Sluit [X]   
 

Kapitein van Westering in 1939: "op het door hem gedaan verzoek eerval ontslag uit den...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief 199

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 199
(7de jaargang, 25 april 2005)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

Achter elk artikel in deze inhoudsopgave staat aangegeven welke gemeente het betreft.

 

Voorwoord

Uiteraard beginnen we deze nieuwsbrief met een verslag van de succesvolle en gezellige dagexcursie van afgelopen zaterdag.
Daarnaast zijn er nog veel meer gevarieerde berichten die deze nieuwsbrief een van de langste van de laatste tijd maakt.

Het laatste artikel is een religieus intermezzo over de nieuwe Paus naar aanleiding van een niet ondertiteld woord in een tv-biografie.

 

Verslag MEGA Excursie

Tekst: Co Wies†.
Foto's: Co Wies†, Hans Baas en René Ros.

Zaterdag jongstleden werd door een 38-tal vrienden van de Stelling weer een bijzondere excursiedag beleefd. Het "bijzonder" kan hier eigenlijk achterwege gelaten worden want dit predicaat verdient iedere excursiedag georganiseerd onder leiding van onze Inspecteur-Generaal (I.G.) René G.A. Ros.
Het internationale gezelschap, want ook onze Belgische vrienden van de Stelling waren voor de vijfde keer weer van de partij, ging van start vanaf het Spottersterrein nabij Schiphol.

Op weg naar het eerste fortbezoek passeerden we de door agglomeratie van Schiphol bedreigde Geniedijk. In het Fort bij Aalsmeer werd de koffie met cake gebruikt en kon men een kijkje nemen in en op het fort en van hieruit de trieste aanblik van de helaas nogsteeds erbarmelijk verwaarloosde sluisjes aanschouwen. Ondanks het lawaai van vliegtuigen en de overige bedrijvigheid rond en op het Fort bij Aalsmeer is hier sprake van een rijke en blijkbaar ongestoorde biotoop.

Vervolgens ging de rit naar Kudelstaart, waar we de restauratie van het inundatiesluisje konden aanschouwen. Diverse vertrekken van het Fort bij Kudelstaart zijn inmiddels meer publiekstoegankelijk gemaakt en de Stichting Herstelling doet er nuttig restauratief werk.

De lunch werd genuttigd in het Fort bij De Kwakel. Onze I.G. stond daar flink op te scheppen. De soep wel te verstaan.
Manden met broodjes vonden een goed heenkomen. Het gezelschap kon, wat uniek genoemd mag worden, delen van het interieur bekijken en ook het terreplein mocht worden bezocht. Een ruige en nagenoeg ondoordringbare biotoop. Helaas is de directe omgeving van het fort volledig dichtgebouwd en de factor Ruimtelijke Ordening is ook hier hevig doorgeslagen naar het economische aspect.
Met de blik op de voormalige bergloods en het huis van de fortwachter kreeg je een beetje de indruk dat je per ongeluk in Marken beland was. Maar ook dit fort was een interessante ervaring.

Aansluitend werd het meer museale Fort aan de Drecht bezocht. Het fort wordt zorgvuldig onderhouden en de keelzijde is fraai en toegankelijk.
De terrepleinen en frontwal waren niet toegankelijk. Hier wordt de scepter gezwaaid door de min of meer verlicht despotische Stichting Landschap Noord-Holland. In dit verband vaak: Alles door het volk maar weinig voor het volk. Haar optreden wat betreft toegankelijkheid van terreinen, welke over het algemeen in eigendom van overheden en dus gefinancieerd uit de algemene middelen, komt mij wat fobisch over. Een enkel paadje van poterne naar de unieke pantserkazemat kan geen probleem zijn.
En dit is niet het enige fort dat wat betreft toegankelijkheid behept is met dit psychisch mankement.

Van hieruit werd het Fort in de Botshol gepasseerd en was het gezelschap in de gelegenheid het anders slechts voor wijnaankoop te bezoeken Fort Waver-Amstel te betreden. Het hek werd geopend door een boswachter van Natuurmonumenten.
De tegenzin van de verhuurder voor bezoeken aan het binnenste leidde onvermijdelijk tot inkijkoperaties met camera's via schietgaten hetgeen tot vreemde taferelen leidde (zie foto).
Een rondwandeling over dit fort met zijn prachtige, wijdse omgeving is een verademing met zijn nagenoeg nog originele oppervlakke begroeiing. Het is hier nog mogelijk, zonder behulp van een klewang, de oorspronkelijkheid van het fort te beleven. Een prachtig fort in vele opzichten. Jammer dat dit zo weinig toegankelijk is.

