Sluit [X]   
 

Fortwachter Pijl in 1933: "M.A. Pijl en 3 kd" met S.S. "Johan de Wit"...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief 133

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 133
Thema: Voorstel Bezoekerscentrum
(6de jaargang, 1 maart 2004)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In dit thema-nummer van de nieuwsbrief over het bezoekerscentrum:

In de volgende nieuwsbrief onder andere:

  • Natuur op monumenten
  • Vorderen Wasserstellung

En in voorbereiding:

  • Stadtverteidigungsbereich Amsterdam
  • na-oorlogs gebruik forten door Defensie

 

Inleiding

Met dit thema-nummer wordt mijn voorstel omtrent het bezoekerscentrum voor de Stelling openbaar gemaakt. Deze nieuwsbrief geeft achtergrond-informatie over het voorstel: het hoe en waarom van het voorstel en wat aanvullende zaken.
De in deze nieuwsbrief gegeven meningen zijn van mij persoonlijk en hoeven niet noodzakelijkerwijs overeen te komen met de mening van de bij het feitelijke voorstel betrokken deskundigen of andere organisaties.

Om de mening te peilen en de gedachten te prikkelen start er ook een opinie-peiling over het bezoekerscentrum.
De locaties waar je het voorstel en de opiniepeiling kan vinden staan onderaan deze nieuwsbrief vermeldt.

 

Keuze voor bezoekerscentrum

In november 2001 nam de Stichting Stelling van Amsterdam een besluit over het officiële bezoekerscentrum. Op basis van een rapport van CBE Consultants werd gekozen voor Fort aan het Pampus.

Daarvoor had men al gewerkt aan een plan voor een bezoekerscentrum in Fort bij Vijfhuizen maar daar weet ik het fijne niet van. Dat fort was door de provincie aangekocht om er het informatiecentrum onder te brengen en tevens voor huisvesting van de Stichting Steling van Amsterdam en Haarlemmermeer Groen. Een provinciale projectgroep kwam met een ambitieus plan dat financieel niet haalbaar bleek. Daarna heeft de provincie het initatief neergelegd bij de Stichting Steling van Amsterdam met Pampus als suggestie.
<http://www.stelling-van-amsterdam.nl/>
<http://www.driedee-bna.nl/stelling.html>

Het zwakke aan het rapport, vind ik, is dat niet gekeken is naar alle forten. Slechts een vijftal forten die door de stichting waren voorgedragen, die al een bezoekersstroom hadden, werden onderzocht. Terwijl ik me afvraag waarom een bezoekerscentrum niet zelf voldoende potentie kan hebben om een eigen stroom te genereren. Wellicht dat de belangstelling voor de Stelling in die tijd daar nog geen aanleiding toe gaf? Daarnaast is er de afgelopen tijd ook wel wat verandert in gebruik en eigendom van de forten.

Het grappigste van het rapport was dat aan een aantal bezoekers van Fort aan het Pampus werd gevraagd of de boottocht van 20 minuten een probleem was. Niet geheel verrassend is dat vrijwel niemand de boottocht een probleem vond. Die beslissing was immers die ochtend aan de ontbijttafel gevallen. En de personen die het wel een probleem vonden zijn niet gekomen en werden niet geënquêteerd. De beslissing voor Pampus zal niet geheel hierop gebaseerd zijn, maar zelf vind ik de boottocht toch wel een erg grote hindernis voor bezoekers en medewerkers. Bovendien kan een landfort meer recreatieve functies krijgen maar daarover straks meer.
Zelfs diverse Pampus-medewerkers, bekend met de logistieke problemen van een eiland, begrijpen niet waarom men het bezoekerscentrum er zou willen vestigen. Een bezoekerscentrum dat elders gevestigd is, is ook in het voordeel van Pampus omdat het de naambekendheid van de Stelling zal vergroten. Bovendien betekent het voor de provincie een geheel nieuwe attractie.

Van mezelf weet ik dat ik een mopperkont ben maar na twee jaar mopperen over de beslissing voor Pampus kwam ik tot de conclusie dat het niet opschiet. Niemand hoort mijn gemopper en na twee jaar was het bezoekerscentrum geen stap verder gekomen. Daarom besloot ik om iets te gaan doen om de discussie weer eens op gang te krijgen, ongeacht of het zoden aan de dijk zou zetten.

