Sluit [X]   
 

Kapitein van Westering in 1939: "op het door hem gedaan verzoek eerval ontslag uit den...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief 294

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 294 (10de jaargang, 29 april 2008)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam. Tekst en foto's door René Ros tenzij anders aangegeven.
https://www.stelling-amsterdam.nl/

Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Heb jij informatie die in deze nieuwsbrief opgenomen moet worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.

 

Inleiding

Beste lezer,

We mogen wederom van een bomvolle nieuwsbrief spreken. Te beginnen met enige aandacht voor de komende nationale feestdagen.
De werkzaamheden aan het Fort aan het Pampus hebben we helaas niet van dichtbij mogen volgen maar bij deze een verslag van de feestelijke oplevering van een waterdicht fort.
Met enige verlegenheid vanwege de complimenteuze woorden, volgt een kort artikeltje van Co Wies† over de afgelopen en aanstaande dagexcursie. Ondanks het matige doch droge weer was de eerste excursie een succes, zie daarvoor de links naar foto-albums van enkele deelnemers.

Daarna enkele artikelen over de Stellingmaand, bruine borden en een zorgelijke nieuwe doorgaande weg nabij het Fort aan de St. Aagtendijk. Tevens een terugblik over het verdwijnen van een liniewal, slechts twee jaar geleden. Tenslotte over twee aanstaande televisieprogramma's over de Stelling en een oorlogskampement bij Fort bij Veldhuis.

De volgende nieuwsbrief zal op 14 mei verschijnen. Met vanwege de Duitse aanval in mei 1940 aandacht voor de evacuatieplannen van de landsregering. Niet naar Engeland, maar naar Amsterdam!

René Ros

 

Bevrijdingspel

Met dank aan Hans Baas.

Met de komende dagen van dodenherdenking en bevrijdingsdag in gedachte, is het wellicht aardig om even terug te denken aan de eerste viering van de bevrijding.

Links is een foto afgebeeld (uit een onbekend tijdschrift) die we ontvingen van een inwoner van Mijdrecht. De enige tekst bij de foto is 'Een imposant dekor bij het Fort uitgevoerde openluchtspel'. Het vond bij het Fort bij Uithoorn plaats met zo te zien het publiek (rechtsonder) in de droge ontvangkom van de inlaatsluis. De spelers staan, voor een replica van een schip, op maaiveldniveau langs de fortgracht.
Bij een rondleiding op het fort ontmoette we een oudere dame die aan het openluchtspel had meegedaan. Helaas ontbreekt verdere informatie.

Leuke koninginnedag, goede dodenherdenking en plezierige bevrijdingsdag gewenst!

Fort bij Uithoorn: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uithoorn/

 

Pampus blinkend baken in voormalige Zuiderzee

Tekst: Peter Schat, voorzitter Stichting Mega
Foto's: René Ros

Blinkend wit/grijs, geen vogelpoepje zit er nog op. De zwaluwen die, omdat het broedseizoen zich aankondigt, terugkeren naar het Fort aan het Pampus, zullen vreemd opkijken van dat blinkende baken in de voormalige Zuiderzee. Maar misschien ook wel niet, want de zwaluwen die 25 april door de droge gracht zeilden, schoten zonder mankeren de deuropening door. Alsof ze de gastvrij openstaande gloednieuwe deuren niet eens opmerkten.

Die dag stonden de deuren open voor de zwaluwen en voor de gasten die waren uitgenodigd voor de opening van het gerenoveerde fort. Twee feestjes waren er te vieren: het waterdicht maken van het hoofdgebouw (zie foto rechts) en de totale interieurrenovatie van de woning op het eiland. Het huisje van de kersverse fortwachters Maartje Terwindt en Kris van de Voorde, geselecteerd voor de banen in een televisiecompetitie ‘De slag om Pampus’, is van alle gemakken voorzien en zij hoeven er niet in de kampeerachtige en soms kommervolle omstandigheden te verblijven als hun voorgangers.

