Sluit [X]   
 

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 297

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 297 (10de jaargang, 11 juni 2008)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/

Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.

 

Inleiding

Beste lezer,

De ANWB Fietsdag afgelopen zondag rond Beverwijk en Krommenie was gezellig druk, het was bijna gevaarlijk in het gebied te wandelen of tegen de route in te fietsen. De website verwerkt van vrijdag tot heden tot 40% meer bezoeken. Je begrijpt dat uw webmaster zich, met de vermelding bovenin de zoekmachines, verheugt op de bruine borden langs de hoofdwegen!

Voor deze nieuwsbrief stroomden pas de laatste vijf dagen de aanleidingen en bijdragen binnen. Te beginnen met een terugslag betreffende een beoogd Stelling-bezoekerscentrum.
Vervolgens twee artikelen over het Hembrugterrein; oorspronkelijk vijf militaire terreinen. Namelijk over een bezoek eraan en over het ontbreken van enig toekomstplan. Uw redacteur kon zelf zien dat het verval gestaag doorgaat, gebouwen die vijf jaar geleden nog betreden konden worden, zijn nu wegens instortingsgevaar of asbest afgesloten.
Daarna een kort artikel over een onopvallend Koude Oorlog-object bij Nigtevecht. En als uitzwaaier een stukje over een voetbalwedstrijd in 1915, vanwege het net gestarte Europees Kampioenschap voetbal.

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 25 juni verschijnen. Op 9 juli zal het dubbel-dikke zomernummer verschijnen waarna een korte zomerstop volgt. Bijdragen zijn, als altijd, van harte welkom.

René Ros

 

Fort bij Vijfhuizen toch geen bezoekerscentrum

Onlangs heeft Stichting Kunstfort Vijfhuizen laten weten dat ze niet langer een van de drie bezoekerscentra van de Stelling willen worden. Dit fort was samen met Fort aan de Nekkerweg en Fort aan het Pampus eind 2006 verkozen om met provinciale steun een bezoekerscentrum te huisvesten.
De andere twee forten blijven wel bezoekerscentrum en zouden in 2009 of 2010 hun deuren kunnen openen.
In 1997 was er al een studie naar het Fort bij Vijfhuizen gedaan en werd het fort door de provincie gekocht. In 2001 startte de Stichting Stelling van Amsterdam een soortgelijk onderzoek. We zijn dus al heel wat jaren bezig.

Zodoende wordt er weer gezocht naar een fort om een bezoekerscentrum in te vestigen, in het westen van de Stelling. Het Fort benoorden Spaarndam zou weer in beeld zijn; destijds trok men het voorstel in omdat het fort niet spoedig beschikbaar zou zijn. En begin 2006 kwam het Fort bij Aalsmeer leeg en zou naast het recent gevestigde luchtoorlogmuseum ook een bezoekerscentrum kunnen huisvesten. Uw redacteur zou graag zien dat er ook serieus naar Fort bij de Liebrug wordt gekeken, maar dat zit al bijna vol met bedrijven.

Thema-nieuwsbrief 243 over 'Haalbaarheidsstudie Bezoekerscentrum': https://www.stelling-amsterdam.nl/225-249/nieuwsbrief-243.htm
Nieuwsbrief 255 over Jury-rapport bezoekerscentra: https://www.stelling-amsterdam.nl/250-274/nieuwsbrief-255.htm
'Fort bij Vijfhuizen geen bezoekerscentrum' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=1&t=390

 

Hembrugterrein: heel en kapot

Tekst: Rein Reuter
Foto's: Rein Reuter en René Ros.
Met dank aan Patrick van Riel en Peter Kruit, Domeinen Onroerende Zaken.

Vele jaren was ik al van plan langs de forten van de Stelling van Amsterdam te fietsen en dat is er ook van gekomen. Samen met Kees, een ex-collega, die afkomstig was uit de Zaanstreek. We zijn in Abcoude begonnen en onze belevenissen zijn terug te vinden op onze website. Gaande weg kreeg Kees ook contact met René Ros en waren we, na alle forten, nu toe aan een bijzonder bezoek.

In verband met de dagelijkse files op de A2 waren we vroeg uit Limburg vertrokken en stonden reeds om kwart over negen bij de poort van het Hembrugterrein in Zaandam. Opvallend waren een drietal huizen, naar later bleek gebouwd in 1935. Drie etages, met een dakterras en een wel zeer speciaal opbouwtje. Eigenlijk de bovenkant van het trappenhuis. De bewoner links had bij de Lijn gevaren en de man uit het middelste woonde er al vijftig jaar. Was majoor buiten dienst en had jaren op het Hembrugterrein gewerkt.