De dag werd afgesloten met een bezoek aan het Fort bij Uithoorn. Bij dit fraaie en ruim toegankelijke fort maakte ik deel uit van een groepje wat rond geleid werd door Hans Baas. Een enthousiast verteller, die de rondgang tot een ware historische beleving doet zijn. Met Hans als gids krijg je het idee in een gebouw rond te lopen dat zelfs in waardigheid de Taj Mahal is ontstegen.

Door de vier voortreffelijke vrijwillige chauffeurs werden de busjes en passagiers weer veilig op de ontmoetingsplaats teruggebracht. Opnieuw een bijzondere dag. En dank aan de organisatoren, die hebben bijgedragen aan de realisatie, is meer dan terecht.

Enkele foto's van de excursie kunnen bekeken worden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/fotoreportages/dagexcursie2005/>

 

Varkenseiland

Vanuit de trein zag ik dat men begonnen is met het saneren van De Sniep. Dit is een landtong bij Diemen, gelegen op de splitsing van de Weesper Trekvaart en de Muider Trekvaart. Die laatste is overigens grotendeels gedempt. Het gebied vormde tot voor kort grotendeels de Meubelboulevard Diemen.

Een bezoekje aan het terrein kwam niet verder dan het kantoor van de uitvoerder. Het terrein is eeuwenlang met afval opgehoogd en dit pakket van 1,5 meter wordt afgegraven en afgevoerd.
Ook het terrein op het puntje van het 'eiland' alwaar een munitiemagazijn heeft gestaan met de namen Varkenseiland en De Sniep. Al in 1848 is er sprake van een Pulvermagazijn Varkenseiland, achter een aantal Posten van Kraijenhoff. Op een kaart uit 1849/1850 is een 'Fundering Kruitmagazijn' aangegeven, echter iets meer naar het oosten - waar nu de spoorweg Overdiemen - Duivendrecht loopt. In 1870 werd een kruitmagazijn gebouwd, gelijk aan het kruitmagazijn bij Spaarnwoude, maar deze is gesloopt.
Er is een bouwtekening uit 1883 waarop twee grote loodsen staan aangegeven. In 1912 werden o.a. twee grote en twee kleine loodsen op de kaart aangegeven. Een situatie-schets uit 1917 toont twee grote magazijnen en een woning, een situatie die ook in 1940 bestond.
Vanaf de openbare weg is er op het eiland niets te zien, zelfs geen stukje fundering.

De medewerker van de aannemer fronste even de wenkbrauwen toen ik over een munitiemagazijn begon. Als de Duitse bezetter er niets geks heeft gedaan komt het vast wel goed. De grond wordt in depot gelegd en op 20-40 mm gezeefd, mogelijk dat dat nog iets leuks oplevert.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kleine-werken/magazijnen/>

 

Ze zijn er nog wel – maar steeds minder

Tekst en foto's: Co Wies†.

In de Nieuwsbrief 191 van 1 maart werd iets vermeld over de kringwetwoningen nabij het Fort bij Aalsmeer. En alhoewel niet meer in originele staat zijn er nogsteeds een aantal aanwezig.

Vanmorgen 20 april, op weg naar het fort, moest ik helaas constateren dat er weer een woning werd afgebroken. Deze dijkwoningen staan op erfpacht grond en het is relatief goedkoop zo'n oude woning te kopen. De eigenaar heeft dan het recht van erfpacht overgenomen en tevens het recht daar te bouwen. Men slaat dan vervolgens eenvoudig het oude pandje plat en bouwt er een nieuw huis met voorzieningen van de huidige tijd.

Door de afbraak is te zien (zie foto) dat de oorspronkelijke plankhouten woningen waren aangesmeerd met cementspecie. Een laag van ongeveer 2 cm, totaal een heel gewicht dus. Het is opmerkelijk dat deze bepleistering nu reeds ruim 50 jaar op de houten huizen gehecht blijft. En ook de grenenhouten beplanking is na 100 jaar nog in redelijke staat.
Een ambtenaar van Belvedere-beleid zou over deze afbraak waarschijnlijk opmerken: Is dit erg? Nee, het is jammer.
Maar ik vind het "erg" en "zonde".