In diverse boten pendelden de genodigden en de pers richting het eiland, waarbij de grootste - een driemaster - de hoogwaardigheidsbekleders aan boord had die de ingebruikname van het nieuwe fort cachet geven moesten. De belangrijkste onder hen was Pieter van Vollenhoven, lid van het Koninklijk Huis en voorzitter van de Nationale Restauratiecommissie. In die hoedanigheid 'opende' hij het fort, door een vette straal door een brandslang aangevoerd IJsselmeerwater over de nieuwe namaakkoepels te laten stromen, over de antracietgrijze laag Triflex-kunststof, waarmee het cementen dak is gecoat, naar de nieuwe gietijzeren regengoot. Om daarmee te willen zeggen: het fort is weer waterdicht (zie foto links).
In zijn toespraak roemde hij de inzet van vele betrokken vrijwilligers die vroeger en nu hebben bijgedragen aan het behoud van monumenten voordat de overheid daarin een taak nam. Ondanks de Lintjesregen dezelfde dag bleef het daarbij.
'Prins Pieter' werd vergezeld door commissaris van de Koningin in Noord-Holland Harry Borghouts, gedeputeerde Rinske Kruisinga, burgemeester van Muiden Anne Marie Worm-de Moel en de Amsterdamse oud-burgemeester Ed van Thijn.

Het verwijderen van de twee pantserkoepels tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers - die het metaal wilden hebben - betekende dat de elementen vrij spel kregen in het complex. Twee gapende gaten verwelkomden weer en wind in het inwendige van het fort, wat na decennia een ruïneuze, desolate maar tegelijk intrigerende en karakteristieke aanblik gaven aan het vestingwerk (zie foto rechts). Na hard werken door talloze vrijwilligers en vaklui is Pampus weer toegankelijk en veilig. De van hout gemaakte koepels, die met z’n tweeen reminiscenties oproepen aan het silhouet van het pantserfort van weleer, vormen letterlijk en figuurlijk de bekroning van deze klus.

"Het is van boven lyceum en van binnen museum", parafraseerde voorzitter Andre Hermsen van de stichting Pampus een staande uitdrukking. Hij toonde zich een gelukkig man en roemde in zijn speech de inzet van velen, die het mogelijk maakten de enorme subsidiestroom op gang te brengen, nodig voor conserveren van dit monument.
De inmiddels oud-fortwachter Eric Creemers overhandigde met evenzoveel trots aan Pieter van Vollenhoven het eerste exemplaar van het fotoboek 'Pampus. Ruwe diamant van steen', over de werkzaamheden.

Fort aan het Pampus: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/pampus/
Forteiland Pampus: http://www.pampus.nl/
Foto's van de Pampus-fotograaf: http://picasaweb.google.nl/Peter.Claesen/FotosOfficiLeOpeningPampus2008
'Foto's heropening Fort aan het Pampus' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=2&t=370

 

Eerste groep Stellingvorsers op dagexcursie

Tekst: Co Wies†, Werkgroep Geniedijk Oost
Foto: Hans Baas

Het is een jaarlijkse traditie dat, georganiseerd door en onder de deskundige leiding van Inspecteur-Generaal René Ros, een deel van de Stelling van Amsterdam wordt bezocht. De belangstelling voor deze befaamde excursies is zo groot dat hiertoe momenteel twee excursiedagen dienen te worden gepland.

Dit jaar valt de eer te beurt aan het oostelijk deel van de Geniedijk in de Haarlemmermeer. In dit verband werd op 19 april onder andere een bezoek gebracht aan de "Batterij aan den Sloterweg" en de "Expositie- en informatieruimte - de Kazemat van het Fort bij Aalsmeer".
Het was voor de Werkgroep Geniedijk Oost een genoegen om deze eminente Stellingvorsers te mogen verwelkomen en wij kijken al weer uit naar 17 mei as.

Werkgroep Geniedijk Oost: http://www.werkgroepgeniedijkoost.nl/
Foto-verslag dagexcursie 19 april jl.: https://www.stelling-amsterdam.nl/excursie/dagexcursie2008-1/
Foto's van Jan Brilleman: http://picasaweb.google.com/jabri49/ExcursieStellingVanAmsterdam20080419?authkey=Xg7c-m5O-5g
Foto's van Jaap van Rossum: http://www.pixum.nl/members/javaros/?act=a_view&page=1&album=2906208
Foto's van Hans Baas: http://www.fotothing.com/hans55/
Meer informatie en online aanmelden: https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/activiteiten/dagexcursie/

 

Stellingmaand en Bruine Borden in het zoeklicht

Er zijn enkele noemenswaardige punten over publieksactiviteiten in de platformbijeenkomst van fortbeheerders bekend gemaakt. Om te beginnen wordt er gewerkt aan het Fortenspel, een interactief spel in het veld en op de computer.

