Sluit [X]   
 

Soldaat Sioekaev in 1945: vermoord op Fort aan de St. Aagtendijk

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 372

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
13de jaargang, nummer 372, 1 juni 2011

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam met informatie over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Deze keer in de dienstberichten de afronding van enkele langlopende zaken op de website. René is 13 jaar intensief met de Stelling bezig en doet nog steeds verrassende ontdekkingen. Zelf heb ik een interessante tekst over ontijzeringsinrichtingen overgetypt.
Verder veel smartphone persberichten: hulp om Hollandse Waterlinie objecten te vinden en digitaal begeleide wandelingen in den Haarlemmermeerpolder. Maar ook een bijdrage met meerdere gastschrijvers, over de dagexcursie.

Verder moet u allen de groeten van René hebben. Hij vermaakt zich, naast zijn werk en gezin, prima met ouderwets archief- en veldonderzoek. En hij is bijna wekelijks op een terras te vinden, voor een serie interessante gesprekken. Neem gerust contact op als u hem ook wilt spreken, over hoe verder te gaan met de website en activiteiten.

Bekijk deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2011/nieuwsbrief-372/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/
Reageren kan door op de e-mail te reageren of het contact-formulier te gebruiken.

Het is niet bekend wanneer de volgende nieuwsbrief zal verschijnen.

Hoogachtend,
Majoor b.d. Kees van Hall

 

Dienstberichten

Tekst: René Ros.
Foto: David Anker (provincie Noord-Holland)

Munitietechnicus Meerhof en Voorman Wipprecht op Fort aan de Nekkerweg.Uit materiaal van de provincie, met aanvullend eigen onderzoek, is bekend geworden dat op het Fort aan de Nekkerweg in de jaren 1950 oude munitie werd gedemonteerd. De nieuwe biografieën over Munitietechnicus Meerhof en Voorman Wipprecht geven een mooi beeld van dit stukje Stellinggeschiedenis.
Munitietechnicus Meerhof
Voorman Wipprecht

Vanwege de privacy van de bezoekers werd er al zo min mogelijk code van andere partijen op de website gebruikt. Geen Google Analytics, geen Google Ads, geen Facebook 'Vind ik leuk', geen gratis bezoekenteller met vervelende pop-up advertenties, enzovoort.
Onlangs is om die reden het gebruik van Google Translate (op Engelse deel) en AddThis (knoppen naar Twitter enz.) beëindigd. In het grote geheel maakt dat natuurlijk geen verschil, maar wel voor de webmaster en hopelijk ook voor de bezoeker.
Privacy Verklaring

Er verdwijnen niet alleen objecten, er komen er ook wel eens een paar bij. Zo is de in najaar 2006 gesloopte lossteiger bij het Fort benoorden Spaarndam in najaar 2010 herbouwd. Inclusief smalspoorrails.
Tevens wordt de fortwachterswoning van het Fort bij Kudelstaart herbouwd. Het is in de afbouwfase.
Op de Liniewal beoosten het Fort bij Veldhuis zijn nieuwe bomen geplaatst. Publiceerbare informatie ontbreekt nog.
En op Fort Waver-Amstel is de restauratie begonnen. Het dak is deels afgegraven.
Eigenaardig, de betrokken partijen doen geen moeite voor positieve aandacht...
Fort benoorden Spaarndam
Fort bij Kudelstaart
Liniewal beoosten het Fort bij Veldhuis
Fort Waver-Amstel

Aan de website is een foto van het toneel in de bergloods van Fort Zuidwijkermeer toegevoegd. Helaas zonder soldaten maar wel een uniek beeld van vermaak van de soldaten.
Foto Toneel Zuidwijkermeer

 

De doorvaarten van Krommeniedijk

Tekst en foto's: René Ros.
Historische foto: collectie Linda Groen.
Met dank aan: diverse terreineigenaren.
Project: drie maanden doorlooptijd met twee veldtochten.

