Sluit [X]   
 

Fort aan het Pampus in 2008: prof.mr. Pieter van Vollenhoven opent gerenoveerde fort

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 152

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 152
(6de jaargang, 16 juni 2004)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Voorwoord

In deze nieuwsbrief, zoals beloofd, een lekker lang verslag van de tocht langs de Linie Kudelstaart - Uithoorn. De foto's op de pagina's van die linie en de bezochte forten zijn - uiteraard - van nieuwe foto's voorzien.

Tevens een oproep voor ooggetuigen door auteurs die met een boek over Amstelland bezig zijn. En tenslotte wat meer informatie over een lezing en fietsexcursie over de landschappelijke waarde van de Stelling.

 

Linie Kudelstaart - Uithoorn

Het is al weer vijf jaar geleden dat ik de Linie Kudelstaart - Uithoorn in haar geheel bezocht heb. Bovendien stond het Fort bij De Kwakel hoog op het verlanglijstje. Zodoende gingen Hans Baas en ikzelf op donderdag 10 juni op pad.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/thamer/>

We begonnen in Uithoorn op het Zijdelveld. Dit moet een deel van de linie zijn geweest maar het heeft een duidelijk andere ontwikkeling meegemaakt dan de andere delen. Buitendijks staan vele huizen die met een eigen bruggetje met de weg op de dijk zijn verbonden. Onderaan de begroeide helft van de dijk loopt de drukke provinciale weg als een soort gedekte gemeenschapsweg.

Even verderop is de dijk nog groen en het domein van de schapen. Ook als je het verlaten IBM terrein - de toekomstige woonwijk Krayenhoff - voorbij bent blijft er veel bebouwing aan beide zijden van de liniedijk te zien. De polderdijk was destijds voor militair gebruik aangepast en voorzien van zes aarden batterijen en een damsluis.
Voor Batterij VI bestonden in mei 1908 plannen om deze in te richten voor groot flankement met de aanleg van opstelplaatsen en de bouw van een bomvrij onderkomen voor 51 manschappen en kruitopslag. Dat is er niet van gekomen en het is nu een parkeerterreintje waarvandaan je de rietlanden langs de poelen kan bewandelen.
Batterij V is eigenlijk alleen herkenbaar aan de bocht die de weg Vuurlijn er nog steeds langs maakt en wat vreemde vormen in de dijk. Bij deze en de volgende batterijen vraag je je toch af hoe weinig geld het moet kosten om de batterijen weer onder profiel te brengen om de Stelling weer zichtbaar te maken.
Hetzelfde geldt voor Batterij IV maar een stukje er vandaan staat grenspaal O 20 nog op wacht. De liniedijk ligt hier achter het oude dorp De Kwakel, maar dat is inmiddels uitgebreid en vlak voor de dijk wordt een nieuwe woonwijk voltooid.
Die woonwijk ligt ook voor Batterij III, de batterij die juist nog goed onder profiel ligt. De drie aarden traversen zijn nog goed te herkennen. Van de metalen loods er vlak achter, volgens mijn theorie van militaire herkomst, is het ingestorte deel gesloopt. Nog een matige storm en het hele ding ligt om.

Om bij het Fort bij De Kwakel te komen, dat voor het oude dorp De Kwakel lag, moesten we een stuk wandelen over een dijk. De fortwachterswoning staat er nog en wordt bewoond. Evenals de woningen die in de bergloods zijn gemaakt.
We liepen over het bruggetje naar de bomvrije gebouwen die voor een flink deel achter klimop schuil gaan. Het café erin was gesloten en ook de hekken bij de keelkazematten. We konden dus alleen de keelzijde bekijken. En die was wel fotogeniek met de verwaarloosde muren en idem ontijzeringsinrichting en waterpomp. Bij dit fort staat de ontijzeringsinrichting buiten, in de hoek met de linker keelkazemat.
Een wandeling over het glacis (door leken ook wel 'buitenfort' genoemd) gaf hier en daar nog een blik op de gracht en het eiland. Daarvoor moesten we gluren door de tuinen van de vele woningen die op het glacis zijn gebouwd. Zowaar stond nog ergens grenspaal O7, de grenspaal bij de ophaalbrug moet onder de brandnetels verstopt zijn.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kwakel/>

Verder ging het langs de liniewal. Batterij II is alleen nog te herkennen aan een parkeerplaatsje. Maar de damsluis even verderop compenseert het ruimschoots. De bakstenen muren zijn wel vervallen maar de balken zitten in de sponningen en de verroeste peilschaal is er ook nog. En als je goed kijkt kan je ook de bakstenen van de oude duiker onder de Vuurlijn in het gras zien.