Van de Stellingmaand is bekend dat de officiële opening (voor genodigden) op 29 augustus op het Fort bij Spijkerboor zal zijn. Er komt ook een nieuw Stellingpaspoort gericht op kinderen. Geen forten er meer in, maar alleen om stempels te verzamelen waarvan je er minder nodig hebt om generaal te worden.
Het thema van de Stellingmaand zal 'zoeklicht' zijn. Letterlijk toegepast zijn hier enkele aardige citaten uit een krantenartikel over de Fortmanoeuvres van 1912 waarbij de toen hypermoderne zoeklichten werden gebruikt:
"Nog dient vermeld, dat in het vak-Aalsmeer een verplaatsbaar zoeklicht van 60 c.M. aanwezig is en een z.g. kamlicht; het vak-Uithoorn beschikt over een zoeklicht van 60 c.M. en een van 90 c.M. Als proefneming zijn zij aangesloten aan de electrische centrale van Uithoorn."
"Reeds hedennacht werkte de verdediger met zijn licht. Het is een phantastisch gezicht, die lichtbundels het terrein een oogenblik fel te zien beschijnen. Alles ziet er onder dat licht, hetwelk de rest van de omgeving in nog veel zwarter duisternis laat, anders uit; de toeschouwer is eerst geheel gedesoriënteerd."
"Een zoeklicht uit Uithoorn werkte; het bij de centrale aangesloten zoeklicht komt in werking om elf uur, daar anders te veel stroom onttrokken wordt aan de bevolking."

Tevens worden dit jaar de 'bruine borden' geplaatst langs een aantal hoofdwegen. Dit zijn borden die we in Nederland van de Veluwe en de Nieuwe Hollandse Waterlinie kennen maar vooral in Duitsland en Frankrijk bekend zijn. Vanwege het 125 jarig bestaan van de ANWB worden ze door hen betaald voor alle Nationale Landschappen.
In juni 2008 zullen ze langs de rijkswegen verschijnen waar deze de Stelling in een uit voeren. Bij de A2 en A4 worden ze geplaatst zodra de werkzaamheden eraan gereed zijn. Langs de provinciale wegen verschijnen kleinere borden in het najaar van 2008.

Fort bij Spijkerboor: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spijkerboor/
Fortmanoeuvres 1912: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/stukken/oefening-1912/

 

Oostelijke randweg Beverwijk belaagt Fort aan de St. Aagtendijk

Tekst en foto: Martin Hilgers.

De gemeente Beverwijk is druk in de weer om haar bestemmingsplannen op orde te brengen. Op 21 februari jl. heeft de gemeenteraad van Beverwijk besloten om het bestemmingsplan voor de Recreatieve markten Beverwijkse Bazaar en omgeving gewijzigd vast te stellen. Het bestemmingsplan betreft het gebied dat begrensd wordt door de Industrieweg, de Parallelweg, de Sint Aagtendijk, Rijksweg A-9 en de Noorderweg.

Met het vaststellen van de het bestemmingsplan is de aanleg van de verlengde ringvaartweg weer een stap dichterbij gekomen.
In het persbericht van 5 maart 2008 staat vermeld dat ook het Fort aan de Aagtendijk als onderdeel van de Stelling van Amsterdam deel uitmaakt van het nieuwe bestemmingsplan (lichtgroen in fragment plankaart rechts).
Na de vaststelling van het plan door de gemeenteraad wordt het ter goedkeuring aan Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland gezonden. Ook is het plan vanaf 7 maart opnieuw ter inzage gelegd voor de duur van zes weken. Indieners van reeds ingebrachte zienswijzen kunnen tijdens de periode dat het plan ter inzage ligt hun bedenkingen bij Gedeputeerde Staten van Noord-Holland inbrengen.  

Hoewel de gemeente Beverwijk op de web-site vermeld dat verschillende belanghebbenden bij het ontwerpproces betrokken zijn geweest is de Stichting Menno van Coehoorn hiervan niet op de hoogte gesteld.
Wat eveneens de berichtgeving niet heeft gehaald is dat de nieuwe weg middels een brug het nogsteeds aanwezige inundatiekanaal (zie foto links) nabij het fort zal oversteken iets ten zuidwesten van grenspaal O11. Niet alleen de aanblik van het kanaal zal drastisch veranderen maar zal het autoverkeer de rust op het fort verstoren.

Fort aan de St. Aagtendijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/st-aagtendijk/
Inundatiekanaal van de Pijp naar de inundatiesluis in de St. Aagtendijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/inundaties/beverwijk/
Bestemmingsplannen gemeente Beverwijk: http://www.beverwijk.nl/default.asp?path=gwsitemanager/content/show/2105

 

Liniewal Starnmeerpolder 4

Op 1 mei is het twee jaar geleden dat er in deze nieuwsbrief een artikel verscheen welke de meest directe gevolgen had. Enkele kranten publiceerden er artikelen over en het kwam zelfs op televisie.

