Sluit [X]   
 

Eerstaanwezend Officier Hioolen in 1893: benoemd tot Eerstaanwezend Ingenieur te 's-Gravenhage, Zuid-Holland

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 393

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
14de jaargang, nummer 393, 11 april 2012

Een nieuwsbrief van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam met informatie over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Wat valt er over 100 grenspalen te vertellen? Genoeg voor twee artikelen, zelfs om mee te openen. En ter herinnering een herhaling over de excursie naar Fort bij IJmuiden.
Als je verder weg wilt dan is er een aankondiging over een reis langs forten aan de Baltische kust. Dichtbij kan je nu vrij eenvoudig de Kustbatterij bij Durgerdam gaan bezoeken. Of is het weer nog om bij de kachel een bouwplaat in elkaar te zetten? Aan al deze zaken wordt in deze nieuwsbrief aandacht geschonken.

Als een boek behoorlijk gebruik maakt van deze website zou je denken dat een exemplaar wordt aangeboden. Pas na het zelf in de boekhandel ontdekt te hebben, werd op verzoek een exemplaar toegezonden. Recensent Jaap van Welsen deelt zijn bevindingen in het laatste artikel.

Helaas ontbreekt de informatie omdat geen (pers)bericht is ontvangen over:
ophogen inundatiekade bij de Dam en de Bruine Borden.

Bekijk deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2012/nieuwsbrief-393/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/
Reageren kan door het contact-formulier te gebruiken.

Het is niet bekend wanneer de volgende nieuwsbrief zal verschijnen.

Veel leesplezier!
René Ros

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

Weinig mensen klikten door om te zien dat de Chinese versie van de website een 1 april-grap was. Er zijn nu dus mensen die denken dat ik duizenden euro's van de Chinezen heb ontvangen!
Dat 1 april dit jaar niet op een werkdag viel maakte het, gezien enkele bloedserieuze reacties, lastig voor hen die het pas op 2 april lazen.
1 April 2012

Vanuit China werden vorig jaar 91 webpagina's bekeken. Uit Frankrijk is heel weinig belangstelling, meer uit Italië en Oekraïne. Maar het hoogst scorende niet-Nederlandstalige land is Duitsland met 2.300 pagina's. Is dat de moeite waard voor een eigen vertaling? Als jij op basis van de Engelse samenvatting een Duitse samenvatting wilt maken, mijn medewerking krijg je.

De oude webserver is nu echt uitgeschakeld en bij de Vrije Universiteit weggehaald! Op een kar door een erehaag van systeembeheerders.
Websites verhuisd zonder adreswijziging

In tegenstelling tot wat je wellicht eerder hebt gelezen in stukken van de provincie, door een blunder ben ik geen lid - en zal ik ook geen lid meer worden - van de klankbordgroep ten behoeve van het 'handzame boekje' over de Stelling van Amsterdam. Dat zou in juni 2012 moeten gaan verschijnen. En die blunder is deze keer niet door mij begaan.

Jaren gewacht op iemand die het zou doen, maar niemand begon een centrale plek voor video's over de Stelling. Abonneer je nu op het Stelling-kanaal op YouTube om bericht te krijgen van nieuwe video's. Er wordt nog gewerkt aan het toevoegen van videomateriaal dat al elders op YouTube staat.
Stelling van Amsterdam op YouTube

Even herhalen vanwege een verkeerde instelling die een goede werking verhinderde: de navigatie van de hoofdstukken Stelling Extra en Stelling Documenten is grafisch gemaakt en de afbeeldingen in alle onderliggende pagina's zijn vergroot.
Stelling Extra
Stelling Documenten

 

Spaarndam: een kluwen grenspalen, deel 1/2

Met dank aan: Wim Koelman (Historische Werkgroep Spaarndam) en Joop de Vries†.

