E-Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 17
(27 april 2000)
Beste lezer,
Bij deze een nieuwe e-nieuwsbrief over de website Stelling van
Amsterdam
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>.
HEMBRUGTERREIN
Omdat het Ministerie
van Defensie het Hembrug-terrein (naar de inmiddels verdwenen
spoorbrug) wil afstoten zijn er in 1994 en 2000 twee rapporten
opgesteld betreffende de bodemverontreiniging. Op het terrein waren
oorspronkelijk de Artillerie-Inrichtingen,
het Algemeen
Verdedigingspark en het Sectorpark
Zaandam, afd. Materieel gevestigd en later het Militaire Complex
Hembrug, B.V. Gereedschapwerktuigenindustrie Hembrug en Eurometaal
N.V.
Het "Rapport Historisch onderzoek Hembrugterrein te Zaandam" uit 1994
omvat een historisch onderzoek van de gebouwen, hun gebruik en
mogelijk aanwezige verontreiniging. Het geeft ons o.a. informatie
over de sloop van de turfloodsen.
Het rapport van dit jaar, "Historisch onderzoek mosterdgas Hembrug",
richt zich uitsluitend op de proefproductie van mosterdgas, codenaam
'kaneelolie', en de mogelijke resten en bodemverontreiniging.
Voorzien van kopieën van archiefmateriaal, getuigeverslagen,
bouwtekeningen e.d. is het fascinerend om te lezen. Bij toeval hadden
we al een foto van een bij de productie van mosterdgas betrokken
gebouw, het Scheikundig Laboratorium, gemaakt. Momenteel worden de
verdachte plekken onderzocht en op één daarvan is
inderdaad een hoeveelheid mosterdgas aangetroffen.
Onze exemplaren kregen we van het Ministerie van Defensie op verzoek
toegezonden. Informatie uit het historisch onderzoek van 1994 is op
diverse pagina's verwerkt. Een zeer korte samenvatting van het
rapport over mosterdgas is opgenomen op de pagina van de
Artillerie-Inrichtingen.
Momenteel zijn we in contact met het Ministerie van Defensie om op
het terrein foto's van de gebouwen te mogen maken. Er is goede hoop
dat dit gaat lukken.
<http://www.mindef.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-ai>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-avp>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam>
SCHIETKATOENFABRIEK DE OUDE MOLEN
De sloop van vele gebouwen van Schietkatoenfabriek
"De Oude Molen" aan de A9 nabij Ouderkerk aan de Amstel ging in
1998 en 1999 zo snel dat we er geen foto's van hebben genomen.
Bovendien hoopten we dat er niet zo veel gesloopt werd. Dat is helaas
wel gebeurd.
Via de informele contacten binnen het Gemeentearchief
Amsterdam kwamen we in contact met Erik Schmitz. Hij had in
1997 op het terrein een reeks dia's gemaakt voor een lezing over
industrieel erfgoed in het Amstelland. We hebben een aantal dia's van
Erik mogen overnemen en gebruiken enkele op de website. Deze tonen
twee verschillende wijzen van opslag van explosieven uit
verschillende perioden: houten gebouw met aarden wal en een betonnen
gebouw.
Met onze dank aan Erik!
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ouderkerk-molen/>
<http://www.gemeentearchief.amsterdam.nl/>
FORT BIJ IJMUIDEN EN Kustbatterij bij Durgerdam
Op 27 april jl. heeft René samen met John Keulaards en Frank
van Drie het Fort bij
IJmuiden en de Kustbatterij bij Durgerdam bezocht. Het was mooi weer om foto's te maken en
dat hebben we dan ook uitgebreid gedaan. Een uitgebreider verslag is
gestuurd aan de Rondzendlijst
Verdedigingswerken.
's Ochtends om 8:15 werden we naar het forteiland bij IJmuiden
gevaren en hebben we het fort van binnen en buiten gefotografeerd. In
een deel van de westgracht werd het zand uitgegraven maar er werd
geen munitie of andere zaken aangetroffen. We werden er zelfs
rondgeleid door Gijs Kalkman, de 'commandant Positie IJmuiden', die
ons op verschillende zaken kon wijzen waar je zo voorbij zou lopen:
het gat in de muur voor de postduiven, potloodtekst in een kruitkamer
van een soldaat uit Gouda, geboren in 1901 met zijn adres in
Rotterdam erbij etc.
