Sluit [X]   
 

Eerstaanwezend Officier Hioolen in 1893: benoemd tot Eerstaanwezend Ingenieur te 's-Gravenhage, Zuid-Holland

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 462

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
20ste jaargang, nummer 462, 11 juli 2018

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

Inleiding

Beste lezer,

Deze nieuwsbrief begint met vijf korte nieuwtjes onder de kop Dienstberichten. Daarna een opmerkelijke vondst van een inschrijving voor de Landstorm.
Over het heden gaat een aankondiging voor een discussie over het gebruik van die vele kleine schuilplaatsen. Maar ook een artikel om tot nadenken aan te zetten over de toegankelijkheid van de grote forten.
We sluiten af met een klapstuk over het zien van Stellingcommandant Ophorst in kleur. Mét een bonus.

Aan de voorwaarden van deze nieuwsbrief is toegevoegd: Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2018/nieuwsbrief-462/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 12 september verschijnen. Indien van toepassing wens ik de lezer een goede zomervakantie.

Veel leesplezier!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- "Het geheugen van Nederland op televisie dreigt te verdwijnen", aldus presentator Hans Goedkoop. Hij reageert hiermee op het plan van de leiding van NPO 2 om het aantal afleveringen van het geschiedenisprogramma Andere Tijden te halveren.
Andere Tijden binnenkort geschiedenis?

- De nog resterende gebouwen van het Sectorpark Ilpendam, afdeling Materieel - alhoewel zonder monumentstatus - blijven bij de reconstructie van het knooppunt Het Schouw behouden en worden beter zichtbaar. Dat is mede te danken aan de vermelding op deze website en daarmee de bekendheid dat het een onderdeel van de Stelling is.
N235 en N247 Bereikbaarheid Waterland
Sectorpark Ilpendam, afdeling Materieel

- "Bijzonder, die blik van een betrokkene of nazaat als hij/zij door heeft dat je weet waar je het over hebt en betrokken bij het onderwerp bent. Het is vaak het omslagpunt naar een gesprek waar van beide kanten veel wordt ingebracht; de betrokkene komt los en verteld wat hij/zij weet maar krijgt ook achtergrondinformatie en duiding. Dat is wat anders dan een interview."
Bericht en reageren op Stelling Forum

- Het Kenniscentrum Waterlinies zoekt een of meer vrijwilligers voor het dagelijks beheer van de sociale media (FaceBook en Twitter) voor de naamsbekendheid van het kenniscentrum en het uitdragen van haar kennis. Neem voor meer informatie contact op met rene.ros@kenniscentrumwaterlinies.nl

 

Document van Soldaat Donker

Tekst: René Ros.
Foto: collectie Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam.
Met dank aan: de donateurs.

Inschrijving voor de landstorm van Willem Donker.Op zolders liggen nog genoeg historische documenten die met de Stelling te maken hebben. Omdat op die documenten zelden locaties worden genoemd is het meestal onmogelijk om te bepalen of het met een fort te maken heeft. Soms is een onderbouwde aanname door een deskundige mogelijk maar zelden...

Onlangs werd online een van die zolder-documenten te koop aangeboden. Het betreft een mededeling van de gemeente Amsterdam over de inschrijving bij de Landstorm. De Landstorm was bedoeld als reservetroepen met mannen tot 40 jaar die waren vrijgesteld of uitgeloot voor de normale militie- en landweerplicht maar ook zij die deze al hadden vervuld.

Het document is gedateerd op 2 augustus 1920 en gericht aan Willem Donker, op 3 juni 1888 geboren te Nieuwer-Amstel. Hij was op dat moment dus 32 jaar.
Het mooie is - beeldt u zich een eureka-moment in - dat Willem Donker op de lijst van 1.004 Beemster militairen staat! Het is daardoor bekend dat hij begin 1916 gelegerd was op Fort benoorden Purmerend.
Meestal begint een speurtocht naar persoonlijke informatie met een document, deze keer was die informatie al bekend!

Willem Donker heeft dit document zelf ontvangen en vastgehouden en daarmee is het een van de weinige originele documenten die direct gekoppeld zijn aan een Stelling-militair. Helaas had de verkoper niet meer documenten van hem.

Fort benoorden Purmerend
Thema-nieuwsbrief 'Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster? (deel 1/2)
Thema-nieuwsbrief 'Wie waren de 1.004 militairen in de Beemster? (deel 2/2)

 

Creatief met Kazematten

Tekst: V6.
Foto's: René Ros

Groepsschuilplaats als zomerhuisje bij Muiderberg.Wat kunnen en mogen we met de honderden ‘bunkers’ die her en der in het Nederlandse landschap te vinden zijn? Dat is de hamvraag van deze bijeenkomst waarin we met erfgoeddeskundigen, eigenaren en kunstenaars gaan verkennen hoe we deze objecten opnieuw kunnen gebruiken. Aanleiding voor deze bijeenkomst is de ambitie om het erfgoed van de Nieuwe Hollandse Waterlinie te verlevendigen (ook met het oog op de nominatie voor de UNESCO Werelderfgoedlijst).

