Sluit [X]   
 

Kampcommandant Schalk in 1907: geboren te Nieuw-Vennep, Noord-Holland

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 473

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
21ste jaargang, nummer 473, 27 maart 2019

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

We beginnen deze nieuwsbrief met het verhaal van iemand die heeft meegewerkt aan de sloop van de gebouwen van Fort bij Velsen. En ons allemaal daarover vanuit eigen ervaring in 1800 woorden vertelt.
Ook is er een aankondiging van een netwerkmiddag van het Kenniscentrum Waterlinies. Vanwege de open dag van Fort bij Velsen was ik blij met de hulp van iemand die nu een al lang verdiende pluim krijgt. En ik blijk als kind gespeeld te hebben onder een herinnering aan de Eerste Wereldoorlog.
Tenslotte over een heel lange zoektocht naar het verhaal achter een heel kleine, maar vooral zeldzame medaille.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2019/nieuwsbrief-473/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 17 april verschijnen.

Veel leesplezier!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- In een bouwtekening van gebouw B (remise) op Fort Uitermeer is opgemerkt dat tussen haar funderingen de resten van een stenen beer moeten zitten. Deze stenen beer was een van de vier in de dubbele gracht om de waterpeilen te scheiden totdat de binnengracht in 1845 werd gedempt. Zitten er ook nog resten buiten het gebouw?

- Op 15 maart jl. is onze bibliotheek uitgebreid met een derde boekenkast. En dat biedt weer ruimte voor fysieke drukwerken die ook in de 21e eeuw nog blijven verschijnen. Voor de digitale documenten is de harde schijf enige tijd geleden al verdubbeld.
Dit jaar is het vierde jaar dat de bibliotheek op Fort Uitermeer is gevestigd, tot genoegen van zowel Stichting Uiteraard Uitermeer als van ons. Kom gerust eens langs om bij te praten of stukken te raadplegen. Ook schenkingen zijn weer van harte welkom! Op Goede Vrijdag 19 april zijn we ook open.
Bibliotheek Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam

- Er is nog niemand die het aanbod voor een gratis lunch heeft geaccepteerd. Het aanbod staat nogsteeds, dus reageer gerust! Of tip anderen omdat de doelgroep deze nieuwsbrief niet leest!?
'Jubileum' in Nieuwsbrief 470

 

De sloop van Fort bij Velsen

Tekst: René Ros.
Foto: collectie Martin Hoekmeijer.
Met dank aan: Martin Hoekmeijer.

Puinbreker op Fort bij Velsen.En weer een artikel over Fort bij Velsen. Met een verhaal dat al veel eerder opgeschreven had kunnen worden maar waar het gewoon nog niet van was gekomen. En wel de herinneringen van iemand die bij Sloopbedrijf G. Kruk heeft gewerkt en een van de tien mensen was die de fortgebouwen hebben gesloopt.

Martin Hoekmeijer heeft vanaf zijn 16e jaar voor Gerrit Kruk gewerkt en voor maar liefst ruim 38 jaar. Hij houdt zich met de geschiedenis van het bedrijf bezig en verzamelt foto's en filmmateriaal. Op zijn FaceBook pagina is veel materiaal te vinden.
Bij de sloop van de gebouwen had hij een originele schakelaar en lamp gered en deze heeft hij mij in 2013 geschonken. Ik was zeer vereerd dat ik deze voorwerpen mag bewaren en doorgeven.

Pas door de recente ontwikkelingen rond Fort bij Velsen bedacht ik me dat Martin wellicht een interessant verhaal te vertellen heeft. Hij hoefde niet geïnterviewd te worden omdat hij zijn verhaal op verzoek behoorlijk compleet kon opschrijven. Per e-mail heb ik nog wat aanvullende vragen gesteld en de antwoorden zijn met zijn instemming aan het verhaal toegevoegd. Persoonlijke informatie over Gerrit Kruk en zijn gezin, worden vanwege de privacy niet openbaar gemaakt.