Binnen afzienbare tijd zal ook een naastgelegen huis dit voorbeeld volgen.

Luchtafweer Fort aan het Pampus

Tekst: Peter Claesen, Stichting Pampus

Defensie had in 1951 plannen om het Fort aan het Pampus te verbouwen tot een zwaar luchtafweerfort.
Kort geleden ontving de Stichting Pampus een telefoontje van een ambtenaar van de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (vh. Genie), Dienstkring Den Helder met de vraag of de Stichting Pampus geïnteresseerd was in een bouwtekening van de Genie getekend 10 oktober 1951. Met als titel "Het inrichten van het voormalig fort Pampus tot een batterij zwaar luchtafweeropstellingen met legeringsruimte".
Bij het opschonen van het archief had de ambtenaar deze tekening gevonden. We zijn hem erg dankbaar dat hij direct aan de Stichting Pampus dacht. De tekening zal op het forteiland te zien zijn.

De schaal is 1:200 en het inrichten bestaat uit het overkappen van de hele droge gracht waarin de onderkomens van officieren, onderofficieren, manschappen en de ziekenboeg zijn gesitueerd, een accommodatie voor totaal zo’n 196 man.

Het hoofdgebouw bestaat hoofdzakelijk uit munitieopslag (alle ruimtes aan de keelzijde). Verder zijn daar in ondergebracht twee radarinstallaties, vuurleidinginstallaties, technische centrale, dieselcentrale met generatoren, verwarmingscentrale, bergplaatsen voor de reservedelen de keuken met bergplaats en opslag levensmiddelen.
Op het talud zijn vier opstellingen gesitueerd voor zwaar luchtafweergeschut, twee aan de noordkant op de hoogte van de kofferruimtes en twee aan de zuidkant. Waarvan een op de hoogte waar nu de fortwachterswoning staat en een nabij de huidige aggregaatruimte.

Aanvulling René:
Op het Fort aan het Pampus waren al in 1927 beddingen voor luchtafweergeschut gebouwd en waarschijnlijk ook tot 1933 van geschut voorzien. Evenals bij het Fort bij Nigtevecht en een apart Luchtafweerbatterij Halfweg (zie aldaar voor meer informatie).
Er is een bron die aangeeft dat ook na 1945 bij Fort bij Nigtevecht een luchtafweerbatterij is geweest, Mogelijk was dat het uiteindelijk gekozen alternatief voor het aanpassen van het Fort aan het Pampus.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/pampus/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nigtevecht/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/halfweg-tl/>
<http://www.pampus.nl/>
<http://www.dgwt.nl/>

 

Provincie Holland = Vesting Holland?

Samenvatting door Rob Verhoef van commentaar uit Binnenlands bestuur.

De fusie van Zuid- en Noord-Holland tot één provincie Holland is bestuurlijk wenselijk om de problemen in de Randstad daadkrachtig en efficiënt aan te pakken. Maar het wordt nooit wat met de Deltametropool.

Om de discussie verder te verplatten, bepleitte Utrecht dat de nieuwe provincie Holland niet bij de Hollandse waterlinie maar bij de Grebbeberg haar oostelijke grens heeft. Het moet ernstig worden betwijfeld of met een dergelijke uit eigen bestuurlijk perspectief gevoerde discussie de ruimtelijke problemen (verkeer en vervoer, waterbeleid) in de Randstad samenhangend worden opgelost. Als provinciaal bestuurders, van wie verwacht mag worden dat zij wat verder kijken dan hun neus lang is, niet in staat zijn zich á la de Baron van Münchhausen uit het moeras te trekken, wordt het nooit wat met de Randstad als krachtige regio in Europa. De Randstad verdwijnt dan in het spoor van Ajax (Amsterdam) en Feijenoord (Rotterdam) naar de Europese subtop.

Gehele commentaar:
<http://www.binnenlandsbestuur.nl/bb/access_commentaar.html?
page=/bb/jsp/detailbyio.jsp?iopk=528038&n-date=18/04/2005
>

N.B. Als formele verdedigingslinie met een bevelstructuur werd de Vesting Holland in 1922 opgericht. De Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam werden erin samengevoegd.