De enorme aantallen groepsschuilplaatsen en de manier waarop ze soms ‘als kudde’ bij elkaar staan, spreken zeer tot de verbeelding. Dat nodigt uit om “iets” met ze te doen. Tijdens deze middag wisselen we inspiratie uit en komen we hopelijk tot ideeën om dat ‘iets’ concreet te maken en wellicht ook een eerste stap te zetten in de realisatie daarvan.

In 2017 is tijdens het V6 project “burgerparticipatie in het Linielandschap” voor de Provincie Utrecht het (her)gebruik van de betonnen kolossen vaak onderwerp van gesprek geweest. In gesprek ontstonden de wildste ideeën en voorstellen. Maar, wat kan en mag er allemaal met deze ‘bunkers’? Er zijn veel initiatieven, plannen en mogelijkheden, maar er blijken ook veel regels en hobbels te zijn. Kunstenaars willen ze al onder handen nemen, ondernemers willen ze uitbaten en verenigingen willen ze graag gaan gebruiken. Samen met u willen we nog meer ideeën verzamelen, inspireren en praktische kennis delen

Groepsschuilplaats in Weesp als klimwand.We richten ons op ‘bunkers’, zoals ze in de volksmond genoemd worden, militaire betonnen bouwwerken van Nederlandse origine die als officiële benaming groepsschuilplaats of kazemat dragen. Ze zijn gebouwd tijdens de Eerste- en aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Nu staan ze vrijwel allemaal werkeloos in het landschap.

Dit jaar van het Europees erfgoed is wat ons betreft de tijd rijp voor een kennis- en inspiratiemiddag waarop experts op het gebied van kazematten en bunkers, visionairs, kunstenaars, gebruikers en eigenaren met elkaar in discussie kunnen over de (on)mogelijkheden van ideeën, suggesties, plannen en wensen voor (her)gebruik van deze betonnen kolossen.

Plaats van handeling: Werk aan de Korte Uitweg, Lange Uitweg 42A, 3999 WL Tull en Het Waal
Datum en tijd: maandagmiddag 17 september 2018 van 13.00 (inloop vanaf 12.30) tot 17.00 uur.
Aan deelname zijn geen kosten verbonden.
Aanmelden kan via bas@kreugerinkultuur.nl 

Voorlopig programma:

  • Creatieve aftrap door Henk Dijk, “Piramides in de Polder”
  • Inspirerende voorbeelden van ontwerpers, kunstenaars, architecten, ondernemers
  • Interactieve werksessies “Creatief met Kazematten”
  • Excursie in het veld
  • Co-creatie met de ideeën uit de werksessies
  • Verbindende borrel met bunkerbier en kazemattenjenever

 

Toegankelijkheid van de forten

Tekst en foto's: René Ros.

Wandelaars op Batterij bij Poederoijen (NHWL).De afgelopen tijd heb ik als medewerker van het Kenniscentrum Waterlinies met de collega's twee tochten in de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHWL) en de Stelling van Amsterdam (StvA) gemaakt. Daarbij viel weer het grote verschil in toegankelijkheid van de forten in de beide linies op. Op hoeveel forten kan je zonder toestemming en afspraak gewoon even een rondje lopen, een boek lezen of even in het gras liggen?

Het andere uiterste, waar de gastvrijheid ver te zoeken is, zijn gelukkig maar een paar forten. Alleen bij het Fort Waver-Amstel en het Torenfort aan de Ossenmarkt te Weesp hangen speciale borden om aan te geven dat bezoek nooit welkom is. Het merendeel van de forten is het grootste deel van de tijd dicht en op een beperkt aantal dagen open.

In de StvA zijn er acht goed toegankelijke forten te noteren. Opmerkelijk is dat er boven het Noordzeekanaal maar twee dergelijke forten te vinden zijn. En van Fort aan de Nekkerweg en Fort bij Krommeniedijk is eigenlijk alleen één terreplein en een aantal ruimten toegankelijk.
In de NHWL zijn ongeveer 23 forten vrij toegankelijk maar bovendien zijn ze veel beter verspreidt over de hele linie. De aanwezigheid van horeca of een museum is een belangrijk kenmerk maar het personeel loopt niet de hele dag het fort te patrouilleren. En bijvoorbeeld Fort aan de Gagel heeft geen horeca en is toch vrij te bewandelen.
De wallen van vestingsteden zijn vrijwel geheel vrij wandelgebied en Fort Blauwkapel heeft een burgerbevolking en is grotendeels ook toegankelijk. Aangezien die vestingsteden vooral in de NHWL voorkomen geeft dat een nog positiever beeld over de toegankelijkheid van die linie maar in deze telling blijven de vestingen buiten beschouwing.