Na wat schudden van handen en verkennende woorden togen we (Hans Baas, Frank van Drie, Eddy de Haes, Kees de Jong, Rein Reuter en René Ros) naar de poort. Onder leiding van Peter Kruit gingen we op pad over het munitiefabriek-terrein. Om wat aantekeningen te maken had ik pen en papier meegenomen. Naar ik meen begonnen we in gebouw 316, dat werd aangeduid als waslokaal. Doch snel na 341, 501 en 322 raakte ik de tel kwijt. Nummers noteren en fotograferen ging niet samen. Zeker niet als ik wat micro-opnamen wilde maken. Dat vergt wat tijd, die er niet was, want de rest ging voort. Toch heb ik nog wat leuke details kunnen schieten, want daar gaat mijn voorkeur naar uit.

Na de lunch gingen we verder met Patrick van Riel het Defensie-terrein op en ben ik in het geheel niet toegekomen aan het noteren van de nummers van gebouwen. Alles verscholen in het groen. Bomen, struiken en planten geven het geheel een aanzien van een natuurgebied, met hier en daar een gebouw. Nader beschouwd zijn de gebouwen zeer bijzonder. Zeker die wij bezochten. Er werden proeven genomen.
Elk gebouw is anders, maar overal zijn de machines weg. Ook de staat van onderhoud verschilt sterk per gebouw. Soms nog prima, dan alle ruiten kapot, deuren scheef in de hengsels en hele daken ingestort. Jammer, jammer.

Vier loodsen, die eigenlijk de link zijn naar de Stelling, waren nog wel in goede staat. Na de Eerste Wereldoorlog gebouwd voor de opslag van overtollig geworden uitrusting. Doch het oogt niet spectaculair, wat het geheel wel is. Tenminste, naar mijn mening. Een enorm terrein, met prachtige fabriekshallen, zoals men vandaag niet meer bouwt. Ik hoop, dat sommige van de slopershamer gered worden.
Al met al, een onvergetelijke dag.

Hembrugterrein: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/hembrugterrein/
Website Kees de Jong: http://homepage.mac.com/keesdejong1/

 

Hembrugterrein: ’Iemand standrechtelijk fusilleren’

Tekst: Peter Schat, Stichting Mega.
Foto T. Hooijmaijers: provincie Noord-Holland.
Foto gebouw 316 (waslokaal): René Ros.

Op de presentatie van het Noord-Hollandse deel van De Oude Kaart van Nederland op 22 mei deed gedeputeerde Ton Hooijmaijers een opmerkelijke uitspraak: "Voor wat er met het Hembrugterrein is gebeurd zou je iemand standrechtelijk moeten fusilleren." Hooijmaijers noemde het ’een fantastisch gebied’ en laakte het dwarsdoenerige gedrag van overheden. Met name het rijk nam hij op de korrel, want de gemeente Zaanstad en de provincie willen wel aan de gang. De grote hobbel die genomen moet worden is de sanering van het terrein, dat onder meer vervuild is met mosterdgas. "Wat we helemaal niet kunnen hebben als land, want daarvoor is een verdrag ondertekend", zei de gedeputeerde, suggererend dat daar misschien wel het probleem zit.

Het Hembrugterrein kwam ter sprake, omdat De Oude Kaart van Nederland, een initiatief van Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed Fons Asselbergs*, alle oude en leegstaande gebouwen en complexen toont. Doel is beleidsmakers bewust te maken van de mogelijkheden die nieuwe bestemmingen voor deze panden betekenen. Pogingen van Hooijmaijers het Hembrugterrein over te nemen van het rijk strandden telkens. "Of ze vinden het bedrag dat ik bied verdacht hoog of ze vinden het te weinig als ik het voor een euro over wil nemen. Zelfs als ik afspreken wil dat de winst naar het rijk gaat, ze doen het niet."
In zijn algemeenheid zei de gedeputeerde over de Stelling van Amsterdam – waar nogal wat meer leegstaande gebouwen deel van uitmaken - dat hier wat hem betreft niets kan ondernomen worden 'wat niet schatplichtig is aan de kernkwaliteit'. En dat is natuurlijk die van groen gebleven gordel van verdedigingswerken rond de hoofdstad.

Overigens kwam het Hembrugterrein afgelopen maand ook in het nieuws, omdat de Bond Heemschut minister Plasterk heeft voorgesteld de rond 1955 gebouwde schietbaan op het terrein plus bijbehorende opstallen de status van rijksmonument te verlenen. Het is een van de objecten op de Heemschutlijst van naoorlogs erfgoed, die ook bescherming verdienen naast de honderd die Plasterk toevoegt aan de rijkslijst.