Een heel eind verderop ligt het restant van Batterij I, langs de verlengde Legmeerdijk. De hoogtes kloppen nog wel maar het profiel is ver te zoeken. Volgens een informant zou onder de grond van deze batterij nog een bunker schuilgaan. Dit deel van de liniewal is door de Duitse bezetter gebruikt voor de Vorderen Wasserstellung. Er was een grote dorre plek in het gras te zien maar de prikstok ging zonder probleem een meter diep...
<http://www.forten.info/catalogus/duits-vorder/>

Na een lunch in Aalsmeer parkeerden we op het Fort bij Kudelstaart alwaar we rond mochten kijken. Maar eerst even bij de sluis kijken. Daar werd op dat moment niet gewerkt en we mochten er rond kijken. De oude sluisdeuren waren tot de waterlijn weggerot en het resterende deel ligt nu op de kant. De graafmachine is extra gepantserd als bescherming tegen ontploffende kleine munitie. En de sluis is omgeven door lege zeecontainers en speciale matten.
Buiten het werkterrein ligt de ontvangstkom nog. De oude gietijzeren duiker is blijkbaar vrij recent vervangen door een plastic exemplaar!? Toen was ook nog te zien dat het water kletterde op de originele basaltblokken die de bodem van de ontvangstkom bedekken.
De gracht van het fort zelf ligt vol met boten van (ex-) militairen en binnen zijn uit kazernes afgedankte stoelen, tafels en kasten te vinden. Er zijn veel unieke interieur-elementen te vinden zoals schilderingen en tabellen. Ook de luiken in de schietgaten van de keelkazemat zijn ongewoon compleet. Maar je kan het niet zien, overal staat of hangt troep voor. Stellingen met boot-onderdelen, surfplanken op oude rollende brancards (uit het Rijks Militair Hospitaal?), dozen met troep, hout- en metaal bewerkingsmachines enzovoort. De poterne staat bijna vol en de frontgang wordt niet meer voor doorgaand verkeer gebruikt maar voor allerlei troep en apparatuur. De rechterkant van het hoofdgebouw wordt met hulp van Stichting Herstelling opgeknapt en geverfd. De rechter keelkazemat is om door een ringetje te halen. Maar voor de Stellingmaand is nog veel op te ruimen!
Buiten staan een paar loodsen naast en tegen het frontgebouw. Een deel van de zanddekking van het hoofdgebouw is weggehaald om ruimte te maken. En tussen de zwermen muggen vonden we verstopt achter boten (als ze nog kunnen drijven moeten ze nu in het water liggen) de twee frontbatterijen. Hetzelfde model als de betonnen nevenbatterijen maar niet tussen de forten maar erop. Elke frontbatterij heeft opstellingen voor twee kanonnen en twee onderkomens. In de onderkomens nog de originele houten dakbekleding en de zitbankjes!
Ook Fort bij De Kwakel moet deze frontbatterijen hebben. Door de vooruitgeschoven ligging behielden deze twee forten een bescheiden artillerie-functie.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kudelstaart/>

Tenslotte reden we naar het Fort bij Aalsmeer alwaar we een reuze gezellig gesprek hadden met de directeur van het Centrum voor Brandweer en Bedrijfshulpverlening Nederland. Tevens kregen we de laatste resultaten van de werkzaamheden te zien.
Zoals je behoort te weten zijn de hefkoepelgebouwen op dit fort nog intact. De gebroeders Wies hebben als vrijwilligers, ondanks hun opa-gerechtigde leeftijd, het water uit het rechter hefkoepelgebouw gepompt en het gebouw schoongemaakt. Het resultaat is echt spectaculair! Je kan op de bodem staan alwaar nog een restant van de draagconstructie aanwezig is. Vier meter hoger zit het voorpantser met de gradenverdeling en het dak is met een pantserkoepel van 3 mm aluminium afgesloten. Er komt nog wat grondwater binnen maar het is behoorlijk droog. Alle munitienissen, de ruimte voor het contragewicht en de punten waar de vloerbalken zaten zijn te zien.
Gedurende de vakantieperiode van de brandweer worden er doordeweeks rondleidingen op het fort gegeven. Ook aan de Stellingmaand doen ze mee. Op het terras kan je diverse consumpties nuttigen en er worden al geruime tijd actieve adventures verzorgd.
Ook vanwege de schutsluis en de Duitse opstelling en schuilplaats in de frontwal raad ik een bezoek zeker aan!
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/aalsmeer/>
<http://www.cbbn.nl/>

Het was inmiddels te laat om nog naar de Duitse anti-tankgracht bij Schiphol te rijden. Een volgende keer dan maar.