Foto uit 1935 van een van de doorvaarten.Natuurlijk is bekend dat in 1896 een inundatiekade bij Krommeniedijk was opgeleverd. En dat het rond 1950 bij een ruilverkaveling gedeeltelijk was 'geamoveerd'.
De zeven breedste tochten waren versmald en voorzien van een houten beschoeiing en gronddepots. Zodat in geval van oorlogsdreiging deze doorvaarten snel dichtgestort konden worden.
De burgers deden dit in 1944 voor het laatst toen de Duitse bezetter de polder inundeerde als onderdeel van de Vorderen Wasserstellung.

Het eerste deel lag noordelijk van de huizen van Krommeniedijk en maakte een omweg achter een boerderij. Waar geen ruimte langs het water van de Krommenie was, liep de wal zuidoostelijk van de weg, met de dorpskerk uit 1755 erin.
Om vervolgens via Fort bij Krommeniedijk verder te gaan tot even ten zuiden van Fort aan Den Ham. In dit laatste deel liggen twee behoorlijk intacte doorvaarten die goed zichtbaar zijn en een monumentstatus hebben.

Een van de doorvaarten anno 2011.Maar het deel achter de huizen had uw veldonderzoeker nooit bekeken, de kade is immers toch weg! De aanleiding om toch te gaan kijken waren de door Linda Groen, nazaat van Soldaat Schilperoord, toegezonden foto's uit 1935.
Uit luchtfoto's bleken de vijf doorvaarten in dat deel nog goed herkenbaar. Dat was een goede reden bij diverse Krommeniedijkers aan te bellen, die boven verwachting prettig mee werkten!

Één doorvaart is vervangen door een lange betonnen duiker met een weg erover. De middelste doorvaart heeft een betonnen brug gekregen maar er is nog wel wat van de houten beschoeiing te vinden. Bij maar liefst drie doorvaarten is een groot deel van de houten beschoeiing nog aanwezig alhoewel de zwaarste balken ontbreken.

Bovendien werden twee onbekende grenspalen aangetroffen bij twee doorvaarten. De grootste verrassing was een houten balk, met zinken kapje, waaraan een peilschaal van de Genie is bevestigd. Twee jaar geleden afgebroken maar verder nog in goede staat!

De gevonden peilschaal ter plekke."Zeg, soldaat Ros!"
"Ja soldaat Jan?"
"Wat heb je nou eigenlijk gevonden?"
"Nou, doorvaarten in een geëgaliseerde kade."
"Je bedoelt gaten in iets dat er niet meer is? Is dat nuttig!?"

Links

Inundatiekade van de Nauernasche Vaart tot De Dam
Vorderen Wasserstellung
Fort bij Krommeniedijk
Fort aan Den Ham
Soldaat Schilperoord

 

Reinigingstoestellen voor bronwater

Tekst: Majoor b.d. Kees van Hall.
Bron: Nationaal Archief, Den Haag, Stelling Amsterdam, nummer toegang 3.09.23, inventarisnummer 165.

Deur met tekst van de ontijzeringsinrichting van Fort aan de Nekkerweg.Ik wil de lezer graag wijzen op de

"Instructie voor het gebruik van de reinigingstoestellen voor water op de forten."

waarvan de eerste paragraaf luidt:

"Doel: het uit de bron verkregen water bevat in oplossing grondgas en ijzerverbinding.
Het grondgas geeft aan het water eenigen reuk; blijkbaar ontwijkt het zeer spoedig in de lucht.
De ijzerverbinding geeft aan het water - wanneer het eenigen tijd aan de lucht is blootgesteld - een troebel aanzien, welke troebeling als een bruinrood bezinksel in buizen, kranen, reservoirs, kookpannen, enz. neerslaat.
Het DOEL van het REINIGINGSTOESTEL is het grondgas uit het water te doen verdwijnen, de troebeling zoo snel mogelijk te doen optreden en den neerslag door filtreeren af te scheiden."

Frontgang met ontijzeringsinrichting van Fort aan de Nekkerweg.Het 'reinigingstoestel' kennen jullie als ontijzeringsinrichting, zoals in diverse forten nog aanwezig is.
Duidelijk moge zijn dat er GEEN regenwater door het reinigingstoestel ging. Regenwater bevat geen grondgas en is praktisch gedemineraliseerd water waarvan 'verontreiniging' door de graslaag op het dak plaatsvindt en in het ijzerloze zand eronder wordt gefiltreerd.

