Sluit [X]   
 

in 1916: Landweer op onbeperkt klein verlof

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 437

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
18de jaargang, nummer 437, 20 juli 2016

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Ontdek een het deel van de Stelling tussen Hoofddorp en Abcoude met ons verslag over een bezoek aan dat deel. Wellicht zelf ook eens daar gaan wandelen of fietsen?
Bij wijze van uitzondering nemen we een persbericht van Landschap Noord-Holland over, over de wijzigingen met de vrijwilligersgroep op Fort bij Krommeniedijk.
En tenslotte een samenvatting van het unieke dagboek over de bouw van de inundatiesluis bij Fort bij Kudelstaart. Na vier weken naar handgeschreven potloodteksten te hebben gestaard, konden er wat interessante dingen gedeeld worden.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2016/nieuwsbrief-437/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 14 september verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden.

Veel leesplezier en goede zomer gewenst!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- Het zal niet waar zijn. Blader je door de Libelle en wie kom je dan tegen op een foto? Wel leuk dat er weer aandacht aan de luchtfototentoonstelling gegeven wordt. (Otto Bodemeijer)
Een rondje Pampus

- Nogmaals een bericht voor de personen die eind 2015 aanwezig waren bij het mini-symposium "Het geheim van...": informatie is ontvangen dat het boek van een van de sprekers in augustus of september zal verschijnen. Een thema-nieuwsbrief over het onderwerp staat nogsteeds gereed en zal gelijk met het boek verschijnen.

- Is er iemand die het leuk en nuttig vindt om de 19-20ste eeuwse informatie over regimenten infanterie en vestingartillerie e.d. uit het boekje Vredesgarnizoenen te digitaliseren voor opslag in een database? Dit kan vervolgens aan de bezettingsstaat, objecten e.d. gekoppeld worden. Het gaat om 17 A5-pagina's met kolom-indeling. Mogelijk kan eerst OCR toegepast worden op een al bestaand PDF-document. Het werk kan thuis gedaan worden maar bij voorkeur met begeleiding in onze bibliotheek op Fort Uitermeer. Neem aub. contact met ons op als je belangstelling hebt.
Register

- De meest bezochte nieuwsbrief aller tijden is een thema-nieuwsbrief uit 2010. "Ik zat gevangen in Fort benoorden Purmerend" is ongeveer 3700 keer bekeken.

 

Veldtocht tussen Hoofddorp en Abcoude

Tekst: Huib ter Haar.
Foto's: René Ros.

Huib ter Haar op Fort bij Kudelstaart.Begin juni heb ik samen met René Ros een mooie veldtocht langs de forten, batterijen en liniedijken tussen Hoofddorp en Abcoude gemaakt. Wij kozen er voor om zo veel mogelijk via lokale weggetjes en dijkjes te rijden. Als oud-cavalerist en natuurliefhebber kan ik erg genieten van de prachtige schootsvelden en mooie landerijen.

Wij zijn gestart bij de Batterij aan de Sloterweg, op de (genie)dijk tussen de A4 en Hoofddorp. Deze batterij is eigenlijk een betonnen minifort met vier stukken geschut ter ondersteuning van Fort Hoofddorp en Fort Aalsmeer.
300 meter verder ligt een mooi onderhouden kringenwetwoning, van hout zodat het in tijden van oorlog gemakkelijk kon worden gesloopt. René maakte een aantal foto's en prompt kwam de eigenaar vragen wat wij er deden. Hij ontdooide snel nadat we ons als Stelling van Amsterdam liefhebbers bekend maakten.

'Dagboek Sluis bij Kudelstaart' bij die sluis.Vervolgens vertrokken we naar Fort Kudelstaart, prachtig gelegen aan de Westeinderplassen en aan de vroegere hoofdweg tussen Den Haag en Amsterdam. De sluis had de bijzondere aandacht van René en na 126 jaar was het dagboek van de Genie-opzichter weer even terug. We bekeken de stenen fortwachterswoning die de afgelopen jaren is gebouwd en naar een houten kringenwetwoning.
Na een vriendelijk praatje met de havenmeester, uiteraard een bekende van René, konden we het fort bezichtigen. Het fort heeft aanlegplaatsen voor pleziervaartuigen en voor tientallen wilde ganzen.