 

Boek Amstelland

Voor een publieksboek over het Amstelland (zie ook Nieuwsbrief 135) zijn Adriaan Haartsen en Nikki Brand op zoek naar iemand die in de oorlogsdagen van '40' of kort daarna in Fort bij Nigtevecht, Fort bij Abcoude, Fort Waver-Amstel, Fort bij Uithoorn of Fort aan de Drecht gelegerd is geweest. Of andere personen die tijdens of na de oorlog langere tijd op een fort hebben verbleven.
Aan de hand van een interview van ongeveer een uur zouden zij graag wat te weten willen komen over hoe het leven in zo'n fort eraan toe ging. Het interview zal in het boek - dat eind november uitkomt- worden gepubliceerd, en moet tussen 21 juni 2 juli afgenomen worden. Als u iemand kent die aan deze eisen voldoet en wil meewerken kunt u contact opnemen met Nikki Brand via nikkibrand@hotmail.com of telefoonnummer 06-14517537.

 

Wapenfeiten in Ruïne van Brederode 2

(Bron: Stichting Ons Bloemendaal)

Onder de titel "Stilte cirkel van natuur rondom Amsterdam"‚ geeft Johan Stuart op 23 juni een lezing over de enorme invloed die de aanleg van de Stelling van Amsterdam op het landschap van Noord-Holland heeft gehad.
Vooral in Zuid-Kennemerland is die invloed nog goed te zien. Ten oosten van Haarlem ligt een aantal forten uit de Stelling, maar ook liniedijken, dammen en sluizen, en nog vele andere zaken. De regio had er heel anders uitgezien, als de Stelling er niet was geweest.
Tijdens de lezing wordt ook stilgestaan bij de natuur die zich de afgelopen jaren heeft gevestigd op de forten, in de fortgrachten en langs de liniedijken. Tot slot wordt ook de beplanting op de forten besproken. Deze had oorspronkelijk een functie bij de verdediging. Zo werden er rond de fortgrachten doornige struiken geplant om de vijand tegen te houden. Het
onderhoud van de natuur op het fortterrein is de laatste jaren vaak verwaarloosd, nu wordt op een aantal forten de oorspronkelijke begroeiing terug gebracht. Aan de lezing is een excursie gekoppeld die plaats vindt op zondag 27 juni.

Op zondag 27 juni 14.00 uur start vanaf de Ruïne van Brederode een fietsexcursie die duurt tot ongeveer 16.30 uur. Er wordt een stuk langs de Stelling van Amsterdam gefietst en een bezoek gebracht aan Fort Zuidwijkermeer net ten noorden van het Noordzeekanaal. Dit fort is bekend vanwege de vleeskelders die zich onder het fort bevinden.

Zie voor meer informatie over kosten en aanmelden:
<http://www.kastelenhollandzeeland.nl/brederode.htm>

In Nieuwsbrief 148 is een overzicht gegeven van de activiteiten van Stichting Ons Bloemendaal die met de Stelling te maken hebben.

 

Bezoekerscentrum (B-watch)

Voorlopig in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er niets te melden is...

Overigens ben ik van mening, dat Fort bij de Lieburg de beste locatie voor een bezoekerscentrum is.
<http://www.barca.fsnet.co.uk/cato-delendum.htm>

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

 

Overig

- De gemeente Beverwijk heeft wederom haar neus gestoten bij de Raad van State, nu over de explosieven-opslag in het Fort aan de St. Aagtendijk: 'Besluit verbod explosieven in fort ingetrokken' <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7106,15-1-4710--2032422-1322-723605-,00> (CS)

- De leaflets ter promotie van de Stellingmaand zijn inmiddels verspreidt.

- Dé manier om foto's van de kruitfabriek in Muiden te maken? <http://www.rctoys.com/draganflyer4.php>

Met nieuwsberichten gesignaleerd in de media door Co Stronck (CS).

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) verzamelt, onderzoekt, borgt en verspreidt kennis over de Hollandse Waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. (Advertentie)
 
 
 
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)