Geachte lezer, wilt u gidsen, redenaars, enz., die beweren dat er regenwater werd gezuiverd, daarop aanspreken a.u.b.? Bijvoorbeeld door te vragen hoeveel ijzer er in regenwater zit en hoe het er in is gekomen...

Bij de handleiding zit overigens een losse aanvulling, ondertekend door Majoor Van Roijen.

Links

Waterzuivering
Technisch Voorschrift betreffende de bewoning van het Fort aan de Drecht
Genieofficier Van Roijen

 

Stelling Tour ontsluit het grootste openluchtmuseum van Nederland

Tekst: Marcel van Kerkvoorde (Kunstfort bij Vijfhuizen).
Foto's: René Ros en Marcel van Kerkvoorde.

Dubbel zien door het Fortbier?De Stelling van Amsterdam ligt verborgen en onzichtbaar als een groene parel rond Amsterdam. Met de Stelling Tour ontdek je een vergeten wereld. Een natuurlijke oase middenin de drukke Randstad.

In korte films, animaties, re-enactments, historische foto's, en verhalen komt het verleden tot leven. Kruip in de huid van legerofficieren en dijkgraven en ontdek hoe zij hun tegengestelde belangen fel verdedigden. Speur naar sporen en resten in het landschap, tot leven gewekt in deze spannende digitale tour samengebracht in een iPhone applicatie.

Op het eerste gezicht is dit een lieflijke plek, maar wanneer je teruggaat in de tijd, zal je ontdekken dat de Stelling gebouwd werd als verdedigingswerk. De geschiedenis is eigenwijs en bloed vergoten is er nooit, maar deze plek is rijk aan verhalen en herinneringen.

Ontdek met de Stelling Tour op unieke wijze de Stelling en ontrafel de verborgen geschiedenis. Gebruik al je zintuigen en reis terug in de tijd en beleef de resten van militaire techniek en vernuft van ruim een eeuw oud. 

Met de telefoon als gids over een fort.De Stelling Tour biedt diverse opties:

  • 'Commandant': route van Aalsmeer naar Vijfhuizen.
  • 'Dijkgraaf': route van Vijfhuizen naar Aalsmeer.
  • Rondwandeling op het Kunstfort bij Vijfhuizen (inclusief een bespreking van de kunstwerken).
  • Rondwandeling op het Fort bij Aalsmeer.
  • Abstract fields, een unieke geluidsbeleving in het landschap speciaal gecomponeerd door Nathalie Bruys.

Podcasts en mp3 zijn te downloaden vanaf de website Stelling Tour, de iPhone app 'Stelling Tour' is verkrijgbaar in de App Store van Apple.

Links

Stelling Tour
App 'Stelling Tour' in App Store

N.B. ReneRos.biz Monumentenadvies heeft bijgedragen aan teksten en met historische foto's.

 

Layer voor Nieuwe Hollandse Waterlinie

Scherm van Layer op Fort bij Uithoorn.Bron: persbericht Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie d.d. 17 mei jl.

Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie is sinds kort ook te ontdekken met een layar-applicatie. Na het downloaden van de applicatie is met een iPhone of Android smartphone de omgeving te scannen op Waterlinieobjecten.

De layer geeft een toegevoegde laag op het mobiele telefoonscherm. In de extra laag van het beeldscherm komen iconen van de waterlinie in beeld.
Elk icoon geeft informatie over de geschiedenis en huidig gebruik. Ook is de afstand naar het waterlinieobject te zien en Google Maps geeft aan hoe bij het object te komen.

De Layar applicatie en Hollandse Waterlinie layer zijn gratis te downloaden. Zoek eerst in de App Store of Android market place naar "Layar" om de Layar applicatie te downloaden. Start vervolgens de Layarapplicatie op en zoek naar "Hollandse Waterlinie".
De Waterlinielayar is gemaakt door Yellowpond [later Finiware] in samenwerking met René Ros van de website Forten Info.

Links

Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie
Finiware
Forten Info
Pilot-layer Stelling van Amsterdam

N.B. ReneRos.biz Monumentenadvies is co-producent van de Nieuwe Hollandse Waterlinie layer.