Martin's persoonlijke herinneringen zijn aan het onderdeel Documenten van deze website toegevoegd en vanaf vandaag voor iedereen te lezen. Lees het als je bijvoorbeeld wilt weten waarom Gerrit Kruk het fort écht heeft gekocht.

Herinneringen aan een sloopbedrijf (nieuw)
Fort bij Velsen
Aannemer Kruk
Facebook Pagina oud-werknemers G. Kruk bv
Film van sloop Fort bij Velsen op YouTube

 

Kenniscentrum Waterlinies Netwerkdag

Tekst: Kenniscentrum Waterlinies.
Foto: René Ros.

Keelkazemat Fort bij Uithoorn.Op donderdag 23 mei organiseert het Kenniscentrum Waterlinies weer een netwerkmiddag waarvoor u van harte bent uitgenodigd. De rode draad van de bijeenkomst is deze keer de Stelling van Amsterdam.

Het Kenniscentrum Waterlinies is in 2018 formeel van start gegaan en omvat drie deeltijd krachten en een aantal vrijwilligers. We zijn opgezet en worden gefinancierd door het Linieteam/Liniecommissie van het project NHW met daarin de vier samenwerkende provincies. Onze taak is het verzamelen, borgen en verspreiden van m.n. historische informatie over de waterlinies in Nederland maar vooral de NHWL en Stelling.

Na een bijeenkomst in Fort bij Vechten en Vesting Naarden, vonden we het tijd om onze blik van de Nieuwe Hollandse Waterlinie te verleggen naar het noordelijke deel van ons aandachtsveld: de Stelling van Amsterdam. Dat maken we tastbaar door de bijeenkomst te organiseren in Fort bij Uithoorn.

De relatie met onze huidige tijd leggen we via de Unesco. De Stelling van Amsterdam heeft al sinds 1996 de status van werelderfgoed en dus ervaring met alle verplichtingen die daarbij komen kijken. Nu de nominatie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie om eveneens deze status te krijgen, weer een stap dichterbij is, leek het ons goed om die ervaring met u te delen. Daar gaan we tijdens een lezing op in. Na de pauze willen we daarover met u in gesprek: uw eigen ervaringen, verwachtingen en (veronderstelde) dilemma’s.

De bijeenkomst wordt gehouden op Fort bij Uithoorn.
Inloop vanaf 12.30 uur en aanvang om 13.00 uur.

Kenniscentrum Waterlinies
Aanmelden via EventBrite
Fort bij Uithoorn

 

De Pluim: Cor Schaap

Tekst en foto: René Ros.

Cor Schaap en ikzelf moeten elkaar voor het eerst in 2002 zijn tegengekomen op Fort bij Uithoorn. Sindsdien heeft hij veel voor mij - en deze website - gedaan met als enige beloning de uitdaging en het plezier dat hij daaraan beleefde. Hoog tijd om hem middels een pluim te bedanken.

Cor Schaap spreekt een groep bezoekers op Fort bij Uithoorn toe.Cor was destijds beheerder-erfpachter van het Fort bij Uithoorn en zodoende kregen we met elkaar te maken. We hebben samen door zijn fort gelopen waarbij ik natuurlijk niet kon laten te wijzen op allerlei leuke details. Na afloop zei hij dat hij zijn fort nu echt kende.
Met open dagen en andere activiteiten hebben we altijd prettig samen gewerkt. Vanaf 2003 mocht ik mijn grote collectie-items in het fort opslaan.
Binnen het familie-bedrijf heeft hij het fort later uit zijn portefeuille overgedragen aan Mirjam Schaap, die het beleid met haar deskundigheid voortzette. Cor is jurist, is werkzaam geweest als projectontwikkelaar maar werkt nu vooral in kerkbeheer/ontwikkeling en mediation. Zijn interesse in forten is gelukkig gebleven.