 

Plan Pampus

Pampus is een mooie ruïne op een mooie locatie. Daar zullen weinig mensen aan twijfelen die er ooit zijn geweest. In de afgelopen jaren is het Stichting Pampus gelukt om er een attractie van te maken met een grote stroom bezoekers en een gezonde exploitatie. Voorwaar een prestatie!
<http://www.pampus.nl/>

Sommige mensen zullen de benaming 'attractie' een belediging vinden maar zo is het zeker niet bedoelt. Een bezoek aan Pampus is een spannend avontuur in een doolhof van half verlichte gangen waarbij je je gespannen afvraagt wanneer je een baksteen op je hoofd krijgt. Niet elk fort kan dezelfde bestemming krijgen en een attractie als Pampus is echt nodig.
In de afgelopen jaren is de kans dat je inderdaad een baksteen op je hoofd krijgt echter reëel geworden. En de Scheepskameel, het restaurantje, is na twaalf jaar ook aan vervanging toe.

Stichting Pampus heeft een omvangrijk plan opgesteld voor de consolidatie en exploitatie van het fort waarbij ook een bezoekerscentrum een plek zou krijgen. De financieringsmogelijkheden zijn echter de afgelopen jaren van 'moeilijk' naar 'onmogelijk' gewijzigd. Het grote plan is nu in zeven deelplannen opgedeeld. En het bezoekerscentrum heeft dan niet de hoogste prioriteit.
Voor een deel van de mogelijke financiering was de status als Rijksmonument nodig. Die procedure heeft ook meer dan een jaar gekost en weinig verbetering opgeleverd voor subsidies. Wanneer een bezoekerscentrum op Pampus geopend kan worden is een voorspelling waar niemand zich aan wil wagen.

 

Waarom een bezoekerscentrum?

...omdat de belangstelling voor de Stelling op een peil is om meer belangstelling te gaan genereren. De website en het boek zijn zeer succesvol en hebben een bepaald percentage van een onbekende groep bereikt. Om andere groepen te bereiken en bestaande groepen een andere manier van informatievoorziening te geven heb je een andere methode nodig. Een video-documentaire en een compleet bezoekerscentrum/museum is wat er nog aan de Stelling ontbreekt. Voor de documentaire loopt al een plan, nu dat voor het bezoekerscentrum weer op gang krijgen.

De Stelling van Amsterdam is vooral een grote kringstelling en tevens een inundatiesysteem. Dat is onmogelijk met een boek inzichtelijk te maken. En zonder animaties ook slecht op een website. Met trucage in een documentaire gaat dat al beter. Maar een bezoekerscentrum kan een kaart of maquette tonen die alles in één oogopslag laat zien.
Bovendien is een locatie waar je dingen kan zien en aanraken ook belangrijk. Als er nou in één fort een indruk wordt gegeven van een fort en haar gebruikers, is dat een goede basis om andere forten te bezoeken en de Stelling-elementen te kunnen herkennen.

Maar daarnaast kan een bezoekerscentrum nog meer functies krijgen, waarbij vooral de ondersteuning voor de dagrecreant opvalt. Een plek waar mensen van auto en trein kunnen overstappen op fiets en benenwagen (zgn. transferium). En bovendien kan het bezoekerscentrum dan het begin- en eindpunt van hun tochten zijn met respectievelijk verkoop van fietsroutes en de mogelijkheid tot uitrusten en consumpties.
Zo zijn er nog een paar mogelijke functies zoals herberg en het organiseren van manifestaties. Al deze aanvullende functies zijn eigenlijk alleen mogelijk op een landfort...

 

Planvorming

In het voorjaar van 2003 ben ik begonnen beter om me heen te kijken en na te denken over een bezoekerscentrum. Rapporten nog eens gelezen, ideeën opgedaan bij andere bezoekerscentra, betrokkenen gesproken, forten bezocht en met een andere blik bekeken, plattegronden geraadpleegd, enzovoort.
<http://www.tuttel.com/natuur&landschap/4s.html>

Omdat een standaard Stelling-fort symmetrisch van bouw is kwam ik op het idee om een helft van een fort origineel in te richten als publiekstrekker. En de andere helft met hedendaagse functies zoals entree, tentoonstelling, bibliotheek en kantoor. Daarnaast ben ik in detail gaan kijken op welke locatie een bezoekerscentrum het beste gevestigd zou kunnen worden en daarbij nam ik alle forten in beschouwing.
Dat leidde tot een document van 26 pagina's dat in detail in ging op de locatie keuze en hoe het bezoekerscentrum ingericht zou kunnen worden. Een van mijn favoriete forten was toen Fort aan de St. Aagtendijk en die werd als voorbeeld gebruikt. Later afgevallen omdat het niet haalbaar zou zijn maar het kan snel veranderen - zie krantenberichten hieronder bij Overig.
Na vele maanden werk heb ik dat document aan een gevarieerde groep deskundigen toegestuurd. Tijdens een vergadering erover werd mijn droom echter stuk geprikt. "Leuk verhaal maar te gedetailleerd" en "op dit moment nog niet geschikt voor gebruik". Tja, soms ben je niet meteen blij met een conclusie.