* per augustus 2008 opgevolgd door Wim Eggenkamp, voorheen directeur Stadsherstel Amsterdam.

De Oude Kaart van Nederland: http://www.oudekaartnederland.nl/
Mosterdgas op het Hembrugterrein: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/extra/mosterdgas/

 

Oliedepot Nigtevecht

Met dank aan: Ronald van Nigtevecht en Gulf Oil Nederland N.V.

Het is een bouwwerk in de marge van militair erfgoed, maar als inwoner van het nabij gelegen Weesp denkt uw redacteur regelmatig 'dankzij de Russen' bij het zien van een Gulf-tankwagen op de binnenwegen.
Want het in 1966 gebouwde Rijks Olie Depot Nigtevecht ligt op een wat vreemde, afgelegen locatie aan het Amsterdam Rijnkanaal. Tegenover het 62 jaar eerder, voor een geheel andere oorlog, opgeleverde Fort bij Nigtevecht.

De olievoorraad in Pernis werd te kwetsbaar geacht voor een Warschau-Pact aanval en het Olie Spreidings Plan voorzag in depots, verspreidt over Nederland, om een maandvoorraad brandstoffen op te slaan. Deze functie is tot 1993 in stand gebleven en tegenwoordig zijn de meeste depots van oliemaatschappijen en onderdeel van de gewone distributieketen.
Vriendelijk en gemotiveerd aanbellen leidde tot een korte rondwandeling op het terrein. De 11 tanks (14 meter hoog) voor 66.000 m3 stookolie staan er allemaal nog evenals de andere voorzieningen. Gulf gebruikt het nu voor de opslag van brandstoffen die met schepen worden aangevoerd en met tankwagens worden afgevoerd naar andere depots en tankstations.

Rijks Olie Depot Nigtevecht: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/nigtevecht-oliedepot/
Fort bij Nigtevecht: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nigtevecht/

 

Purmerend - Nekkerweg 4-1

Bron: Schuitemakers Purmerender Courant. Met dank aan Frank van Drie.
Afbeelding: collectie Frank van Drie.

"Nekkerweg is goed en kwam ook sterk op, maar deze uitslag is toch voor een goed deel aan andere oorzaken toe te schrijven. Primo heeft Purmerend* eenige invallers voor niet de slechtste spelers, secundo schijnt het dien dag überhaupt niet in conditie te zijn en tertio - last not least - heeft het reeds een match gespeeld tegen Middenweg. Afgemat treedt dus de jonge ploeg in het strijdperk en moet dan het eerste tegenpunt zien maken in dit seizoen.
Er is veel gekibbeld over dit punt, waarvan een deel der spelers beweert, dat het aan een te wraken hands is toe te schrijven. Enfin, appel is niet toegestaan en zoo heeft luitenant Boissevain het kantonnement voor 1 punt gedebiteerd. Ons dunkt dat dit voorloopig geen beter crediteur kon wensen.
Daar we niet op het veld waren, kunnen we geen gedetailleerder verslag geven. Alleen willen we nog even opmerken, dat de ongelijke omstandigheden waaronder beide partijen speelden, het gevolg zijn van een conjuctuur, waaraan de voortreffelijke leiding der wedstrijden onder Lt. V.d. Singel geheel vreemd is."

De foto (rechts) is een groepsfoto na een voetbaltoernooi tussen soldaten in Krommenie.
Na dit historische artikel over voetbal in de zomer van 1915, wenst uw redacteur iedereen die voor de televisie gaat zitten veel EK-kijkplezier, hetgeen al schijnt te zijn gestart gezien de verkrijgbaarheid van sinasappelvla. De website blijft gegarandeerd voetbalvrij en zonder oranje-franje dus als het voetbal je neus uit komt, kom gerust langs!

* Kantonnement Purmerend, de in die plaats gelegerde soldaten. Niet de bezetting van Fort benoorden Purmerend, die verloren met 4-0 van het kantonnement.

Fort aan de Nekkerweg: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nekkerweg/>

 

Overig

Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum:
https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

Sinds januari 2008 wordt hier niet meer verwezen naar berichten op het Stelling Forum. Gebruik de link hierboven om de nieuwe berichten te zien.
Door je te registeren bij het Stelling Forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek, krijg je een melding per e-mail als je je abonneert op een forum en kan je zelf berichten plaatsen.

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)