Bord op Fort Waver-Amstel.Dat ons aller belastinggeld als subsidie heeft bijgedragen tot het behoud van de forten wil niet zeggen dat de belastingbetaler overal gratis moet kunnen kijken. Maar bij sommige subsidie-regelingen is grotere toegankelijkheid wel een gestelde eis maar dat lijkt nogal beperkt te zijn.
De StvA kan van de NHWL leren dat het vrij toegankelijk zijn van een fort heel goed mogelijk is. En dat meer horeca goed is voor de toegankelijkheid en beleefbaarheid?

 

Met IJveer naar Kustbatterij bij Durgerdam

Tekst: Frank Hemminga (Stichting SEGA).
Foto: René Ros.

IJveer bij het Vuurtoreneiland.Stap op een historisch IJveer en ga mee naar het Vuurtoreneiland ofwel de Kustbatterij bij Durgerdam, een eilandje in het IJmeer net uit de kust van de polder IJdoorn.

Onderweg vertelt een gids van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam veel wetenswaardigheden. Op het eiland geven twee gidsen een rondleiding, die u alle bijzondere plekjes laten zien en over de historie van het eiland en het lichtbaken vertellen. Tijdens de terugweg varen we om het forteiland Pampus heen, waarover onze fortenspecialist ook graag zijn kennis met u deelt.

Deze tocht wordt dit jaar gevaren op de laatste zaterdag van maart tot en met november. Bovenstaand programma met de nadruk op het militair erfgoed met René Ros als gids wordt op 25 augustus en 27 oktober uitgevoerd. Op de andere data is er een gids die zich richt op de natuurwaarden.

Programma:
12.30 Amsterdam CS, steiger 14 de Ruijterkade
13.45 -14.45: Vuurtoreneiland
16.30 Aankomst Amsterdam CS

Tarieven:
Volwassenen: €22,50 p/p voor het programma zoals in arrangement genoemd incl. twee consumpties koffie/thee/streekvruchtensapje.
Stadspas + Kind 4 t.e.m. 17 jaar: €17,50.
Donateurs van het Documentatiecentrum krijgen gratis een extra consumptie. Meldt u daarvoor ter plekke bij de gids.

Meer informatie en reserveren
Kustbatterij bij Durgerdam

 

Generaal Ophorst in kleur

Tekst en foto: René Ros.
Met dank aan: Aad Burger en Bas Kreuger.

Portret van Stellingcommandant Ophorst.In 2009 kwam ik in contact met een kleinzoon van Stellingcommandant Ophorst. Uit de overlevering kon hij wat vertellen over opa en hij had ook oude foto's. Hij zal toen vast gezegd hebben dat er nog andere zaken in de familie waren maar toen ben ik daar niet op in gegaan. Onlangs rolde het balletje via een andere route alsnog in de hole...

Ik belde bij een seniorenwoning aan en ontmoette een andere kleinzoon. Meteen werd ik verwezen naar een werkkamer waar een groot portret aan de muur hing. Dat was hem dan, generaal Ophorst die ik tot dan alleen kende van een grafsteen en zwart-wit foto's. Het portret was door Lizzy Ansingh gemaakt en in 1927 "aangeboden [...] ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag [...] door zijn vele vrienden" volgens het plaatje onderop de lijst.
Het is een mooi en bijzonder schilderij om te zien. Een vrolijk, enthousiast gezicht met blauwe ogen, rode wangen en uiteraard een grijze snor. Is het vrolijke enthousiasme van zijn twee kleinzoons een eigenschap die ze van hem hebben?

In de woonkamer gingen we bijpraten en wat oude foto's bekijken. "Mag ik hier gaan zitten?" Met een verdachte glimlach werd instemmend geknikt.
Ik veerde snel weer op na de opmerking dat ik op de stoel van de generaal had plaatsgenomen. Een mooie houten stoel die hij voor dezelfde verjaardag van zijn vrouw en dochters kreeg en waarvan de bekleding een keer gerepareerd is. Tastbaarder en persoonlijker dan dit gaat het tussen de generaal en mij nooit meer worden...

Stoel van Stellingcommandant Ophorst.Kleinzoon Aad is nu zelf opa en zijn kleindochter Elin heeft een spreekbeurt over de Eerste Wereldoorlog gehouden waarin haar betovergrootvader aan bod kwam. Tussen de papieren zag ik een afdruk van mijn eigen website met de tekst van een krantenartikel over generaal Ophorst. Leuk om te merken op welke positieve wijze mijn website gebruikt wordt.
Maar bovenal is het leuk dat bijzondere voorwerpen als een schilderij en een stoel na twee generaties nog in de familie zijn en met trots het verhaal wordt doorverteld. Nazaten Ophorst: wees er zuinig op en laten we samen het verhaal blijven doorvertellen!

Stellingcommandant Ophorst
'Mijn grootvader, de Stellingcommandant' in Nieuwsbrief 317 (2009)

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)
 
 
 
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)