|
InleidingBeste lezer, Het is weer een volle en hopelijk interessante nieuwsbrief geworden. Het eerste artikel gaat over de Stelling en de Tweede Wereldoorlog met een nieuwe biografie. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2018/nieuwsbrief-460/ De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 6 juni verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden. Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Verzetsman en bewakerTekst: René Ros. Rond de mei-dagen wordt geprobeerd in deze nieuwsbrief aandacht te schenken aan een onderwerp waarbij de Stelling van Amsterdam en de Tweede Wereldoorlog elkaar raken. Deze keer is de aanleiding het in 2014 verwerven van vier originele documenten over de Haarlemmer Jacobus Laurentius Stam en de sindsdien bijeengesprokkelde informatie.
Zijn werk in het verzet in de periode 1940-1945 vormde de referenties voor zijn werk als bewaker maar er wordt niet veel over gezegd. Ingewijden zullen wellicht weten in welke illegale werkzaamheden hij met "Dr. Groeneveld" en "R.V.V. Welbers" was verwikkeld. Vanaf najaar 1944 was hij lid van de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.) en met de bevrijding plaatsvervangend commandant in Haarlem-Noord. De brief met eervol ontslag en een voorgedrukte bedankbrief van Prins Bernhard behoren ook tot de verworven documenten. Na de B.S. werd hij bewaker op Kamp Koudenhorn, Kamp Duinrust en Kamp Penningsveer.
Hoe gaat het met je? We hopen, dat je met de komst van de lente en met de komst van wat anders er weer gauw bovenop zult zijn. Hartelijk gegroet, P.S. Don't talk over it, please! Do you understand?" In het personeelsdossier zit een pasfoto van hem. Juist omdat de foto niet gereproduceerd mag worden heb ik er lang naar zitten kijken. Een gewone man die je achteloos op straat zou voorbijlopen. Maar wat heeft hij allemaal meegemaakt en waarom lijkt ook dat verhaal grotendeels verloren te zijn gegaan? Bewaker Stam (nieuw)
|
Van monumentenlijst naar erfgoedregister (1/3): ActualisatieTekst: René Ros.
Door verschillende oorzaken heeft het vele jaren geduurd voordat er actie volgde op de actualisatie. De invoering van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) in 2010 maakte dat de gemeenten het bevoegd gezag werden voor rijks- en provinciale monumenten. In 2011 begon de provincie Noord-Holland met een monumentenherijkingsbeleid om objecten, die niet onder één van de structuurdragers van provinciaal belang vallen, uit het erfgoedregister te schrijven. De provincie is hiertoe in gesprek gegaan met gemeenten om die monumenten op de gemeentelijke monumentenlijst te zetten, als een gemeente zo’n lijst heeft. Ga naar artikel 2
|
Dagexcursie Stelling van Amsterdam 2018 (H)
We beginnen met een bezoek aan het herbestemde Fort bij Krommeniedijk met daarin het bezoekerscentrum Fort K'IJK. Daarna gaan we naar Fort aan Den Ham met haar authentieke inrichting. Hier zal ook de lunch verzorgd worden. Vervolgens bezoeken we het normaal ontoegankelijke Buskruitmagazijn bij de NIeuwendijk. Na een wandeling over de Liniewal Aagtendijk - Zuidwijkermeer komen we aan bij het Fort Zuidwijkermeer. Na een korte consumptie mogen we dit normaal gesloten fort ook van binnen bekijken. Het wordt ingericht voor een nieuw gebruik en u krijgt te horen en te zien wat de plannen zijn. Tenslotte rijden we, met een paar fotostops onderweg, naar het Fort bij Veldhuis. In dit fort is een luchtoorlogmuseum gevestigd en ook buiten kan rondgekeken worden. De dag begint om 10.00 uur en duurt tot ongeveer 17.00 uur. Alle kosten zijn inbegrepen in de deelnamekosten en donateurs krijgen korting. Dagexcursie Stelling van Amsterdam
|
Van monumentenlijst naar erfgoedregister (2/3: In- en uitschrijvingen)Tekst: René Ros.
De damsluis Slotertocht werd in 2012 gesloopt ten behoeve van de verbreding van de snelweg A4. De sloopvergunning daarvoor werd in 2011 verleend maar toen is vergeten om het ook uit te schrijven uit het erfgoedregister. Dit bleek in 2014 waarna de procedure alsnog is opgestart en het in 2016 formeel uitgeschreven werd. Ga naar artikel 3 |
Verslag rondleiding "Zoeken naar de stellinggraven"Tekst: Ked Nooij.
