs waren netjes op tijd bij de verhuurder zodat twee busjes ook op tijd bij het station konden zijn om de treinpassagiers op te vangen." "Eerstvolgende bestemming is de inlaatsluis aan het Noordhollands kanaal, de grootste van de Stelling. Het klaphekje zat met 20 knopen vast maar met vastberadenheid kon deze ontknoopt worden."
"De lunch aan de keelzijde van het, nu nog, tamelijk ongerepte fort was voortreffelijk." "Brandweeroefencentrum Fort bij Marken-binnen, het fort is flink toegetakeld door de gebruikers en na afloop kom je er als een gerookte paling weer uit."
"Je moet het maar weten, dat de 'Weg dwars door den Polder Wormer, Jisp en Nek' er nog is met duikers en brugresten. Over het erf van de boer, door het weiland en langs de koeien. Om er dan bij stil te staan dat daar een eeuw geleden soldaten liepen. Heel bijzonder." "Aan de dakreparatie op het Fort benoorden Purmerend kan je mooi zien hoe de daklaag opgebouwd is.
"Met Fort aan de Middenweg is de cirkel eindelijk rond en heb ik alle forten van de Stelling van Amsterdam minimaal één keer bezocht." (Otto Bodemeijer) "De maaltijd na afloop was een groot succes. Niet alleen de chauffeurs, maar ook een deel van de deelnemers zat aan tafel." Fort aan de Nekkerweg
|
e-Book 'Kennismaken met de Stelling van Amsterdam'Tekst en foto's: René Ros en Alexander Senger.
Alexander Senger en René Ros kennen elkaar al sinds 1999 vanuit hun eigen disciplines. René doet onderzoek naar de Stelling van Amsterdam in het bijzonder. Alexander fotografeerde in zijn functie van communicatieadviseur van Stichting Herstelling een groot deel van de forten en andere onderdelen van de Stelling. Een rondgang langs een aantal uitgevers leverde op dat financiering een probleem was. Na een gesprek met de provincie Noord-Holland hoorden we niets meer. Twee jaar later verscheen een boekje “De Stelling van Amsterdam” over de individuele forten en batterijen.
Nu, zes jaar later, is ons e-boek nog steeds actueel en beschikbbaar. Het is duizenden keren gedownload als iBook en PDF. Als nieuwsbrief-abonnee zal er waarschijnlijk niet veel nieuws voor je in staan, maar wijs familie en vrienden gerust eens op 'Kennismaken met de Stelling van Amsterdam'. Als vakantie-lectuur? iBook voor iPad in de iBookstore
|
De toestand in 1921Tekst: René Ros.
Het verslag was opgesteld door de toenmalige Stellingcommandant Kollewijn. Slechts twee jaar na de mobilisatie geeft het ook weer wat er tijdens die mobilisatie is gebeurd.
De M'90 mitrailleurs waren naar nuttigere bestemmingen gegaan en deels vervangen door 67 Vickers mitrailleurs. Nieuw is dat ze ook zijn vervangen door 16 Hotchkiss mitrailleurs die door internering in ons bezit waren gekomen. Met "den tegenwoordige betekenis" zal men de verminderde betekenis bedoelen en dat kwam ook ter sprak bij de Memorieën voor de forten, groepen en dergelijke. Die wilde men gaan aanpassen vanwege de nieuwe inzichten van de afgelopen oorlog. Dat ondervond vertraging omdat de hoofdbeginselen voor de verdediging ter discussie stonden. Een van de zaken was dat de groep Weesp en een deel van de groep Abcoude wellicht bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie zouden worden ingedeeld. Dat sloot aan bij de plannen die er al waren om beide linies tot één Vesting Holland te verenigen. Het telegraafnet was, op een aantal beschadigingen zoals door de watersnoodramp van 1916 na, nog in goede staat. Na de mobilisatie werden de niet-militaire geleidingen (kabelverbindingen) weer teruggegeven aan de eigenaar en dat was vooral de Rijkstelegraafdienst. Aan die Rijkstelegraafdienst werden ook een aantal militaire geleidingen en Hughes-apparaten in bruikleen gegeven.
Zo zie je maar, voor een succesvolle gewapende neutraliteit waarin niets is gebeurd, zijn er nog een boel spullen versleten. Bureau Stellingcommandant
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 478
Tijdens ons bezoek aan Fort bij Velsen, in januari 2019, namen we aan dat enkele ronde muren wezen op een niet uitgevoerd ontwerp met hefkoepels. Dat was immers met enkele andere forten uit dezelfde bouwperiode ook het geval.
Tijdens het bezoek was te zien dat beide openingen met beton waren dichtgezet. Het lokaal onder de zuidelijke opening was helaas niet toegankelijk. Maar in het betonnen plafond onder de noordelijke opening zit een, met bakstenen dichtgezette, opening ter grootte van een toegang voor een trap naar een observatiepost. Het deel op het dak moet ooit gesloopt zijn en zit onder een asfaltlaag, op een bakstenen koker na.
De 21ste dagexcursie in achttien jaar vond op 22 juni jongstleden plaats. De 34 deelnemers bezochten Fort aan de Nekkerweg, Fort aan de Middenweg, Fort bij Marken-Binnen en Fort benoorden Purmerend en zagen onderweg nog meer objecten. Het weer was een beetje te warm maar zeker geen regen! Uit de reacties van de deelnemers is dit verslag samengesteld. 
"Het Fort aan de Middenweg vond ik de meest interessante, want (nog) in de originele staat. Met op het dak de grote rode pimpernel!"
"De Liniewal in de Starnmeerpolder die er niet meer is en de gedempte inlaatkom. Zo is er dus in 2006 een deel van het werelderfgoed verdwenen en bijna geen haan die er om kraait."
"Het was voor mij de eerste keer dat ik de dagexcursie Stelling van Amsterdam meemaakte. Het heeft mij blij verrast. Wat een goede, zorgzame organisatie! En wat een aangenaam gezelschap."
Na de publicatie van het standaardwerk “De stelling van Amsterdam. Harnas voor de hoofdstad” (2003) rees de vraag: zou er niet eens een boekje moeten komen dat op een simpele manier de geschiedenis en werking van Stelling zou verklaren; een boekje tussen het koffietafelboek en een fietsroute.
Wij besloten om toch verder te gaan met ons oorspronkelijke idee waarin het 'systematische' gezichtspunt de aandacht kreeg. Met een gelijke verdeling tussen tekst en foto's. Maar niet op papier maar digitaal.
De archiefstukken uit 1921 waren zes jaar blijven liggen voordat ik er tijd voor maakte. Toch bevatte de 32 pagina's van het "Verslag omtrent den toestand van de Stelling van Amsterdam op 1 Januari 1921" interessante informatie over de bouwwerken. Inderdaad, eindelijk weer eens een artikel dat niet over mensen gaat!
Bij Fort bij Kwadijk en Fort bij Muiderberg staat genoteerd: "omwerking van aardwerk tot een fort met bomvrije gebouwen is bij de aanvang van de mobilisatie gestaakt". In het rapport zelf staat dat er wel plannen waren voor de voltooiïng van deze forten en Fort aan de Winkel.