Sluit [X]   
 

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 511

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
24ste jaargang, nummer 511, 23 februari 2022

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Vijf artikelen deze keer, beetje druk met onderwerpen die nog geen zichtbaar resultaat opleveren. In deze nieuwsbrief het derde artikel over de verdere sloop van Fort bij Velsen, hopelijk de laatste in deze serie. Ook staat er weer een echte, fysieke lezing gepland zodat je van harte welkom bent in Nederhorst den Berg.
Samen met het Kenniscentrum Waterlinies konden we de Hogeschool van Amsterdam helpen bij een studie-onderdeel. En het werd een mooie samenwerking omdat zij iets deden dat ons enorm helpt. Vervolgens volgt een uitnodiging over een netwerkmiddag over militaire beplanting van hetzelfde kenniscentrum.
Tenslotte een artikel over een nieuwe aanwinst, over een bewaker op een fort.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2022/nieuwsbrief-511/
De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 23 maart verschijnen.
Wil jij een artikel over militaire historie schrijven voor deze nieuwsbrief? Of heb je tips en wensen voor artikelen? Laat het ons dan weten!

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- De grote foto-negatieven uit de schenking van Rob Schimmel zijn ook gedigitaliseerd! Er kwamen geen reacties op de oproep voor hulp hiervoor. Door een bedrijf laten doen kost net zo veel als een nieuwe scanner kopen. Maar aanschaffen is moeilijk, omdat dergelijke flatbedscanners zeldzaam zijn door dalende vraag, chiptekorten en containerproblemen. Uiteindelijk een Epson V700 scanner gehuurd en meerdere uren zitten scannen. Klaar!
'Het verzamelde papier uitgezocht' in Nieuwsbrief 507 (2021)

- Het Fort bij Penningsveer staat via het Rijksvastgoedbedrijf in de verkoop. De leur-regeling langs andere overheden bestaat niet meer. Dus hou het een beetje stil zodat er geen belangstelling voor is, en de gemeente Haarlemmermeer ook dit fort goedkoop kan verwerven...
Biedboek Fort Penningsveer

- Zijn Sywerts miljoenen al teruggestort? Nee.

- Is Fort bij Velsen al hersteld? Nee.

 

Fort bij Velsen nog verder gesloopt III

Tekst: René Ros.
Foto's: Peter Schat, Edwin Kapitein.
Met dank aan: Carly Freeman, Christiaan Pfeiffer (Heemschut).

De urgentie is er af, de dreiging van verdere sloop van het Fort bij Velsen lijkt afgewend door de inzet van particulieren en overheden. Er begint een trage en lange periode van herstel en herontwikkeling. De antwoorden van Burgemeester & Wethouders van Beverwijk en de Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland geven een richting aan.

Bezoekers op Fort bij Velsen.De gemeenteraadsfractie Samen Lokaal vroeg in 2019 al naar verscherpt toezicht maar B&W vond "dat er geen aanleiding was om aan te nemen dat de eigenaar niet in staat is om het rijksmonument te onderhouden". Als antwoord op recente vragen vind B&W dat nog steeds, omdat het gebouw een stevige constructie is en het aardwerk te herstellen is. Omdat het fort particulier eigendom is, ligt het initiatief voor herontwikkeling bij de eigenaren waarbij de gemeente alleen kan faciliteren, schrijft ze.

Naar de toekomst kijkend is dit het belangrijkste antwoord van de gemeente, waarbij de eigenaar overtreder wordt genoemd:
"De door de uitgevoerde werkzaamheden vernietigde cultuurhistorische waarden zullen op korte termijn op kosten van de overtreder hersteld moeten worden. Ons college zal erop toezien dat dit deugdelijk wordt uitgevoerd. ... In opdracht van de overtreder zal door deskundigen een rapportage worden gemaakt van de cultuurhistorische en archeologische waarden van het rijksmonument. Daarnaast zal de overtreder een voorstel voor herbestemming overleggen. ... Op basis van de aangeleverde stukken zal bekeken worden of de voorgestelde herbestemming tot de mogelijkheden behoort."

Vanuit Provinciale Staten stelde de Socialistische Partij vragen aan Gedeputeerde Staten van Noord-Holland. Een uitgebreide inleiding en antwoorden over de status van Rijksmonument en provinciaal monument volgde. Met een weinig bekend feitje dat de minister van OCW op 15 december 2021 heeft aangegeven, dat ze de provinciale monumentenstatus voldoende bescherming vindt en het niet nodig is de forten op de rijksmonumentenlijst te zetten.