 

Gedeputeerde opent Weesper bastion

Tekst: Christian Pfeiffer (Enter Media B.V./WeesperNieuws).
Foto: René Ros.
Artikel verscheen eerder op Kabelkrant Weesp.

Wethouder en gedeputeerde laten een ballonnetje op...Bastion Nieuw Achtkant is op 30 mei jl. door gedeputeerde Joke Geldhof van de provincie Noord-Holland officieel heropend. Met de opening is de grote opknapbeurt van het eeuwenoude vestingwerk afgerond.

De gemeente Weesp hoopt dat in de toekomst meer bastions aangepakt kunnen worden, maar dat herstel zal niet zo grondig worden als deze complete reconstructie. De gedeputeerde zegde toe daar graag een bijdrage aan te leveren.

Samen met wethouder Frida Dasselaar en Landschapsarchitect Harry Derks (DLA+ landscape architects), maakte de gedeputeerde een rondje langs de nieuwe constructie die is verschenen op het bastion.
De reconstructie begon vorig jaar en heeft langer geduurd dan verwacht. De bouw kende wat tegenslagen; zo droogde het beton niet door het natte najaar en werd de constructie meerdere malen beklad.

Links

WeesperNieuws
DLA+ landscape architects
Gemeente Weesp
Vesting Weesp
'Reconstructie Weesper-bastion Nieuwe Achtkant' in Nieuwsbrief 325
'Vernieuwd Achtkant' in Nieuwsbrief 361

N.B. ReneRos.biz Monumentenadvies heeft bijgedragen aan de informatieborden.

 

Verslag dagexcursie

Foto's: René Ros en Dick Wools.
Met dank aan: diverse fortbeheerders, gidsen, chauffeurs, enz.
Project: zes maanden doorlooptijd met drie veldtochten.

Op zaterdag 14 mei jl. reden 44 personen in vijf busjes door het noordfront van de Stelling. In hun eigen woorden doen de diverse deelnemers verslag van het bezoek aan zes forten. Één fort maakte meer indruk dan de anderen...

Busje met deelnemers bij Fort bij Kwadijk."Voor mij was het een 'tour de nostalgie'" (Dick Wools, sergeant b.d. patrouillecommandant IBC "Van Heutsz")

"De gedetailleerde inrichting van Fort bij Edam. Mijn complimenten voor de vrijwilligers daar. Echt een fort, waar je de sfeer zoals die toen geweest moet zijn, kunt proeven." (Alex de Vries)
"Met al zijn bijna authentieke ruimtes erg leuk en origineel. De bergloods is wel aan een opknapbeurt toe hoor !!!!!!!!" (Kees Ikelaar)

"Bij het Fort bij Kwadijk werd de Fortweg ingeslagen. Naast het lege veld waar het beton nooit verrees, werd een slootje met een grenspaaltje veelvuldig op de foto gezet. Zoekplaatje!" (Michel Verhoeks)

"Een bijzonder gevoel: voor het eerst bezocht ik het Fort benoorden Purmerend, waar mijn oom Willem, bijna 100 jaar geleden zijn diensttijd als sergeant doorbracht. En ik herinnerde mij zijn verhalen, toen ik nog jong was" (Hans Muller†)
"Fort benoorden Purmerend blijft voor mij een apart fort met zijn doorbraken en duizenden flessen wijn." (Kees Ikelaar)

