Sluit [X]   
 

Kapitein van Westering in 1939: "op het door hem gedaan verzoek eerval ontslag uit den...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief 233

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam, nummer 233
(8ste jaargang, 27 februari 2006)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan ge-interesseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.

 

Inleiding

Ook de twee artikelen die nog stonden te wachten op goedkeuring door officiele instanties zijn akkoord bevonden. Het artikel over de restauratie van de inlaatsluis Beemster volgt als eerste. Het Ministerie van Defensie keurde de vrijgave goed van een artikel en pagina over de geleide wapens rond Amsterdam. In de archieven zijn de eerste beoogde locaties voor de lanceersites gevonden, waaronder Spaarndam en Zaandam!

Rob Verhoef draagt een artikel bij over de mogelijke aanleg van de snelweg A9-A6 door het militair-historische landschap bij Abcoude en Weesp. Het laatste artikel gaat over over het Duitse radarstation Seeadler waarover in twee archieven wat informatie is aangetroffen.

René Ros

P.S. Is er een abonnee in de omgeving van het Drents Archief te Assen???

 

Restauratie Inlaatsluis Beemster

Door Martin Ooms, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Foto's: Dhr. G.W. Grimm, Purmerend

Zoals bekend is de inundatiesluis in de Zuiderdijk van de Beemster een onderdeel van het Unesco-werelderfgoed Stelling van Amsterdam en is tevens een provinciaal monument.
Tijdens een inspectie van de monumentenwacht in opdracht van het programmabureau “De Groene Long” is de onderhoudstoestand van deze inundatiesluis alsmede van het aflaatwerk aan de Volgerweg in de Beemster als slecht beoordeeld.

Een restauratie van deze objecten is uit cultuurhistorisch oogpunt noodzakelijk. Het voormalig waterschap De Waterlanden, een van de fusiepartners van het hoogheemraadschap, heeft in 2001 in het kader van het Gebiedsprogramma Noord-Holland Midden bij De Groene Long (onderdeel van Stichting Nationaal landschap Laag Holland i.o.) een aantal projectvoorstellen ingediend waaronder deze cultuurhistorische objecten.

De inundatiesluis vormt een onderdeel van de Zuiderdijk van de Beemster en heeft daarmee een waterkerende functie in de boezemkering. De boezemkering is in beheer bij het hoogheemraadschap. Vanwege deze functie is het mede noodzakelijk om op korte termijn onderhoud te verrichten. De provincie Noord-Holland is zeer enthousiast over dit initiatief en heeft een flinke subsidie toegezegd.

De geplande werkzaamheden bestaan uit:
1. Het verwijderen van de grond (bagger) uit de ontvangstkom direct achter de sluis.
2. Het herstel van het metselwerk.
3. Herstel natuursteen en betonwerk.
4. Schilderen van de leuning.

Verder zullen de gangen aan de binnenzijde gedeeltelijk open blijven om het publiek een indruk te geven van het binnenwerk van de inundatiesluis. Een trap zal aangebracht worden op het talud aan de binnenzijde om publiek een kijkje te kunnen laten nemen.

De werkzaamheden hebben vertraging ondervonden door de vondst van asbest in de ontvangstkom. Begin februari is de sanering van de grond uitgevoerd. De bouwkundige renovatie zal eind februari - begin maart van start gaan.

<http://www.hhnk.nl/>

 

Geleide Wapens Amsterdam

In Nieuwsbrief 208 werd een introductie gegeven van de plannen om luchtafweerraketten rond Amsterdam en Rotterdam te plaatsen. Daarmee moesten de havens en luchthavens van die steden tegen luchtaanvallen door het Warschau-Pact beschermd worden zodat Engelse en Amerikaanse eenheden er ontscheept konden worden (de Reforger Ports).

De principes en de wensen waren al uit eerder archiefonderzoek boven gekomen. Zoals gehoopt werden de plannen concreter in de periode van de daadwerkelijke invoering van de Patriot. Vergaderverslagen en diverse versies van rapporten waren aanwezig in dozen van de Chef Luchtmachtstaf (1985-1988)* en van de Directie Materieel Koninklijke Luchtmacht. Een van de duidelijkste stukken was een compleet voorstel aan de Luchtmacht Raad om aan de politiek voor te leggen.

In 1986 werd een inventarisatie opgesteld van militaire terreinen nabij de Reforger Ports en hun geschiktheid als vredeslocatie van de geleide wapen-eenheden. Drie van de zes terreinen liggen rond Amsterdam en twee daarvan bleken al direct niet geschikt.
Het Hembrugterrein zou te laat beschikbaar komen en had onvoldoende radarzicht. Ook 'Nieuwe Meer' (Magazijn voor Bijzondere Opkomst uit 1914) had onvoldoende radarzicht. Alleen het magazijncomplex Spaarndam-Noord, direct ten westen van Fort benoorden Spaarndam, bleef als mogelijke kandidaat over. En er waren rond Amsterdam in totaal 16 opstelplaatsen nodig...