Op de vraag of er gevolgen kunnen zijn voor de status als werelderfgoed wordt ontkennend geantwoord, omdat het fort al vernield was en de aardwerken hersteld kunnen worden. Heel interessant is het antwoord dat "Zowel de gemeente als wij willen proberen om ook zo veel mogelijk te herstellen van wat in de begin jaren tachtig is vernield en dat op het fortterrein een herbestemming wordt gerealiseerd waardoor in ieder geval een deel een publieke functie zal krijgen". Betekent dit dat gemeente en provincie de bomvrije gebouwen weer herbouwd willen hebben?
De "beheerder van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam" wordt aangehaald met een weinig onderbouwde uitspraak over de herstelbaarheid, maar helaas niet bij de ontvangen melding.

Uit de antwoorden komt naar voren dat het initiatief bij de nieuwe eigenaar ligt en de gemeente Beverwijk, provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een doel, een perspectief hebben geformuleerd. Vriendelijk verzoek is om daar tussentijds open en transparant over te zijn en andere partijen bij te betrekken. En Erfgoedvereniging Heemschut blijft met een kritisch oog meekijken. Veel mogelijkheden voor compromissen lijken er niet te zijn.

Fort bij Velsen
Herinneringen aan een sloopbedrijf
'Fort bij Velsen is weer te koop' in Nieuwsbrief 463 (2018)
'Zeer geslaagde open dag Fort bij Velsen' in Nieuwsbrief 470 (2019)
'Fort bij Velsen nog verder gesloopt' in Nieuwsbrief 509 (2022)
'Fort bij Velsen nog verder gesloopt II' in Nieuwsbrief 510 (2022)
Vragen en antwoorden gemeente Beverwijk
Vragen en antwoorden provincie Noord-Holland
Erfgoedvereniging Heemschut

De nieuwe dorre vlakte van Fort bij Velsen.

Jaarvergadering met lezing in Nederhorst

Tekst en afbeelding: Historische Kring Nederhorst den Berg.

Logo Historische Kring Nederhorst den BergVoor vrijdagavond 4 maart 2022 staat de jaarlijkse ledenvergadering van de Historische Kring Nederhorst den Berg op het programma. Het eerste deel bevat de traditionele punten, zoals de jaarverslagen, het verslag van de kascommissie, de rekening en de begroting, bestuursverkiezing, stand van zaken werkgroepen, de plannen voor 2022 en de rondvraag.
Na het officiële deel is om ca. 20.30 uur het woord aan René Ros voor een multimediale presentatie, waarin hij de vrijwel onzichtbare Stelling van Amsterdam zichtbaar maakt. Vooraf aan de lezing wordt de documentaire "Geheim landschap" vertoond over militair erfgoed in Europa en Nederland.

De Stelling van Amsterdam is een van de twee waterlinies in het UNESCO Werelderfgoed. ‘Hollandse Waterlinies’ De Stelling is tussen 1881 en 1914 in opdracht van het ministerie van oorlog om de hoofdstad aangelegd. In geval van oorlog konden polders tot een afstand van 3-5 km onder water worden gezet (inundaties).
In de Stelling werden 46 forten en batterijen gebouwd om de overgebleven doorgangen te beschermen. De Stelling is 135 km lang en ligt op een afstand van 15 tot 20 km in een kring rond de hoofdstad. Tegenwoordig worden de forten van de Stelling voor heel verschillende doeleinden gebruikt.
René Ros voert als vrijetijds-historicus archief- en veldonderzoek uit naar het militair erfgoed in de regio Amsterdam. Tevens is hij beheerder van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam en medewerker van het Kenniscentrum Waterlinies.

De jaarvergadering met lezing over de Stelling van Amsterdam wordt gehouden in de Bergplaats, Kerkstraat 7, 1394 CW in Nederhorst den Berg en begint om 20.00 uur. De toegang is gratis! Wij houden ons aan de geldende coronamaatregelen.

Historische Kring Nederhorst den Berg
Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam
Lezingen
Kenniscentrum Waterlinies

 

Hogeschool project over de Stelling van Amsterdam

Tekst: René Ros (Kenniscentrum Waterlinies).
Met dank aan: Hogeschool van Amsterdam.

Voor het tweede achtereenvolgende jaar gaan meer dan 600 eerstejaarsstudenten Built Environment van de Hogeschool van Amsterdam beginnen met een project over de Stelling van Amsterdam. Waarvan 150 gedurende het eerste blok van het jaar.

Lezing Stelling van AmsterdamHet is een gezamenlijk project van de studierichtingen Assetmanagement en Water. Voor Assetmanagement wordt een van de forten bij Uithoorn en Abcoude theoretisch herbestemd en financieel doorgerekend. En voor de richting Water wordt een nieuw waterbeheersplan voor de polders Groot Mijdrecht Noord en Baambrugge Oostzijds opgesteld en doorgerekend, evenals een dijkverhoging bij Muiderberg.
Middels de scrum-methode wordt de voortgang bewaakt en teruggekoppeld aan de opdrachtgever, in dit geval de docent.