Toen ik een klacht bij een instelling had ingediend en zij een mediation-traject voorstelden heb ik onder andere Cor benaderd en hij wilde onmiddellijk mee werken. Hij vond het interessant om een mediation als adviseur van een van de partijen mee te maken. Bovendien had de betrokken mediator trainingen met hem gevolgd. Het traject heeft uiteindelijk iets meer dan een jaar geduurd .
Ook als er juridische zaken zijn kan ik altijd contact met hem opnemen. En dat zijn meestal ongebruikelijke en interessante kwesties. De laatste kwestie was een brief van de advocaat van de eigenaar van Fort bij Velsen waarbij hij hielp een antwoord te formuleren.

Dat was voor mij het moment om eens stil te staan bij een van de vele helpers en sympathisanten waar ik met vertrouwen op kan steunen. Het publiek ziet vaak mij actief zijn maar ik kan het niet alleen en hoef het gelukkig ook niet alleen te doen.
Bij deze een grote pluim en mijn openbare dank voor Cor's inzet en medewerking.

 

Wereldoorlog in een Amsterdamse oase

Tekst en foto: René Ros.

De eerste negen maanden van mijn leven heb ik heerlijk onwetend gewoond in een van de mooiste arbeiderswijken van Amsterdam. Omdat mijn opa en oma er woonden heb ik er tot mijn 7e nog vaak gespeeld , maar daarna ben ik er zelden meer geweest. Recent zag ik pas dat er een tekst over de Eerste Wereldoorlog aanwezig is. Daarom nu een kleine aanvulling op een thema-nieuwsbrief uit 2014.

Het Zaanhof is lastig te beschrijven, het is een oase omgeven door een dubbele rij woningen met tuinen ertussen. Via één weg en vier poorten is het groene binnenplein te bereiken. Twee van de poorten zijn alleen voor voetgangers en de twee anderen ook voor ander wegverkeer naar de Zaanstraat. Door de muren die de tuinen en de weg scheiden, lijkt het net een middeleeuwse stadspoort, inclusief een aantal 'schietgaten'.

Bij een van de woningen zit een tableau met twee witte vogels en een ondergaande zon als verwijzing naar de Eerste Wereldoorlog. En boven de twee poorten naar de Zaanstraat zitten sluitstenen met het jaartal 1918 en tableaus met de onderstaande teksten. De eerste tekst lijkt alleen over sociale woningbouw te gaan, de tweede over de oorlog.

"De Staat gaf 't zwakke wet en stut,
de stad heeft mee de zorgen willen dragen.
Toen burgerzin, geroerd door billuk klagen.
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut."

"Toen 't oud Euroop doorleed zijn doodlukst tijdsgewricht,
heeft in dien donkren nacht bij kunst en liefdes licht
hier Patrimonium, door edelen geest gedreven
zijn zonen rust en vree in 't vriendluk huis gegeven."

Het complex is gebouwd in opdracht van woningbouwvereniging Het Westen en in 1919 opgeleverd. Vrijwel gelijktijdig werden ook woningen in Amsterdam-Noord en Zaandam gebouwd waar versen van David Ingewersen in de gevels zijn opgenomen. De stenen en teksten daarvan hebben een grote overeenkomst met die op het Zaanhof.
Het is een klein reliek over de betekenis van de Eerste Wereldoorlog voor mensen.

Thema 'Eerste Wereldoorlog op gebouwen' in Nieuwsbrief 423

 

Grote zoektocht voor een héél kleine medaille

Tekst: Koen de Jager.
Foto's: collectie Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam en René Ros.

Medaille driedaagsche marsch 1915 met doosje.In de nalatenschap van mijn oma G.J.F. de Jager-Winnen (overl. 3 november 1998) werd onder meer een klein rond doosje aangetroffen, met daarin een herinneringskruisje van slechts 15 mm breed. Op het kruisje zelf is geen inscriptie aangebracht maar op het doosje staat de handgeschreven tekst: "3 daagsche afstandmarsch 30 Ap. - 2 Mei 1915."
Het kruisje wekte mijn nieuwsgierigheid en daarmee begon een nogal moeizame speurtocht.