Bijkomend nadeel was dat er geen live-oefeningen met overvliegende straaljagers mogelijk waren. De routes naar Schiphol maakten dat onmogelijk maar ook de woningbouw in het gebied. En de verkeersdrukte maakte mobilisatieoefeningen lastig.
Alternatief was toen al om de geleide wapen-eenheden op de vliegbases in Noord-Brabant en Limburg te plaatsen. In geval van oorlog konden ze bij de havens ingezet worden, of voor de vliegbases rond Zuid-Limburg (2ATAF Rear Area).

Alhoewel er NATO-budget is aangevraagd, maakte de val van het Warschau-Pact de plannen uiteindelijk overbodig. Maar het blijft intrigerend hoe een Hawk en Patriot batterij naast het Fort benoorden Spaarndam eruit gezien zou hebben. Met woningen voor het Luchtmachtpersoneel in Velserbroek?

Zie nieuwe aanvullende informatie op de pagina over de Geleide Wapens Amsterdam (paragraaf Sites):
<https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/geleidewapens/>

Nieuwsbrief 208: <https://www.stelling-amsterdam.nl/200-224/nieuwsbrief-208.htm>
Hembrugterrein (AVP): <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-avp/>
Nieuwe Meer: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nieuwe-meer/>
Fort benoorden Spaarndam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-noord/>

* archief Chef Luchtmacht is inmiddels, via de Centrale Archief Selectiedienst voor opschonen en inventarisatie, op weg naar het Nationaal Archief.

 

Verbinding A9-A6 - De plannen voor de verbinding A9-A6 door het gebied van de StvA en NHWL

Door Rob Verhoef, Correspondent stichting Menno van Coehoorn.

Eind 2004 kwam Rijkswaterstaat met de eerste plannen voor de aanleg van een nieuwe verbinding van Almere naar Schiphol.

De nieuwe verbinding loopt dwars door het Zuidoostfront van de Stelling van Amsterdam en dit is het gebied waar de Stelling en de Nieuwe Hollandse Waterlinie elkaar overlappen. Het gebied ten oosten van de Vecht en de Aetsveldse Polder zijn oorspronkelijk inundatiegebied en de oorspronkelijke openheid van dit inundatiegebied is tot op de dag van vandaag in al zijn openheid bewaard gebleven. Binnen het genoemde gebied van de A9-A6 liggen de forten Uitermeer, Hinderdam, Nigtevecht en fort Abcoude en ook de vestingstad Weesp.

De aanleg van de nieuwe verbindingsweg is een grote ingreep in dit zo waardevolle cultuur-historische gebied. De Stelling van Amsterdam staat op de Lijst van Werelderfgoed van de Unesco en voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie loopt een aanvraag en daar dient zorgvuldig mee omgesprongen te worden. Aantasting van dit gebied is dan ook onacceptabel en er moet gezocht worden naar mogelijke alternatieven.

In de eerste maanden van 2006 heeft Rijkswaterstaat een aantal consultatieavonden gehouden waarin de meningen en standpunten zijn geïnventariseerd. De meningen worden gebundeld in een consultatiedocument wat weer een input is voor de keuze van het kabinet om te komen tot een juiste keuze van de verschillende alternatieven. Het gaat om de volgende alternatieven:

Stroomlijnalternatief: verbreding van de bestaande wegen als A9, A1, A10 en A6 met meerdere rijstroken die men al of niet verdiept kan aanleggen.
Verbindingsalternatief: een nieuwe snelweg tussen de knooppunten Muiderberg en Holendrecht. Binnen dit trace door het eerder genoemde kwetsbare gebied zijn 2 alternatieven:
1. bovengronds op 8 meter boven het maaiveld
2. ondergrondse tunnelvariant

Op zo’n inspraakavond kan het er behoorlijk roerig aan toe gaan zeker voor de bewoners waar de mogelijke weg zal worden aangelegd of de bestaande een grotere capaciteit kan krijgen.

Cultuurhistorische keuze: Op de (roerige) consultatieavond van 16 februari heb ik de projectleider van Rijkswaterstaat er duidelijk op gewezen dat een dergelijk cultuurhistorisch gebied alleen gebaat kan zijn bij een keuze die het gebied niet (verder) zal aantasten. Er is dan ook maar 1 variant mogelijk en dat is het verbindingsalternatief met de ondergrondse boortunnelvariant. De bovengrondse variant op pijlers van 8 meter hoog is net zo’n aantasting voor het gebied als een variant op maaiveldhoogte.

In de zomer van 2006 zal het kabinet een keuze maken uit de verschillende varianten. Na de keuze komt er een trajectnota en nog een inspraakronde dus nog genoeg mogelijkheden voor het eventueel bezwaar maken tegen een verkeerde keuze.