Om hen de historische achtergrond mee te geven verzorgt het Kenniscentrum Waterlinies een presentatie van 30 minuten over de Stelling. Vorig jaar was dat geheel op afstand (online), dit jaar vond de presentatie plaats in het auditorium van het gebouw Leeuwenburg in Amsterdam. Vanwege de corona-maatregelen werd de presentatie tweemaal voor steeds 75 studenten en docenten gegeven. Daarnaast hebben we gezorgd voor kopieën van bouwtekeningen.

We wensen de studenten heel veel succes en plezier met deze opdrachten en hun verdere studie. Hun voorgangers zijn we al tegengekomen als werknemers van waterschappen. Hopelijk treffen we over een paar jaar iemand die dan zegt "ik heb jullie presentatie bijgewoond".

N.B. Voor het project waren diverse bouwtekeningen van een aantal forten nodig, waarvoor uit de collectie van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam kon worden geput. Deze wilde men digitaal hebben maar op onze A4-scanner passen de bouwtekeningen niet. Als bedankje voor de medewerking heeft de Hogeschool alle ruim 70 bouwtekeningen voor ons gescand. Heel veel dank voor deze fijne samenwerking!

Hogeschool van Amsterdam

 

Uitnodiging Online Netwerkmiddag KCW

Tekst en foto: Kenniscentrum Waterlinies.

Beplanting op Fort De Gagel.Op donderdag 3 maart aanstaande organiseert het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) weer een online netwerkmiddag waarvoor u van harte bent uitgenodigd. Het onderwerp zal zijn: Geschiedenis en huidig beheer van militaire beplantingen in de Hollandse Waterlinies

De militaire beplantingen vormen een niche in studies en projecten over de Hollandse Waterlinies, waar de aandacht vooral uitgaat naar militaire bouwwerken en waterwerken. Toch is vanuit diverse invalshoeken veel te zeggen over het militaire groen in de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. We gaan horen en met elkaar spreken over de historie van de militaire beplantingen en het huidige beheer.

Twee gastsprekers, Martijn Boosten (SBB) en Sandra van Lochem (NM), verzorgen een presentatie en er is een gezamenlijke einddiscussie over de toekomst van militaire beplantingen. Namens het Linieteam spreekt programmamanager Mieke Verhees over de stand van zaken rondom het Sitebureau Hollandse Waterlinies.

Donderdag 3 maart 2022, 14.00 tot 17.00 uur.
De bijeenkomst wordt online gehouden met Teams.

Volledige uitnodiging en programma

 

Bewaker Koolmoes

Tekst: René Ros.
Foto: collectie Doc.centrum Stelling van Amsterdam.

Graag stel ik u voor: H. Koolmoes, "Bewaker Fort Nekkerweg bij Purmerend". Hij liet een van de weinige snippertjes informatie achter over de gevangenis in dat fort. En zelfs een foto van hemzelf!

Van Fort bij Spijkerboor is veel meer bekend als gevangenis voor principiële dienstweigeraars. Er zaten enkele beroemde mannen opgesloten en die hebben ook nog eens twee handgeschreven kranten nagelaten. Ook Fort aan de Jisperweg en Fort aan de Nekkerweg waren, na het met groot verlof sturen van de gewone militairen, ingericht als gevangenis.

Er zijn zes prentbriefkaarten van Koolmoes opgedoken, waarvan vier gestempeld in Purmerend en twee in Haarlem en Volendam. Die van Volendam heeft als plaatje ('prent') een man en meisje in Volendamse klederdracht "aan de Zuiderzee", met zeilschepen in de achtergrond. Een dagje verlof zal ongetwijfeld in die vissersplaats zijn doorgebracht. Een andere prentbriefkaart is een foto van -zeer waarschijnlijk- hemzelf, door een fotostudio in Leiden gemaakt. Achterop die foto en een andere, schreef hij de functie van bewaker en "Fort Nekkerweg bij Purmerend" onder zijn naam.

De kaarten zijn alle gericht aan ene G. Eveleens in Aalsmeer. Er kon geen familierelatie gevonden worden zodat het mogelijk een vriend betrof. Omdat de volledige naam, geboortedatum en/of woonplaats van H. Koolmoes onbekend zijn, kon hij helaas niet geïdentificeerd worden.
De zes prentbriefkaarten zijn in onze collectie opgeborgen, in afwachting van het moment dat meer informatie over hem opduikt. Herkent een lezer hem wellicht, bijvoorbeeld als familielid?

Mocht je binnenkort in het Fort aan de Nekkerweg gemasseerd worden of in de sauna zitten, denk dan even aan die bewaker die 100 jaar geleden dat linkse tuig moest bewaken dat een gevaar voor de natie zou zijn...

Biografie Bewaker Koolmoes (nieuw)
Fort aan de Nekkerweg

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
'Kennismaken met de Stelling van Amsterdam' is een gratis interactief e-book over de Stelling. (Advertentie)
 
 
 
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)