Kan jij grenspaal O15 vinden?Bijna 100 militaire grenspalen zouden er in de veengrond ten westen van Spaarndam moeten staan. Maar ik heb er helemaal nog geen lijn in kunnen ontdekken! Een grenspalen sudoku!
Op een moment dat het gras nog zeker geen twee kontjes hoog was en de grenspalen nog goed zichtbaar, de frisse buitenlucht in gegaan en een rondje van vijf uur gelopen. Ik dacht ook wel langs alle schuilplaatsen te kunnen maar de grenspalen namen alle tijd in beslag!

Vanwege mogelijke 'strafbare feiten' ga ik niet alles vertellen, maar vanaf Fort bezuiden Spaarndam langs de rand van het zuidelijke deel van de voorstelling gelopen. Gezocht tussen het riet, maar ook zijn veel grenspalen goed zichtbaar omdat ze middenin het water van de verbrede Heksloot staan. Slootje gesprongen en zwanen getrotseerd.

Langs de Westlaan zouden, volgens het monumentregister van de provincie, grenspalen in de serie D82 tot D84 moeten staan, maar dat past niet in het rijtje en bovendien staan die nummers ook langs de Slaperdijk!? Lezen van cijfers in verweerde grindbetonnen palen is lastig zodat ik vermoed dat er een '8' is gelezen terwijl er een '9' stond. Maar juist die mogelijke D92-D94 palen zijn verdwenen!
Een drietal scherfvrije onderkomens in de liniewal bewesten Spaarndam.Even verderop kreeg ik gezelschap van de lokale grenspalen-jager Wim Koelman. We bekeken de platliggende grenspaal O40 die aanvankelijk als O10 was gelezen. Maar wat doet D41 schuin aan de andere zijde van de liniewal???
In de tuin van een huis wees hij de onbekende grenspaal O48 aan. Voor de fijnproever zijn er nog leuke verschillen in bijvoorbeeld lettertypen en verdiepte vlakken.

Tussendoor ook even naar de scherfvrije onderkomens in de liniewal gekeken. Het monumentregister noemt 15 scherfvrije onderkomens maar na 1990 zijn er een aantal zichtbaar geworden zodat ik er nu vijf meer telde!

Bewoners vertelden dat ze ruim 25 jaar geleden grenspaal O22 hebben gered door het bij hun huis te plaatsen. Even verderop vond ik wel O15 maar O13 en O14 bleven spoorloos. O11 lag plat in de slootkant en daarmee was het rondje voltooid. Bij het wegrijden nog even gekeken bij een hardstenen paal die tussen de straatklinkers is ingegraven, vermoedelijk O19.
Zie vervolg 'Grenspalen op een rij gezet.

Positie bij Spaarndam
Fort benoorden Spaarndam
Fort bezuiden Spaarndam
Grenspalen
Villa Westend

 

Excursie Fort bij IJmuiden (H)

Tekst: Hans Konijn en René Ros (werkgroep Evenementen, stichting Mega).
Foto's: René Ros.

Kan je nu pas beslissen of je op 22 april mee gaat? Kon je niet naar het evenement van 31 maart/1 april? Je hebt nog een paar dagen om je aan te melden voor onze excursie naar Fort bij IJmuiden. De aankondiging wordt bij deze herhaald.

In een donkere gang van Fort bij IJmuiden.De trouwe lezers zitten al een tijdje te wachten op een aankondiging voor de dag-excursie. Voor het eerst in twaalf jaar zal die dit jaar niet gaan plaats vinden.
Maar een bezoek aan Fort bij IJmuiden is een heel goed alternatief, zeker in goed gezelschap!

Stichting Mega nodigt je dan ook van harte uit om op zondag 22 april as. met ons het Fort bij IJmuiden uitgebreid te bezoeken. Gedurende ruim twee uur laten gidsen van de Vrienden van Fort IJmuiden je het fort, de museumbunker en het eiland zien. Afsluitend wordt door PBN een drankje in de indrukwekkende koepelzaal aangeboden.