 

Benedictus XVI

Even een religieus intermezzo van een gedoopt Rooms-Katholiek die fictie boeken niet leest omdat non-fictie al verbazingwekkend genoeg is. Zo ook het feit dat een Duitse man van 78 jaar, sinds kort bekend onder de naam Benedictus XVI, uiteraard een oorlogservaring heeft.

In het Nederlandse Journaal werd de term 'FLAK' (luchtafweer) in een Duitse biografie niet in de ondertiteling opgenomen. Mocht je hopen dat de heer Ratzinger gewerkt heeft op de FLAK-batterie bij de Bosbaan in het Amsterdamse Bos: dat lijkt niet het geval.

Ik heb wat op het Internet lopen zoeken maar de diverse websites over Ratzinger gaan niet diep in op zijn soldatenloopbaan. Op een forum vond ik een citaat, naar verluidt van John Allen Jr., journalist voor de National Catholic Reporter, uit de biografie van Ratzinger (2002):

"As a seminarian, he was briefly enrolled in the Hitler Youth in the early 1940s, though he was never a member of the Nazi party. In 1943 he was conscripted into an anti-aircraft unit guarding a BMW plant outside Munich. Later Ratzinger was sent to Austria's border with Hungary to erect tank traps. After being shipped back to Bavaria, he deserted. When the war ended, he was an American prisoner of war.

Under Hitler, Ratzinger says he watched the Nazis twist and distort the truth. Their lies about Jews, about genetics, were more than academic exercises. People died by the millions because of them. The church's service to society, Ratzinger concluded, is to stand for absolute truths that function as boundary markers: Move about within these limits, but outside them lies disaster."

(Samenvatting: korte tijd lid van Hitler Jeugd in 1940 maar geen lid Nazi partij. In 1943 opgeroepen voor luchtafweereenheid bij BMW fabriek bij Munchen. Later anti-tank vallen gemaakt bij de Oostenrijks-Hongaarse grens. Terug in Beieren deserteerde hij en werd later gevangen genomen door de Amerikanen. De Nazi leugens hebben hem geleerd dat je vrij kan bewegen binnen de grenzen van de waarheid, daarbuiten ligt de rampspoed.)

Het zou bizar zijn als mocht blijken dat de vreedzame Paus heeft bijgedragen aan het overlijden van Geallieerde vliegtuigbemanningsleden.

<http://p217.ezboard.com/ftheratzingerforumfrm21.showMessage?topicID=7.topic
<http://www.vatican.va/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/duits/>

 

Bezoekerscentrum

Tot januari 2006 in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er weer niets te melden is...

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

 

Overig

- CDA-fractie Muiden stelt vragen over restauratie Westbatterij: <http://www.muider.nl/nieuws/nieuwsbericht.asp?Recid=1394>

- Minister Dekker (VROM) is maandag 25 april naar Muiden en Weesp gekomen i.v.m. de woningbouwplannen. Zij mag wel het KNSF-terrein (buskruitfabriek) bezoeken.

- Wederom een Velsense wethouder gevallen over het Forteiland IJmuiden meldt de IJmuider Courant in 'Einde chaos door vertrek Rutten'. <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7101,11-1-1--2553233-5-454031-,00> (CS)

- Er is een Post van Kraijenhoff te koop met erop een moderne woning en een munitiemagazijn uit de jaren 1930. Het gaat om 'Post nummer 19 bij Vierhuizen aan de Weespertrekvaart' bij Diemen. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/posten/>

- De Duitse Eisenbahnsperre (spoorwegversperring) bij Diemen, zoals genoemd in Nieuwsbrief 193, blijkt na eigen veldonderzoek niet in de spoorweg Amsterdam-Amersfoort te liggen maar in Amsterdam-Duivendrecht. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/duits/>

- Volgens een ooggetuige, was de "Paulus-bunker" in Amstelveen het onderkomen van een Luftwaffe meteorologische eenheid. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/duits/>

- Op 29 april wordt het nieuwe ontvangstgebouw op het Fort aan het Pampus feestelijk geopend. <http://www.pampus.nl/>

- Op 7 mei wordt het gerenoveerde Fort bij Vijfhuizen als Kunstfort geopend. Het is vanaf dan vrijdag t.e.m. zondag van 13.00 tot 17.00 uur open. <http://www.kunstfort.nl/>

- Werelderfgoed Schokland heeft een TV-commercial! <http://www.schattenvanschokland.nl/>

Met nieuwsberichten gesignaleerd door Co Stronck (CS).

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)
 
 
 
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)