Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 158

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 158
(6de jaargang, 15 augustus 2004)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Voorwoord
• 200 Abonnees
• Bezoek aan Fort bij Veldhuis
• Bezoek aan Fort aan het Pampus
• Politie Hijskraan
• Stellingmaand
• Bezoekerscentrum (vervolg)
• Overig

Voorwoord

Het is mooi weer om lekker naar buiten te gaan en bijvoorbeeld forten te bezoeken, om binnen af te koelen. Vandaar twee bezoekverslagjes in deze nieuwsbrief. Anderzijds is het toch blijkbaar ook de tijd om rustig achter de computer te zitten want er zijn een redelijk aantal nieuwe abonnees bij gekomen. Hartelijk welkom!
Daarmee is de inhoud van deze nieuwsbrief wel voldoende ingeleidt en samengevat.

Wat betreft de aanstaande Stellingmaand. Net als vorig jaar stel ik het op prijs als enkele abonnees hier verslag willen doen van hun belevenissen en bevindingen. Vorig jaar verscheen daardoor elke week een nieuwsbrief.
Op 11 september zit ik vast op een onbewoond eiland in de Vecht en op 18 september vier ik mijn verjaardag. En zelfs zonder die bezigheden zou ik niet overal kunnen zijn geweest. Dus wie gaat zich alvast mentaal voorbereiden om verslaggever te spelen?

200 Abonnees

Onlangs was daar dan eindelijk de 200ste abonnee, deze nieuwsbrief komt bij 204 abonnees terecht. Zal je net zien, is het iemand met (bijna) mijn achternaam! En dezelfde achternaam als de persoon achter de website Forten en Vestingen in Noord-Brabant.
Joop Ross is bij deze uitgenodigd om een keer met mij een exclusief fort te bezoeken, waarschijnlijk Fort bij De Kwakel. Hij reageerde als volgt op deze verrassing:

Leuk dat ik de 200ste abonnee ben van de nieuwsbrief en ik maak t.z.t. graag gebruik van je uitnodiging. Bedenk echter wel dat ik maar een vrij vage en moeilijk te omschrijven belangstelling heb voor de "stelling". Wat gevoel voor geschiedenis (en dus het krijgskundig gebeuren) is een element. Een ander element is de belangstelling voor oude gebouwen; ik ben zelf beheerder geweest van een monumentenpand. En de overtuiging dat zulks voor de toekomst bewaard dient te blijven.

Mijn belangstelling vindt dus ook geen basis in deskundigheid, alhoewel ik wel het een en ander gelezen heb over forten en verdedigingssystemen. Waar dat uitkomt bezoek ik wel eens een vesting of fort zoals Bourtange, Naarden, Heusden, Nieuwpoort, Fort Everdingen - dat kan haast niet anders als je in Culemborg woont. De afgeschermde gebieden rond de forten roepen altijd wel grote nieuwsgierigheid op, het ziet er in het voorbijgaan altijd wat geheimzinnig uit.

Wel had ik al jaren het idee eens een excursie mee te maken in de Nieuwe Hollandse Waterlinie en/of de Stelling van Amsterdam. Dat leidde er toe op Internet naar info te zoeken en zo kwam ik de Stelling-website tegen.
Zo uitgebreid en informatief kom je niet vaak tegen in dit genre. Maar ook de site en alles wat je er verder over kunt lezen, "smaken toch weer naar meer". Dat was trouwens ook de motivatie om me te abonneren op de Nieuwsbrief.
Nu dus gaan kijken in de werkelijkheid. Ik weet zeker dat jouw uitnodiging daar toch weer meer een aanzet toe zal geven. Maar los daarvan is mijn belangstelling definitief gewekt!