Om 13.15 vertrekt de boot vanaf de Noorderpier, zorg daarom dat je op tijd aanwezig bent! Om 16.30 brengt de boot je weer terug naar de Noorderpier en we weten al zeker dat je dan genoten hebt van het bezoek. Zeker als het je eerste bezoek is, maar ook als je al eerder bent geweest.
De deelnamekosten bedragen slechts 17,50 euro per persoon bij vooruitbetaling. Na aanmelden krijg je meer informatie over de betaling. Aanmelden kan tot 16 april.

De grote feestzaal van het Fort bij IJmuiden.De boot vertrekt vanaf de Noorderpier nabij Reyndersweg 2 te Velsen-Noord. Deelnemers die met de auto komen zullen via Beverwijk en Wijk aan Zee moeten rijden. Mensen die met het openbaar vervoer willen komen, kunnen met bus 78 vanaf treinstation Beverwijk naar de halte Julianaweg in Wijk aan Zee reizen en 3,3 km naar de Noorderpier lopen. Indien je met een auto opgehaald zou willen worden, vermeld dat bij het aanmelden en we proberen wat te regelen.

Als je dat wenst kan je voor aanvang van de excursie op eigen gelegenheid de lunch gebruiken in het Restaurant Sea You dat bij de Noorderpier is gevestigd.

Aanmelden bij stichting Mega
PBN Forteiland
Vrienden van Forteiland IJmuiden
Restaurant Sea You
Fort bij IJmuiden

 

Unieke reis langs verdedigingswerken Baltische kust

Tekst: Cor Kornman†. (Cor is helaas op 27-01-2013 overleden.)

Citadel Spandau in Berlijn.Tijdens diverse gesprekken met reisorganisaties ontdekte ik dat er in het noorden van Europa veel forten en vestingwerken van grote historische of bouwkundige waarde zijn.
Deze bevinden zich vooral langs de Baltische kust in Duitsland, Polen en Kaliningrad (Rusland). Als gids in de ‘Stelling van Amsterdam’ werd daardoor uiteraard mijn interesse gewekt.

Verder ontdekte ik ook dat een van de belangrijkste natuurgebieden in Europa ‘Koerskaja Kosa’ - met zijn eigen microklimaat en ecosysteem - zich ook in de buurt van Kaliningrad bevindt, hier vinden we ook een wereldberoemd ornithologisch station.

Fort Aniola in Swinoujsci, Polen met daarop een radarinstallatie uit de 2de WereldoorlogHierdoor is het concept ontstaan voor een unieke reis langs de belangrijkste historische verdedigingswerken aan de Baltische kust: tiendaagse reis (22-8 t.e.m. 31-8-2012) door het noorden van Duitsland en twee Baltische landen. De reis wordt afgesloten met twee rustige dagen in de mooie natuur aan de Baltische kust.

Na een korte vlucht van Amsterdam naar Berlijn start hier de eigenlijke reis. We zullen negen dagen lang langs de kust van Noord-Duitsland, Polen en zelfs een stukje Rusland reizen en daar de mooiste maar vooral ook belangrijkste forten bezoeken. Sommige nog in de Renaissance stijl ander uit begin 20e eeuw.

Kortom een reis welke zeker de moeite waard zal zijn en waar je nog lang over zult napraten.
Voor meer informatie en een kompleet programma: info@kornman.org

Homepage van Cor Kornman

 

Spaarndam: grenspalen op een rij gezet, deel 2/2

Met dank aan: Wim Koelman (Historische Werkgroep Spaarndam) en Joop de Vries†.

Vervolg van 'Een kluwen grenspalen'.

Luchtfoto met de locaties van alle bekende grenspalen bij Spaarndam.Na het bijwerken van de administratie van de grenspalen bij Spaarndam, wederom raadplegen van een niet goed leesbare militaire kaart en een nachtje slapen is dit mijn conclusie over de grenspalen rond Spaarndam. Totdat een betere zich aandient.