Een gewone verongelukte soldaat wordt begraven in een algemeen graf en zijn maten zamelen van hun kleine soldij geld in om hem een privé graf te geven. Dan zakt dit verhaal en de soldaat in de vergetelheid en wordt zijn graf overwoekerd door struiken en onkruid. Je bent in de vergetelheid geraakt op deze grote parkachtige begraafplaats. Honderd jaar na je dood word je opeens herontdekt door de speurneus René Ros.
Elke eerste zondag van de maand is er op De Nieuwe Ooster een rondleiding en, als misschien René dan ook nog wat tips kan geven over de graven die daar zijn, dan heb je een prachtige zondagmiddag in de natuur en de geschiedenis. De Nieuwe Ooster
|
Van monumentenlijst naar erfgoedregister (3/3): ConclusieTekst: René Ros. In de periode 1990-1992 zijn de objecten van de Stelling van Amsterdam langs de hoofdverdedigingslijn geïnventariseerd en beschreven in vijf kloeke rapporten. Op basis daarvan zijn ze in de periode 1991-1993 in het provinciale erfgoedregister van de provincie Noord-Holland ingeschreven met uitzondering van een paar forten die toen al door andere initiatieven Rijksmonument waren. Het standpunt van de provincie was toen om alleen belangrijke objecten aan de hoofdverdedigingslijn te beschermen en geen objecten binnen de Stelling.
In de loop van de jaren zijn er veel objecten gesloopt die geen monumentstatus hadden zoals diverse kringenwetwoningen bij Weesp, een kruitmagazijn op het sectorpark bij Oostzaan en een heel groepspark bij Spaarndam. Helaas is het nogsteeds beleid om alleen objecten aan de hoofdverdedigingslijn te beschermen. Eigenlijk is dit nogal vreemd omdat het ontkent dat de Stelling ook een belangrijke logistieke voorziening was, zonder welke de forten geen geloofwaardige verdediging hadden kunnen vormen en daarmee de inundaties nutteloos zouden zijn. Het is vergelijkbaar met een monumentstatus voor het Muiderslot waarbij de voorraadkelder en de waterput uitgezonderd zijn... Monumentenverordening Noord-Holland 2005
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. Zie ook de privacy verklaring.
|
Nieuwsbrief 460
Enige genealogische informatie over hem was snel online gevonden en ook informatie over zijn graf.
"Beste Jan,
Om het provinciale erfgoedregister te actualiseren heeft de provincie Noord-Holland in 2008 - door schrijver dezes - een lijst van Stelling-objecten laten opstellen en van elk de monumentstatus achterhaald. Daaruit bleek dat 724 terreinen en hun onderdelen een beschermde monumentstatus hadden. Tevens waren er 67 dergelijke objecten die wel een monumentstatus hadden maar afwezig of zwaar beschadigd waren.
Op zaterdag 2 juni as. zal voor de zeventiende keer de geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam plaatsvinden. We bezoeken een viertal forten in de Sector Zaandam en enkele andere objecten tijdens een rondrit door het gebied
Uit de actualisatie van 2008 bleek dat van de Linie Kudelstaart - Uithoorn alleen Batterij III een provinciale monumentstatus had. Alsnog is de gehele linie in 2016 in het erfgoedregister ingeschreven. Er liep vanwege een nieuwe woonwijk bij De Kwakel al een procedure voor een nieuwe doorsnijding en die is er inmiddels gekomen. Ook het Inundatiewerk Haarlemmerliede is in het erfgoedregister ingeschreven. Dat zijn slechts twee van de 267 objecten zonder monumentstatus uit de actualisatie van 2008!
Als je dat zo leest dan denk je wat kan zo’n bomengids nu vertellen aan iemand die wel wat met de Stelling heeft, maar niets met bomen. We gingen toch, wetende dat René wel weer een goed verhaal in huis heeft voor deze rondleiding. 
Bij de uitbreiding van de Werelderfgoedstatus met de Nieuwe Hollandse Waterlinie hoeft de Stelling niet te voldoen aan de huidige eisen aan beschrijvingen, onderbouwing en bescherming die de UNESCO tegenwoordig stelt. Maar wellicht zou het moderniseren van bescherming op de lange termijn gunstig zijn voor het behoud van de veelsoortige onderdelen van de Stelling. Hopelijk krijgen meer objecten een monumentstatus omdat de juridische bescherming erg belangrijk is voor het behoud van de diverse objecten en daarmee van de samenhang.