Aangezien de naam leek te duiden op een lange wandeltocht is contact gezocht met de Nederlandse Wandelsport Bond en de Wandelsport Organisatie KNBLO. Eerstgenoemde Bond zei geen informatie te kunnen vinden en verwees naar de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie (KNAU). De KNAU kon evenmin informatie verschaffen aangezien hun archieven niet tot 1915 teruggaan. De KNBLO antwoordde dat in 1915 geen Vierdaagse werd georganiseerd, wel was het hen bekend dat het Wapen der Infanterie marsen hield.

Aangezien hiermee het spoor dreigde dood te lopen, zijn vervolgens op goed geluk een aantal kranten her en der in het land aangeschreven hetgeen in 1999 nog de enige manier was. In De Gelderlander, Haagsche Courant (Gemeentearchief Den Haag), De Avondpost en Gooi- en Eemlander waren geen artikelen over de Marsch gepubliceerd. De Telegraaf verwees naar de Koninklijke Bibliotheek en daar werd inderdaad het een en ander gevonden.

Nu resteerde de vraag: wie van mijn voorgeslacht had geparticipeerd in die Marsch? Het meest voor de hand lijkt de toentertijd 38-jarige Jan de Jager, de schoonvader van mijn oma. Hij heeft zijn militieplicht als zeemilicien uitgevoerd en het zou vreemd zijn als hij bij het leger gemobiliseerd was. Zijn jongere broer Jacob, 35 jaar, is ook een mogelijke kandidaat. Maar uit het militieregister in het Noordhollands Archief blijkt dat hij was vrijgesteld, wegens broederdienst.

De lijst van deelnemers in de krant van 29 april 1915 is niet compleet omdat er 90 deelnemers dat aantal medailles zal uitgereikt zijn. De namen in de lijst zijn zonder voorletters en de achternaam "De Jager" komt tweemaal voor, namelijk een korporaal uit de Groep De Nes en een soldaat van de Groep VIIe inf. brigade depôt bataljon.
Het Centraal Archievendepot (CAD), Bureau Registratie en Informatie Ontslagen Personeel (BRIOP), het Instituut voor Maritieme Historie, Sectie Militaire Geschiedenis KL (SMG) en de Koninklijke Militaire Academie (KMA) van het Ministerie van Defensie werden aangeschreven maar geen had informatie hierover voorhanden. De SMG verwees naar het ARA (nu Nationaal Archief) voor persoonsdossiers van militairen geboren voor 1900 maar daarvoor is het noodzakelijk om de militaire eenheid te weten.

Uitreiking medailles driedaagsche marsch 1915.Onlangs vond ik op de website over de Stelling van Amsterdam een webpagina met tekst en foto's van de driedaagse mars. Er was helaas niet veel informatie over de mars bekend en zeker niet over de broers De Jager. Natuurlijk vond ik het goed dat door mij gevonden informatie aan die webpagina werd toegevoegd
Wel heeft René Ros bij bezoeken aan het Nationaal Archief bij diverse eenheden van de Stelling gezocht naar de broers. Helaas werden hun controlelijsten daar niet aangetroffen zodat we niet meer zekerheid hebben gekregen. We zijn beide van mening dat het waarschijnlijk mijn overgrootvader Jan de Jager was.
In juli 2018 hebben we elkaar ontmoet en zag René voor de eerste maal een medaille waarvan hij niet had gedacht die ooit te zien. Het vasthouden zal voor hem wel figuurlijk een 'grote' ervaring zijn geweest maar niet letterlijk...

"Toen vervolgens de kreet weerklonk van: “Leve het Nederlandsche Leger!” zette de muziek het Wilhelmus in, waarna de generaal alle deelnemers persoonlijk een herinneringskruis uitreikte."

Driedaagse afstandsmarsch (aangevuld)
Stellingcommandant Ophorst

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)
 
 
 
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)