De volgende rit was over de Linie Kudelstaart - UIthoorn. Eerst langs Fort bij De Kwakel dat is omgeven met, naar mijn mening, monsterlijke woningen. Vervolgens over de Amsteldijk naar Fort bij de Drecht, zuidelijk van Uithoorn waar de te bewaken riviertjes Drecht (nu Amstel) en de Kromme Mijdrecht samenkomen. Het is een mooi fort met o.a. restaurant Pannenkoekenfort.
Niet ver ervandaan ligt het Fort (beoosten) Uithoorn. Prachtig gelegen, mooie schootsvelden èn met een groot verkoopbord erop! Tijdens de Koude Oorlog had de zeer geheime Nederlandse "Gladio" verzetsvoorbereidingsorganisatie hier zijn magazijn van wapens e.d. Gladio is na de Koude Oorlog door premier Lubbers in 1992 opgeheven.
Vervolgens langs het riviertje Waver waar de forten Waver-Amstel en Botshol liggen. Grote tegenstelling tussen de prachtige natuurlijke omgeving en de in de verte gelegen Arena en snelweg.

Kerk in de voormalige zoeklichtloods in Ouderkerk aan de Amstel.Wij namen een omweg langs Sectorpark Ouderkerk in Ouderkerk aan de Amstel, centraal magazijn voor forten en batterijen in de omgeving met nu de sporthal Bindelwijk. De voormalige zoeklichtenloods is in gebruik bij de Christelijk Gereformeerde kerk met een moderne kerkgevel. Van militair magazijn naar protestants kerkgebouw, wat een contrast.

Zo'n dag langs een hele reeks forten en batterijen is erg leuk en interessant om te doen. Tussendoor gestopt voor een lekkere lunch en milkshake.
Een gezellige en informatieve veldtocht met René. Hij weet er enorm veel van, kent alle weggetjes en is plezierig gezelschap.

Batterij aan de Sloterweg
Fort bij Kudelstaart
Fort aan de Drecht
Fort bij Uithoorn
Fort Waver-Amstel
Fort in de Botshol
Sectorpark Ouderkerk, afd. Materieel

 

Van Fortvrijwilligers naar Landschapsbeheervrijwilligers

Bron: persbericht Landschap Noord-Holland d.d. 28-6-2016.
Foto's: René Ros.

Bezoekers geïnteresseerd in hoe het was.In april vond op Fort bij Krommeniedijk een belangrijke gebeurtenis plaats. Er was de aftrap voor de restauratie en de herbestemming van het fort na een jarenlange zoektocht van Landschap Noord-Holland naar een ondernemende partij om de zeer noodzakelijke restauratie van het fort mogelijk te maken.

Met deze gebeurtenis werd ook een periode van ruim 10 jaar afgesloten waarin de vrijwilligersgroep Fort bij Krommeniedijk met grote mate van autonomie zorgdroeg voor onderhoud en beleving van het fort. De vrijwilligersgroep heeft grote inspanningen verricht om vele bezoekers te laten genieten van het fort in de huidige staat. Landschap Noord-Holland heeft daar grote waardering voor!

Dit is ook een moment van bezinning op de vraag hoe Landschap Noord-Holland en de vrijwilligers prettig samen kunnen werken aan de toekomst van het fort. Want dat er verschillen van inzicht bestonden over de herbestemming van het fort is duidelijk. Waar Landschap Noord-Holland vertrouwen heeft in de businesscase van het herbestemmingsplan, menen vrijwilligers dat het woonproject onrendabel is.

Bestuurders geïnteresseerd in hoe het wordt?Ook is er angst bij vrijwilligers dat de beleving en karakteristieke kwaliteiten van het fort verdwijnen. En vragen vrijwilligers zich af of hun argumenten wel voldoende gehoord zijn. In goed overleg is, vanwege deze verschillen van inzichten, besloten om de vrijwilligersgroep Fort bij Krommeniedijk op te heffen. Het fort wordt binnenkort ingericht als bouwplaats. Er zijn dus de komende tijd geen publieksactiviteiten op het fort.

Het goede nieuws is dat de natuurvrijwilligers per direct een nieuwe landschapsbeheergroep oprichten. Zij gaan samen met de boswachters van Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer werken aan het groen rond het fort en in de omgeving van Krommeniedijk. Later, als het bezoekerscentrum een feit is, kunnen vrijwilligers die in de nieuwe situatie een rol als gids willen hebben, mensen laten genieten van het fort en zijn omgeving.

Fort bij Krommeniedijk

 

Dagboek 'Sluis bij Kudelstaart'

Met dank aan: Arthur van Beveren.

Onlangs werden enkele unieke dagboeken van een kapitein-ingenieur der Genie voor onze collectie verworven, alias 'De Van Rijsbergen Papers'. Deze dagboeken zijn op aanvraag in te zien in onze bibliotheek op Fort Uitermeer.
Dit artikel geeft een samenvatting van het "Dagboek Sluis bij Kudelstaart" (1890-1892; NL-WpDStvA-C5912).