Bezoek aan Fort bij Veldhuis

Op een warme zondag zocht mijn gezin wat verkoeling en toch activiteit. De koele forten kennende keken we welke open was, alleen Fort bij Veldhuis. Ik was daar ook al in geen vijf jaar meer binnen geweest, in het museum van Stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945, dus dat kwam mooi uit.
Bij aankomst bleek het al een behoorlijke drukte en de reden hiervoor was dat er in het fort ook een markt voor modeltreinen, - auto's en -vliegtuigen was. Helaas zijn er geen aparte lokalen voor dit soort gelegenheden zodat de tafels met handelswaar tussen de normale tentoonstellingsstukken stonden en de doorgang niet verbeterde. Maar lekker koel was het er wel.

De normale tentoonstelling bestaat uit diverse motoren, verwrongen propellors, spanten en vleugeldelen die met veel moeite uit de Nederlandse modder moeten zijn opgedregd. Van hoeveel vliegtuigen weet ik niet meer, maar na twee kon ik het verhaal van de ongelukkige vlucht wel raden. De berging van de stoffelijke resten van de vliegers is volgens mij belangrijk maar om elk wrak tentoon te stellen?

In het frontgebouw is een tentoonstelling over de Zaanstreek in oorlogstijd (net zoiets als in het naastgelegen Fort aan den Ham). Leuke voorwerpen en documenten die met beperkte middelen worden getoond. De verzamelwoede is wel te zien aan 'branche-vervagende' zaken zoals een Nederlands Infanterieschild en een Duits bunkerfilter.
Nieuw voor mij was een motor van een Duits Heinkel torpedovliegtuig dat in januari van dit jaar bij de bouw van IJburg is gevonden, in de omgeving van het Marinevliegkamp Schellingwoude alias Fliegerhorst Schellingwoude. Op de website van het museum ontbreekt deze nog in de lijst van bergingen.

De linker keelkazemat was afgesloten maar de rechter was wel te bezoeken. De kazemataffuiten zijn nog aanwezig, voor zover ik kon zien tussen de radioapparatuur (net zoiets als in het naastgelegen Fort aan den Ham). Overigens zijn ook veel houten tussenmuren nog aanwezig en hangt er zeker de sfeer van een fort. En dat zonder stalen luiken voor de ramen maar met tralies omdat het omgebouwd was tot NSB-kamp. En juist mij viel op hoe laag de poterne is (Model O?).
Halverwege het bezoek konden we in het gezellige café een drankje en een ijsje nuttigen.

Na het verlaten van het fort gingen we langs de Assendelver Zeedijk en het bomvrije munitiemagazijn De Steenen Paal, ook in gebruik bij de Stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945. Niet als museum of magazijn maar - tot mijn verrassing - als café met terras voor de fietsende passanten. Ik heb geen idee wat de openingstijden zijn.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/veldhuis/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ham/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/schellingwoude/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/stelling/extra/kampen/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/assendelft-zeedijk/>

Bezoek aan Fort aan het Pampus

(door Co Wies†)

Op 10 augustus jongstleden Fort Pampus weer eens bezocht. Voor mij persoonlijk was dit de vijfde keer en het is telkens opnieuw een interessante belevenis. Deze maal kwamen we om de vijftiende stempel te halen voor onze kleinzoon.
Het fort kon zich ook deze dag verheugen in een behoorlijk aantal bezoekers. Er waren een tiental vrijwillige medewerkers bezig met diverse onderhoudswerkzaamheden. Volgens zeggen zijn dat er zelfs zo'n 70 in totaliteit. En hier zal menige fortgemeenschap jaloers op zijn. Een van de noeste zwoegers vertelde ons dat een nieuwe restauratie locatie gaat worden gebouwd. Proficiat voor het team dat deze vervanging heeft weten mogelijk te maken.