Gastheer en bezoekers bij de ontgraven poterne van Fort aan de Nekkerweg."We werden op het Fort aan de Nekkerweg verwelkomt door Frank Bart. Na zijn inleidende praatje konden we het fort bekijken. Dit was een haast unieke gelegenheid om het fort zo te zien, zonder zanddekking." (Otto Bodemeijer)
"Wat is die man allemaal van plan zeg. Als het wordt wat hij wil dan is dat prachtig." (Kees Ikelaar)
"Ik heb toch wel een zekere bewondering voor de gebroeders Bart en de wijze waarop ze twee forten een nieuwe bestemming hebben gegeven. Niet iedereen zal het er mee eens zijn, en ik zou het er ook zeker niet fijn vinden als alle forten van de Stelling op die manier omgebouwd zouden worden. Maar aan de andere kant kan je ook niet elk fort uitsluitend als een leegstaand 'museum' behouden." (Erik Kappetijn)
"Het meest indruk makende was toch wel een fort van de onderkant te zien, dat had ik nooit verwacht! (Dirk Breek)
"Geweldig om te zien wat er nu eigenlijk onder de grond zit, daar sta je niet bij stil, wat een imposant bouwwerk en een geweldig staaltje architectuur voor die tijd." (Janine en Eltjo-Jan de Ruiter Zijlker)
Onverwachte picknick op het Fort aan de Nekkerweg."Indrukwekkend om te zien hoe een blootgelegd fort er aan de buitenkant uit ziet! Zoveel groter dan dat je zou vermoeden! Echt fantastisch." (Remy Zandwijk)
"Schitterend om nu eens een fort aan de onderkant te kunnen zien, wat is het toch een enorm blok beton!" (Hans Baas)
"Na jarenlang alleen boven grond gezien te hebben, deze keer toch nog wat nieuws: de fundering." (Hans Konijn)
"In de bouwwerf konden we zien hoe een mitrailleuropstelling en de poterne naar de hefkoepelgebouwtjes er uit zagen zonder de aarden aanwalling." (D. en J.-P. VANDECASTEELE)
"Mijn leerpunt is geweest, de mogelijkheid om de opengezaagde doorgang in de muur van het hoofdgebouw en de blote muur van het hoofdgebouw, ontdaan van het zandpakket, te kunnen zien. Een werkelijk unieke mogelijkheid, maar ik neem aan dat iedereen daarover al geschreven zal hebben." (Gijs Dirkzwager)

Enthousiaste aankomst op Fort aan de Jisperweg."Fort aan de Jisperweg heeft geen uitleg nodig. Lekker oud en een beetje vies, zoals een fort eigenlijk hoort te zijn na meer dan 100 jaar. (Kees Ikelaar)
"Bovenop het fort was prachtig het niveauverschil te zien van de fortgracht en de polder. Dan ga je zoeken en vind je de uitlaat. Waar komt het water vandaan? Ook de inlaat gevonden, toevallig vanwege lekkage deels opengelegd, vanaf het Noord-Hollands kanaal. Het heeft mij inzicht gegeven in de subtiele complexiteit van de waterbeheersing. (Gijs Dirkzwager)

"Op Fort bij Spijkerboor, maar ook Fort bij Edam, zagen we dat er heel wat inspanningen werden gedaan om deze forten interessant te maken voor bezoekers. De Stelling kan er alleen maar goed bij varen, niet alleen als 'Cultuurerfgoed' voor enkelingen, maar ook als 'Toeristisch erfgoed' voor de vele mensen die ze kunnen en willen bezoeken." (D. en J.-P. VANDECASTEELE)

De organisator en een van de gastheren."Alle smaken zijn die dag voorbij geweest. Ingericht, niet ingericht, verlicht, donker en zelfs uitgegraven! (Alex de Vries)
"Heel interessant was dat we dit jaar de meeste forten vrij konden bezoeken, zonder veel beperkingen van de broedende vogels. Met onze welgemeende dank aan de vogels in kwestie." (D. en J.-P. VANDECASTEELE)
"Veel wat je [reisleider René Ros] tot nu toe gedaan hebt is perfect, je hebt zeer veel gedaan op hoog niveau. Professionele krachten, zowel op historisch als organisatorisch niveau kunnen niet beter scoren." (anoniem)

Aan het eind van de dag overhandigde Hans Muller†, na woorden van vertrouwen en bewondering, het soldatenzakboekje van zijn oom Willem de Jong aan een vereerde en dankbare René Ros.

Links

Sergeant Wools op patrouille
Sergeant De Jong van Fort benoorden Purmerend
'Excursie MEGA Stelling van Amsterdam' door Dick Wools

Fort bij Edam
Fort bij Kwadijk
Fort benoorden Purmerend
Fort aan de Nekkerweg
Fort aan de Jisperweg
Fort bij Spijkerboor

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)
 
 
 
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)