Bij de aanleg van de beide forten en de liniewal zijn hardstenen grenspalen geplaatst. Het lijkt er op dat er drie rondjes zijn gemaakt tussen de openbare wegen waarbij de palen steeds doornummerden.
Tussen Pol en Visserseinde de serie O1-O20, tussen Nieuwe Rijweg en Velserdijk O21-O49 en rond Fort benoorden Spaarndam O50-O58.

Grenspaal D85, van grindbeton.Vervolgens is vanaf 1916 de Voorstelling bij Spaarndam erbij gekomen. De oostzijde ervan sloot aan op de oudere militaire gronden zodat twee nieuw series grenspalen D59-D82 en D83-ca. D98 langs de westzijde volstond, gescheiden door de Slaperdijk.
Hiervoor werden palen van grindbeton met ijzerwapening gebruikt. Die palen kregen echter niet de letter 'O' van het Ministerie van Oorlog, maar een 'D' van het Ministerie van Defensie. Vreemd, want zo heette het ministerie pas vanaf 1928.

Onder andere provinciaal monumentje grenspaal O1 is spoorloos. We weten nu dat er slechts 39 van de bijna 100 grenspalen aanwezig zijn. Dit moet toch tot enige voorzichtigheid met de nog aanwezige grenspalen nopen. Met name de laatste series betonnen grenspalen blijken slecht tegen de tand des tijds te kunnen.

Positie bij Spaarndam
Fort benoorden Spaarndam
Fort bezuiden Spaarndam
Grenspalen

 

Kom naar Vuurtoreneiland

Tekst: Staatsbosbeheer.

Bezoekers op Kustbatterij bij Durgerdam.Bent u ook zo benieuwd geworden naar dat onbekende forteilandje vlakbij Amsterdam?

Vanaf april 2012 is het mogelijk om de Kustbatterij bij Durgerdam op het Vuurtoreneiland te bezoeken. Staatsbosbeheer organiseert bij wijze van proef samen met twee reders uit Amsterdam excursies per boot naar het eiland. Elke laatste zondag van de maand vertrekt er een veerdienst vanaf Amsterdam IJburg bij de haven en vanaf Amsterdam Centrum bij het Muziekgebouw aan het IJ.
Bij wijze van proef is het Vuurtoreneiland in 2012 ook te huur voor speciale gelegenheden.

De bootexcursie kost voor volwassenen 13,50 euro en voor kinderen 9,50 euro. Zaklamp en verrekijker meenemen.

Vaarexcursie
Bezoek, huren en huisregels
Kustbatterij bij Durgerdam

 

Modelbouwplaten van schuilplaatsen (H)

TeKaMo Modelbouwplaten. Tempelman Karton Modelbouw (TeKaMo) is ontwerper en uitgever van modelbouwplaten van Nederlands militair historisch erfgoed.
Het maken van papieren/kartonnen modellen is een hobby die weer helemaal "in" is. En de onderwerpen van de modellen zijn heel gevarieerd.
Bijna elk interessegebied is wel in karton uit te beelden.

Ook de vestingbouw is nu als onderwerp beschikbaar. Als eerste model is verkrijgbaar de groepsschuilplaats Type P uit de mobilisatie van 1939. Uitgevoerd in de gangbare modelbouwschalen 1:35, 1:72 en H0 (1:87).
De volgende modellen die op het programma staan zijn de schuilplaatsen uit 1918 en de mitrailleurkazemat Type G.

Leuk om in elkaar te zetten en ideaal om op een eenvoudige wijze een goed beeld van deze schuilplaatsen te geven. Uiteraard zijn meerdere modellen te combineren. Ook met bijvoorbeeld het acces van een modelspoorbaan...

Tempelman Karton Modelbouw

Model van een groepsschuilplaats.

Boekbespreking: Werelderfgoed van Nederland

Tekst: Jaap van Welsen†.
Met dank aan: Fontaine Uitgevers.