Hoe bijzonder en interessant het Fort Pampus als attractie ook is, de beperkte bereikbaarheid, sluiting gedurende de extreme jaargetijden en het financiële aspect zal voor frequent bezoek toch voor menigeen een belemmering vormen. We waren deze dag met vier volwassen bezoekers en een kind. Entree en overtocht kosten een kleine €60. En dan moet je geen dorst hebben en nog een kleinigheidje willen nuttigen. Hier ooit een informatiecentrum te willen vestigen voor de "Totale Stelling" lijkt mij dan ook als optie niet voor de hand liggend.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/pampus/>

Politie Hijskraan

Het vm. Rijkskledingmagazijn uit 1877 aan de Sarphatistraat te Amsterdam is momenteel in gebruik bij de Politie Amsterdam-Amstelland.
Vorig jaar vond ik in het Nationaal Archief de bouwtekening van een 2-tons handkraan uit 1887 die wel heel erg veel leek op de kraan die nog achter het Rijkskledingmagazijn aan de Singelgracht stond. Twee weken later ging ik daar kijken en was de kraan weg...
Het was een leuk, nostalgisch, bruin, ding die bijna niet opviel. En omdat het achter een voertuigloods staat, heeft geen politiemedewerker er ooit last van.

Ik heb toen wel navraag gedaan bij de politie maar nooit een reactie ontvangen en ik verwachte eerlijk gezegd dat de kraan weg was gehaald vanwege de bouwwerkzaamheden en later terug zou keren. Afgelopen week heb ik 's avonds via de website van de politie een klacht ingediend (de enige manier om per e-mail met hen in contact te komen). Prompt werd ik de volgende dag al teruggebeld.
De betreffende medewerker is met vakantie maar de kraan is als oud-ijzer afgevoerd. Duidelijk een geval van gebrek aan kennis. Mogelijk dat het nog ergens in depot ligt of bij een sloper. Dat hoop ik ter vernemen als de medewerker over twee weken terug van vakantie is. Mocht de kraan toch nog bestaan, dan wil ik de politie vragen om het me cadeau te doen.

<http://www.politie-amsterdam-amstelland.nl/>

Stellingmaand

Er zijn ook georganiseerde bustochten naar de forten mogelijk tijdens de Stellingmaand. Per dag worden twee of drie forten bezocht en hoef je niet zelf voor transport te zorgen. Behalve opstap plaatsen rond Amsterdam kan je ook in Gorinchem en Utrecht opstappen. Helemaal ideaal voor hen die vanuit het zuidelijk deel van Nederland komen.
<http://www.cultuurtochten.nl/KantenKlaar.htm>

De agenda voor de Stellingmaand kan je vinden op:
<http://www.stellingmaand.nl/>

Bezoekerscentrum (B-watch)

Voorlopig in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er niets te melden is...

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

Overig

- Het Noordhollands Dagblad was ook in het Fort bij Veldhuis om af te koelen: 'Droomautootjes en -treinen in verfrissend fort Veldhuis' <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7106,15-1-4710--2126618-1322-723605-,00> (CS)

- Op 29 juli onthaalde Stichting Pampus de 300.000ste bezoeker op het eiland. <http://www.muiden.info/phpBB2/viewtopic.php?t=34>

- De AVRO heeft in juni (dat kan ik ook niet ruiken) filmopnamen gemaakt voor uitzending op 11 en 12 september in een ingerichte bunker op Forteiland IJmuiden. Foto's van de opnamen en de ingerichte bunker kan je bekijken op: <http://www.forteiland.nl/submenu/bunkers/644/frame.htm>

- Op de wal tussen het Noordzeekanaal en het Fort Zuidwijkermeer ligt een driehoekige plaat grindbeton. Het kan een antenne-voet zijn maar er is geen ijzer in te zien. Mogelijk ooit omgekeerd? Of onderdeel van een Duitse? geweeropstelling?

- Mogelijk bestaan de gebouwen van de Constructiewerkplaats van de Artillerie-inrichtiungen aan de Van Leeuwenhoeksingel in Delft nog. Iemand bekend in die buurt? Ik las erover op een pagina over het beroemde spoorwegverhaal 'Laantje van Van der Gaag'. <http://www.spoorzoeker.nu/lvvdg/lvvdg.htm>

Met nieuwsberichten gesignaleerd in de media door Co Stronck (CS).

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.