Bovensluishoofd van de Inundatiesluis bij Kudelstaart.Het handgeschreven dagboek geeft een gedetailleerd verslag van de uitvoering van de Inundatiesluis bij Kudelstaart door aannemer Teunis Linthout uit Nieuwer-Amstel. Het is een opeenstapeling van fouten en vertraging door een niet vooruitdenkende aannemer. De leverancier van de windwerken (bediening sluisdeurschuiven) maakte de windwerken niet spiegelbeeldig en moest uitgelegd worden hoe een exemplaar eenvoudig om te draaien. De levering van peilschalen was wel meteen naar tevredenheid...

Verzakkingen van klei en scheuren in het veen worden regelmatig vermeld. Een tijdelijk peilmerk (bout) in de directiekeet bleek 12 mm verzakt en dat leidde tot de nodige waterpassingen om onder andere het peil van de al aangelegde sluisvloer te controleren. Dat gebeurde ook door het waterpeil van de Westeinderplassen te gebruiken om te vergelijken met een peilschaal bij Fort bij Aalsmeer.
Tevens werd besloten om de ontvangstkom verder van het "keetenplateau" (nu met fortwachterswoning en bergloods) te houden om afschuiven te voorkomen.

'Dagboek Sluis bij Kudelstaart' bij die sluis.Een verklaring d.d. 29-9-1892 van de 'Fabriek tot Houtbereiding tegen bederf' van dhr. Cornelis Gips te Dordrecht zit los in het dagboek. Het gaat over een geleverde partij "gekyaniseerd" (weken in kwik(II)chloride) dennehout. Ook interessant zijn de los bijgevoegde Duitstalige prijsopgave en vrachtbrief van een fabriek in Dresden voor een Hammer-Apparat voor trekproeven.
Buurtbewoner v.d. Wiel wilde zijn bouwvallige woning laten herbouwen vanwege scheuren door verzakkingen veroorzaakt door de werkzaamheden. Dat het Ministerie van Oorlog daar de helft van betaalde leek hem wel logisch. Later eiste hij een schadevergoeding van 1000 gulden (vergl. 12.000 euro).
Het werk had tweemaal te maken met een staking van werklui die per kubieke meter verzette grond betaald kregen maar door vorst weinig grond konden verzetten.
Ook vermeldt het dagboek dat overwogen werd om enkele foto's van de bouw van de sluis te maken. Naar de kosten werd geïnformeerd en zou ongeveer 35 gulden per foto (vergl. 420 euro) gaan kosten. Dat werd te begrotelijk en daarom -helaas voor ons- van afgezien.

Windwerk in de bovensluis van de Inundatiesluis bij Kudelstaart.De belangrijkste "quaestie" was echter de betaling van een aantal windwerken aan leverancier Hasselman te Amsterdam. Naar mening van de Genie-directie was hij deze gaan maken zonder feitelijke bestelling en bedroegen de kosten meer dan begroot. De factuur noemde een bedrag van 2800 gulden (vergl. 33.500 euro) terwijl er 560 gulden (vergl. 6700 euro) begroot was.
Een van de borgen van de aannemer wilde een audiëntie met de Minister van Oorlog A.L.W. Seijffardt aanvragen. En omdat meerwerk deels zonder toestemming van de minister binnen het bestek was verrekend, wilde de Genie geen rechtszaak.
Tijdens een "conferentie" in Amsterdam stelden de advocaten van de aannemer en de leverancier een regeling voor. De Inspecteur der Genie vond het voorstel "onbillijk" en bovendien "... en als hij zoo iets deed, zouden zij, kamerleden, de eerste zijn om 't in de kamer te brengen en hem erover aan te vallen". De beide advocaten Tydeman en De Kanter waren namelijk ook lid van de Tweede Kamer!
Het dagboek vermeldt het niet duidelijk maar de indruk is dat Zijne Excellentie de Minister van Oorlog welwillend is geweest. Een bedankbrief van aannemer Linthout aan de minister sluit het dagboek af.

'Dagboeken Kapitein van Rijsbergen' in Nieuwsbrief 436
Inundatiesluis bij Kudelstaart
Genieofficier van Rijsbergen

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Reizend restaurant SterkWater strijkt neer langs de Hollandse Waterlinies. In de grootste, oudste en prachtigste forten genieten haar gasten van een bijzondere avond uit, met een heerlijk 5-gangen diner en meeslepende verhalen. (Advertentie)
 
 
 
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)