Op suggestie van de deskundigen is een korter document opgesteld dat alleen de gewenste functies en de locatie keuze van een bezoekerscentrum omvat. Dit stuk is per e-mail aan de deskundigen voorgelegd en door hen van commentaar voorzien.
In december 2003 werd het voorstel aan de Stichting Stelling van Amsterdam voorgelegd. Alhoewel iedereen een bezoekerscentrum mag opzetten, zijn zij de eerst aangewezen instelling voor het bezoekerscentrum initiatief.
<http://www.stelling-van-amsterdam.nl/>

 

Reacties

In de contacten die gedurende het werken aan het voorstel zijn gelegd bleek dat weinig betrokkenen gelukkig zijn met de keuze voor Pampus. Dat willen ze echter niet in het openbaar verklaren omdat ze zich er niet mee willen bemoeien, het (nog) geen formeel standpunt van hun organisatie is of omdat lopende procedures dat niet toestaan.
Een aantal organisaties gaven aan het initiatief te waarderen. Zoals de provincie die tevens bleek een bezoekerscentrum op de recreatieve agenda te hebben gezet.
Het voorstel lijkt op een goed moment te komen en kan wel eens de wind in de zeilen gaan krijgen. Meerdere partijen zijn al aan het nadenken over een bezoekerscentrum. Maar veelal vanuit een fort dat ze zelf in bezit hebben. Mijn voorstel is echter niet van een belanghebbende en bovendien opgesteld met een blik op de gehele Stelling.

De Stichting Stelling van Amsterdam heeft het voorstel inmiddels in het dagelijks bestuur behandeld. Zij voeren binnenkort een gesprek met Stichting Pampus over het bezoekerscentrum. De Stichting Pampus heeft over hun plannen een brief geschreven aan de betreffende staatssecretaris en hopelijk is daar dan een antwoord op ontvangen. Half maart zal het Algemeen Bestuur van de Stichting Stelling van Amsterdam spreken over het bezoekerscentrum. Inhoudelijk kan men niet op het voorstel en mogelijke keuzes ingaan maar het is te verwachten dat er binnenkort duidelijkheid wordt gegeven of de eerdere keuze voor Pampus nog aan de orde is.
<http://www.stelling-van-amsterdam.nl/>
<http://www.pampus.nl/>

 

Voorstel en peiling

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

De opinie-peiling over een bezoekerscentrum is te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/peiling/>
Laat weten wat je vindt en vul de opiniepeiling in!

 

Overig

- In contact gekomen met een oud-Defensie medewerker (Genie) die alles te maken had met alle forten en magazijnen rond Amsterdam. Ik verklap nog niets maar dat heeft al leuke informatie opgeleverd!

- In de maand februari waren er nog meer bezoekers dan in januari. Met bijna 3600 bezoeken was het te vergelijken met augustus (3700) en oktober (3400) tijdens de zeer drukke periode rond Stellingmaand vorig jaar.

- Behalve het Nationaal Archief en het Rijksarchief Noordholland heb ik nu ook toestemming ontvangen om, zonder kosten maar onder bepaalde voorwaarden, archiefstukken van het Instituut Militaire Geschiedenis op de website te plaatsen. Een website waar ze overigens vaak mensen met vragen over de Stelling naar verwijzen. <http://www.landmacht.nl/img/>

- Nog meer over de Schnellbootbunker IJmuiden: 'DGM ziet veel kansen in IJmuidense bunker' <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7101,11-1-6520--1860738-1488--,00> (CS)

- Stuk Duitse loopgraaf op Forteiland IJmuiden blootgelegd. Uitleg en foto's op: <http://www.forteiland.nl/submenu/bunkers/loopgraaf/frame.htm>

Met nieuwsberichten gesignaleerd in de media door Co Stronck (CS) en Stichting Stelling van Amsterdam (SSVA).

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)
 
 
 
Het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) verzamelt, onderzoekt, borgt en verspreidt kennis over de Hollandse Waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. (Advertentie)