Vervolgens werden we om 13:00 in Durgerdam opgehaald door een boot
van Rijkswaterstaat welke ons naar het Vuurtoreneiland bracht. De Kustbatterij bij Durgerdam lijkt sterk op de Kustbatterij bij Diemerdam maar is toch wel weer heel anders. De ligging van
het eiland is al bijna buitenaards alhoewel IJburg al nadert. We
mochten niet de lichtwachterswoning en nu ook niet het lichtbaken
fotograferen. En het lichtbaken staat zo prominent op het terrein dat
die moeilijk te missen is...
Gezien deze eisen leggen we de vernieuwde pagina over de Kustbatterij bij Durgerdam eerst even voor aan de eigenaar en gebruiker. De pagina van
Fort bij IJmuiden met enkele nieuwe foto's is wel al beschikbaar.
We eindigden de dag op een terras in Durgerdam. Onze dank aan het
IMTIN, Gijs Kalkman en Rijkswaterstaat voor de medewerking.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ijmuiden/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/durgerdam/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/diemerdam/>
<http://www.dds.nl/~ijburg>
<http://www.rgaros.nl/verdedigingswerken/>
FORT BIJ VELSEN
Rond 1980 het hoofdgebouw van het Fort
bij Velsen is gesloopt en de aarden dekking verwijdert van het
resterende frontgebouw. Om het terrein te beschermen is het fort in
1991 een Provinciaal monument geworden. Nu dezelfde provincie plannen
heeft om in de achtergelegen Zuidwijkermeerpolder een bedrijfsterrein
in te richten en het fort wellicht te slopen is die bescherming
blijkbaar niet voldoende. Het fort is recentelijk een Rijksmonument
geworden...
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/velsen/>
<http://www.minocw.nl/>
FORT LUX
De Stichting Kunst en Cultuur Noord-Holland schrijft in een brochure
die we per e-mail mochten ontvangen:
"Gedurende de maanden juni en juli 2000 heet Fort IJmuiden "Fort
Lux". De kern van het project vormt een tentoonstelling in en rond
het fort met kunstenaars uit verschillende landen werkend met licht,
geluid, projecties, video en fotografie. Het gebouw zelf, de
landschappelijke en bebouwde omgeving waarin het zich bevindt en de
historische, economische en sociaal-maatschappelijke context die de
regio rond de monding van het Noordzeekanaal vertegenwoordigt vormen
het uitgangspunt van hun werken."
Vanaf 23 mei is de website geopend en vanaf de 29e start de kaartverkoop. Op 23 juni is de
officiële opening en tussen 24 juni en 23 juli is het fort open
voor publiek.
<http://www.fortlux.nl/>
OVERIG
- van de 75 te onderscheiden verdedigingswerken is vooralsnog bij 91%
een bezoek mogelijk. In totaal hebben we nu 85% bezocht. Voor alle
122 objecten (incl. kazernes, magazijnen e.d.) is dat resp. 90% en
87%.
- Het voorjaar en het bezoekersseizoen is ook op Pampus weer begonnen. Met Pasen kon je er b.v. naar paas-eieren zoeken.
<http://www.pampus.nl> en
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/pampus/>
- De damwanden en het stalen geraamte in de Uitermeerse
sluis zijn weer weg. Wel is bekend dat momenteel gezocht wordt
naar de originele bouwtekeningen van deze sluis en enkele sluizen in Muiden i.v.m. de
restauratie. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uitermeer/>
- Het door brand verwoeste deel van het magazijndak van het Sectorpark
Sloten, afd. Munitie is weer hersteld. Alleen mist de '18' nog
van de met dakpannen geschreven tekst '1800 Roeden'.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/halfweg-1800/>
- In aanbouw is een site over Genealogie
(en geschiedenis) in Noord-Holland. Er wordt vanaf elke
pagina over een gemeente verwijzingen naar de binnen die gelegen
forten opgenomen. De pagina over de Gemeente Diemen is het prototype.
<http://members.tripod.lycos.nl/NoordHollandPage/>
- Het thema voor de volgende Open
Monumentendag (9 en/of 10 september) is 'Nederland
Waterstaat'. De samenwerkende vestingsteden hebben als sub-thema
'Water ter verdediging' gekozen.
<http://www.openmonumentendag.nl/>
Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.
Het archief van de nieuwsbrieven is te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Met vriendelijke groet,
Jurgen Lamers en René Ros