Stichting Menno van Coehoorn: <http://www.coehoorn.nl/>
Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Schiphol-Amsterdam-Almere: <http://www.schiphol-amsterdam-almere.nl/>

 

Groep Albrecht over Seeadler

In het archief van het N.I.O.D. zijn archieven aanwezig van verzetsgroepen met onder andere inlichtingenrapporten. Het archief van de Groep Albrecht bleek een van de zeldzame stukjes informatie over het Duitse Radarstation Seeadler te bevatten. De restanten van het station liggen in de Bloemendalerpolder tussen Muiden en Weesp.

In een rapport 'to Eagle' (Londen) van 10 maart 1944 schrijft men (de cijfers verwijzen naar de plattegrond rechts):

"Muiden
Airforce
Radio-location
6. 2 listening-installations shell-formed diam. 3 1/2 M.
5. Complex of ab. 10 huts, three stone ones, 25 x 10.
7. 2 Observation-towers ab. 20 M.
8. Little stone-building, to it lead 3 telephone-wires (11)
9. ab. 6 little barns 5 x 5 M2.
10. b.w.ent. [barb wire, prikkeldraad]
12. at the westside of the road 4 telephone-wires, at the eastside of the road 2 telephone-wires and 10 cables.
Occ. Till december '43 ab. 100 W.L.sold.gold-brown-pip., after this time ab. 15 W.L.sold.gold-brown.pip."

Het bericht bevestigd dat er parabool antennes hebben gestaan. Maar volgens het rapport slechts 3,5 m doorsnede en niet de 7,4 m van een Wurzburg-Riese waarvoor de betonnen sokkels zijn gebouwd. Ofwel er is een (Engelse taal-)vergissing tussen diameter en straal, of er hebben antennes van een ander type gestaan. Opvallend is ook dat een "rechthoekig raam" van de Freya antenne, zoals vermeld in een rapport van oktober 1943, nu niet wordt genoemd.

Over de gebouwen wordt geen nieuwe informatie gegeven. Wel zijn de twee observatie torens een bevestiging van een vermoeden voor de aanwezigheid van de twee Y-peiltorens, zodat het station een Himmelbettstellung is geweest - ervanuit gaande dat de Wurzburg-Riese antennes aanwezig waren.
De genoemde goudbruine kenmerktekens van de soldaten behoren toe aan de Luftwaffe Funktruppen zodat, in combinatie met het (geschatte!) aantal van 100 manschappen, het zeer waarschijnlijk is dat het station in gebruik is geweest.

Het rapport meldt meer telefoondraden en kabels dan gedacht. In het archief van de "Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden" vermeldt het "Register van de Luftvermittlung Amsterdam" dat de telefoon op 29 augustus 1943 werd aangesloten. Nieuw is de vermelding "Seeadler am 14.12.43 10.11 U abgeschaltet" (zie afbeelding hieronder) want in een andere bron was 27 april 1944 genoemd. Maar de datum van 14 december 1943 komt overeen met de vermindering in manschappen die de Groep Albrecht hierboven meldde. Het is dus waarschijnlijk dat slechts een deel van de telefoonlijnen werd afgekoppeld. De functie van het station zal toen, na 2,5 maand, verminderd zijn of geheel beeindigd met alleen nog bewaking.

Direct eronder meldt het rapport voor de volgende dag, 11 maart 1944:

"Listeningpost evacuated. The troops have gone according to information of the inhabitants the listening installation went to Russia."

De nieuwe informatie en inzichten hebben geleid tot de grootste wijzigingen aan de Seeadler website sinds de start in oktober 2002. De gewijzigde tekstdelen zijn voorlopig nog onderstreept.
Radarstation Seeadler: <http://www.radarstation.nl/>

 

Overig

- De houten fortwachterswoning van het Fort bij Edam wordt vanwege de slechte staat gesloopt en nieuw herbouwd. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/edam/>

- Stichting WN2000 (IJmuiden) heeft haar bulletin 'Initiatief' (Winter 2005/2006) op haar website gepubliceerd. <http://www.wn2000.nl/>

- Gooi en Eemlander meldt 'Fort Uitermeer omgebouwd tot hotel?'. <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7098,13-1-1--3038425-1589--,00>

- Dezelfde Gooi en Eemlander schrijft: 'Zoektocht naar lijk bij Pampus'. <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7098,13-1-1--3035194-1589--,00>

- Alleen in de papieren versie van de Gooi en Eemlander: 'Loenen vreest voor Disneytoestanden. Hollandse Waterlinie mag als attractie rust niet verstoren.' (Met dank aan Otto Bodemijer.)

- En al snuffelend werd bij de Gooi en Eemlader ook dit artikel uit december 2005 gevonden: 'Bijval voor museum in Muizenfort'. <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7098,13-1-2039--2942813-1589--,00>

- Intern leed: Onlangs wisten binnen een week twee mensen wel de pagina over het Fort Waver-Amstel en mijn diepverstopte telefoonnummer te vinden. Of ze een afspraak met me konden maken om een feestje op dat fort te organiseren. Maar die ene klik verder naar de website van de fortgebruiker lukte echter niet... <http://www.krimpenfort.nl/>

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)