Het ging allemaal over het geheel verdwijnen van de Liniewal in de Starnmeerpolder, een provinciaal monument. Twee dagen laten waren ambtenaren van verschillende instellingen ter plekke. Er is zelfs een politie-onderzoek gestart (zie foto rechts) en een proces-verbaal bij de Officier van Justitie neergelegd. Die laatste zou binnen een jaar een beslissing nemen over mogelijke vervolging.

Sindsdien is helaas niets meer vernomen. De grenssloot is gedempt en alleen een paar grenspalen en korte aardlichamen, die bijna niet te onderscheiden zijn van andere oprijhellingen naar de dijk, resteren. Terwijl in het monumentregister ook nog sprake is van 460 meter dijk en een bakstenen duiker.

Liniewal in de Starnmeerpolder: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/starnmeer/
Nieuwsbrief 239: https://www.stelling-amsterdam.nl/225-249/nieuwsbrief-239.htm
Nieuwsbrief 240: https://www.stelling-amsterdam.nl/225-249/nieuwsbrief-240.htm
Nieuwsbrief 261: https://www.stelling-amsterdam.nl/250-274/nieuwsbrief-261.htm

 

Stellingtelevisie

Foto: Hans Baas

Momenteel worden er op en rond de forten van de Stelling televisie-opnamen gemaakt in opdracht van Teleac. Dit najaar zendt zij een serie programma's uit over het Werelderfgoed in Nederland. De Stelling krijgt daarin ook een eigen aflevering. Uw redacteur is daarvoor tijdens een rondleiding op Fort bij Uithoorn 'opgenomen' (zie foto rechts). De aflevering is vooral gericht op de werelderfgoedstatus en de cultuurhistorie.

Komende zomer beginnen andere opnamen voor de NCRV serie over Nationale Landschappen. En ook de Stelling is een van die Nationale Landschappen. In februari 2008 was er een uitzending over de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Waarschijnlijk wordt de aflevering over de Stelling in de laatste maanden van 2008 uitgezonden. De invalshoek van deze documentaire zal vooral landschappelijk en recreatief zijn.

En zo hebben we plots twee elkaar aanvullende documentaires die eindelijk de informatiefilm uit 1987 van de provincie kunnen vervangen.

Dit onderwerp op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=9&t=366

 

Luchtoorlogmuseum Fort Veldhuis opent seizoen met kampement

Tekst: Stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945 (bewerkt)
Foto: Michel Verhoeks

Op zondag 4 mei zal het achterterrein van Fort bij Veldhuis, langs de Genieweg, omgetoverd zijn tot een waar legerkamp uit de Tweede Wereldoorlog. Zowel tenten als legervoertuigen (Jeep en Dodge) zullen tentoongesteld worden. Vanaf 12.00 uur is het voor bezoekers van het museum mogelijk om voor €1,50 met een van de oude legervoertuigen een rondrit te maken door de polder.

Niet alleen op het achterterrein is er op deze dag veel te zien. Het museum zelf is afgelopen winter voor een groot deel opgeknapt en heringericht, vooral de middengang (poterne) heeft nu een professionele museale uitstraling. In de presentatieruimte voor in het fort zullen bergingsfilms worden vertoond van bergingen welke door de stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945 zijn uitgevoerd.

Om 20.00 uur zal de stichting een eenvoudige herdenking houden bij het monument op de Communicatieweg West t.h.v. de ingang van het golfterrein. Dit monument herinnert aan het neerstorten van een Amerikaanse bommenwerper, van het type B-17 “Vliegend Fort” , op 10 februari 1944, op die bewuste plaats. Uw aanwezigheid bij deze herdenking wordt op hoge prijs gesteld.

Het museum is op 3, 4 en 5 mei geopend van 10.00 uur -17.00 uur. Toegang: Volwassenen € 2,50, kinderen 8 tot 12 jaar € 1,50, kinderen jonger dan 8 jaar en houders van een Veteranenpas gratis.

Stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945: http://www.arg1940-1945.nl/
Fort bij Veldhuis: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/veldhuis/

 

Overig

Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Door je te registeren bij het forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek en kan je zelf berichten plaatsen.
https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

Vanaf januari 2008 wordt hier niet meer verwezen naar berichten op het Stelling Forum. Gebruik de link hierboven om de nieuwe berichten te zien.

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)
 
 
 
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)