Kaft Werelderfgoed van Nederland.Het was een goed idee van Uitgeverij Lias om een uitgave te verzorgen over het Nederlandse aandeel in het erfgoedregister van de UNESCO, de culturele poot van de Verenigde Naties.
Het resultaat is een fraai boekwerk met schitterende foto’s, geschreven door de journaliste en fotografe Marjolein van Rotterdam.

Na een inleidend hoofdstuk over de betekenis en inhoud van het Werelderfgoed en de procedure voor plaatsing op de UNESCO-lijst, volgen hoofdstukken over de thans op de lijst geplaatste negen Nederlandse objecten.
Elk hoofdstuk heeft eenzelfde structuur: de argumenten van de UNESCO voor de plaatsing, de geschiedenis van het object en zijn erfgroen of erfkunst. Het boek besluit met een vooruitblik op toekomstige Nederlandse nominaties, gevolgd door toeristische en museale informatie per object.

Fort bij VijfhuizenHet zal onze lezers niet verbazen, dat vooral het hoofdstuk over de Stelling van Amsterdam onze aandacht heeft. Evenals de andere hoofdstukken, is het vlot geschreven met oog voor details, soms geïllustreerd met anekdotes. Helaas ontsieren enkele fouten dit geheel. Het opvallendste en meest storende is de bewering dat in België in de Eerste Wereldoorlog zou zijn gebleken dat stellingen “geen partij waren voor modern schiettuig”. Het achter de Yzer teruggetrokken Belgische leger heeft zich daar – gedekt door niet voorbereide inundaties – vanaf oktober 1914 gehandhaafd.

Onjuist is ook de opvatting dat in de Eerste Wereldoorlog snel duidelijk werd dat de Stelling van Amsterdam in een volgende oorlog geen nut meer zou hebben omdat de oorlogvoering door het gebruik van gevechtsvliegtuigen, gifgassen, tanks en mitrailleurs was veranderd.
Die stellingoorlog heeft dit nu niet aangetoond. Het waren onconventionele tactische opvattingen, ontwikkeld in de jaren dertig van de vorige eeuw door de Duitser Guderian, de Fransman De Gaulle en de Britten Fuller en Liddel Hart, die na veel verzet van de generale staven grote veranderingen in de oorlogvoering teweeg hebben gebracht.

Belgische soldaten kijken uit over de inundatie.In deze trits past ook het fabeltje, dat in de Tweede Wereldoorlog zou zijn aangetoond dat inundatielinies hun nut hadden verloren wegens in de rug uitgevoerde luchtlandingen.
De Duitsers drongen in mei 1940 de Vesting Holland binnen doordat parachutisten een slecht verdedigd en onvoldoende door inundaties gedekt acces – de Moerdijkbruggen – wisten te vermeesteren en vervolgens binnen drie dagen ontzet werden door grondtroepen. Het echec van de Britse luchtlandingen bij Arnhem in september 1944 heeft het nut bewezen van een (in dit geval natuurlijke) verdedigingslinie: de grote rivieren.
Dit bleek ook in april 1945, toen een door zwakke en slecht bewapende Duitse troepen verdedigde inundatiestelling bij het Brandenburgse dorpje Seelow de overmachtige Russische aanvaller dagen lang wist tegen te houden. Tenslotte noemen wij de inrichting, in de jaren vijftig van de vorige eeuw, van de IJssellinie als barrière tegen een opmars van Sovjettroepen.

Buiten deze onvolkomenheden troffen wij enkele andere foutjes aan, zoals in de woordenlijst en de vermelding van niet gebouwde forten. Deze kritische opmerkingen nemen niet weg, dat wij dit boek alleszins lezenswaardig vinden. Het is de aanschaf zeker waard.

Werelderfgoed van Nederland: UNESCO-Monumenten van nu en de toekomst, door Marjolein van Rotterdam. Uitgeverij Lias, 2011. 176 blz. Prijs € 29,95

Boekenhoek
Online bestellen bij Bruna
Een bevroren inundatiestelling aan de IJzer

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)
 
 
 
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)