Sluit [X]   
 

O.-Chinst 5 / Opzichter van Fortificatiën Kamstra in 1907: geboren te Rotterdam, Zuid-Holland

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 459

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
20ste jaargang, nummer 459, 11 april 2018

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Deze nieuwsbrief begint met een leuk en wellicht onverwacht artikel over het nieuwe Kenniscentrum Hollandse Waterlinies en mijn rol daarin. Direct daarna gevolgd door een oproep voor een digitaliseringsproject voor dat kenniscentrum.
Omdat de Weespers hebben gekozen om te fuseren met de gemeente Amsterdam is daar een kort artikeltje over. Vanwege een nieuwe biografie over de bekende cartoonist Leo Jordaan is het laatste artikel een toelichting daarop met een aantal verwijzingen naar zijn fort in later werk.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2018/nieuwsbrief-459/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 16 mei verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden.

Veel leesplezier!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- Op 26 mei as. organiseert het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam een relatiedag om elkaar te spreken op een leuke locatie. Op 26 maart jl. zijn de uitnodigingen hiervoor verstuurd. Als u deze heeft ontvangen, vergeet dan niet om u aan te melden. Heeft u geen uitnodiging ontvangen maar zou u wel willen komen? Neem dan even contact op met een toelichting.
Vragen & Reacties

- Ook bezorgd om uw online privacy? De websites van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam bevatten geen code van andere partijen, zoals een Like-knop van Facebook. Alleen als u zelf via Facebook website of app onze FB-pagina bezoekt weet Facebook wie, waar, wat, wanneer en waarom u dat aan het doen bent. Dat geldt ook voor Google, LinkedIn, Twitter enzovoort. En de enige cookies die gebruikt worden zijn technische cookies voor het forum zodat u makkelijk kunt inloggen.
Privacy-verklaring

- Op 6 april jl. is een oude vrouw overleden. Geboren in een voormalige kolonie en voormalig gevangene van de Japanse keizer is ze een klein stukje wereldgeschiedenis geworden. Maar belangrijker is dat ze mijn schoonmoeder was, de moeder van mijn vrouw en de grootmoeder van mijn kinderen. Wij zullen haar missen.

 

Het nieuwe Kenniscentrum Hollandse Waterlinies

Tekst: Kenniscentrum Hollandse Waterlinies.
Foto's: René Ros.

Fort bij VechtenHet nieuwe Kenniscentrum Hollandse Waterlinies is een samenwerkingsvorm tussen het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam, het Kenniscentrum Nieuwe Hollandse Waterlinie en andere kennispartners binnen het waterlinies netwerk. De samenwerkende vier provincies hebben tot de oprichting van het Kenniscentrum Hollandse Waterlinies besloten vanwege de nominatie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie als uitbreiding van de Stelling van Amsterdam tot één UNESCO Werelderfgoed. Zij lopen daarmee vooruit op de rol die zij als siteholder gezamenlijk zullen gaan invullen.

Het Kenniscentrum Hollandse Waterlinies staat voor veiligstelling, borging en ontsluiting van kennis op het gebied van strategisch landschap, militair erfgoed, militaire betekenis en historie, waterbouwkundige aspecten en watermanagement van waterlinies in Nederland en in het bijzonder van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam.
Het hoofddoel van het Kenniscentrum is het (gevraagd) ondersteunen van de huidige siteholder StvA (provincie Noord-Holland) en de toekomstige siteholder StvA/NHWL (nu het Linieteam) met kennis en advies. Daarnaast speelt het Kenniscentrum met kennis en advies een belangrijke rol bij initiatieven van uiteenlopende aard en vanuit een breed palet aan partijen, waarbij door de (her)ontwikkeling van specifieke gebieden, locaties of objecten in de waterlinies de ‘Outstanding Universal Value’ van de UNESCO StvA/NHWL in het geding kan zijn. Met de juiste kennis en advies kan een goede en zorgvuldige ruimtelijke ordening en afweging van belangen plaats vinden. Het kenniscentrum speelt verder een rol met beschikbaar stellen van kennis en materialen (foto’s, geschriften, voorwerpen) bij de presentatie en de communicatie over de waterlinies.

Kantoor KenniscentrumDe kantoorlocatie van het Kenniscentrum is gevestigd op het Fort bij Vechten en de bezetting zal bestaan uit een coördinator en twee historici, alle in deeltijd werkend, en een aantal vrijwilligers. Myriam de Jong neemt de rol van coördinator op zich. De twee historici zijn Chris Will en René Ros die zich gespecialiseerd hebben in respectievelijk de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. Beide historici hebben jarenlange onderzoekservaring, gedetailleerde terreinkennis en dragen de informatie met passie uit.

René Ros, initiatiefnemer van het Documentatiecentrum, zal zijn kennis, collectie en netwerk ook gaan inzetten ten behoeve van het Kenniscentrum Hollandse Waterlinies. Gedurende een dag per week zal hij aanwezig zijn op de kantoorlocatie en beschikbaar zijn voor overleg, vragen enzovoort.
Het Documentatiecentrum blijft haar werk ongewijzigd voortzetten omdat het werkterrein en de doelgroep anders is dan van het Kenniscentrum. Ook ander militair erfgoed, genealogisch onderzoek enzovoort blijven daarom als vrijetijdsbesteding zijn aandacht hebben. De locaties van de bibliotheek op Fort Uitermeer, het museum/goederendepot op Fort bij Uithoorn en het archiefdepot in Amsterdam blijven ongewijzigd. De ondersteuning van donateurs en sponsors wordt zeer gewaardeerd en blijft onverminderd belangrijk.

Kenniscentrum Hollandse Waterlinies
Aanwezigheid Stelling-historicus
Vragen & Reacties

 

Help je mee digitaliseren?

Tekst en foto: René Ros (Kenniscentrum Hollandse Waterlinies).

Titelblad 'Geschiedenis van de Stelling van Amsterdam'In de samenwerking van het Kenniscentrum Hollandse Waterlinies en het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam is een digitaliseringsproject begonnen waarbij meer vrijwilligers van harte welkom zijn. Het gaat om een boek over de Stelling van Amsterdam dat door de Genie is geschreven.

De 'Geschiedenis van de Stelling van Amsterdam' is een overzicht van alle aspecten van deze stelling dat rond 1900 door de Genie is opgesteld. Wij gebruiken de naam 'Stellingboek'.
Het betreft 260 handgeschreven pagina's die een betrouwbare basis vormen voor kleine en grote zaken in de militaire verdediging. De gedachten over waterpeilen, logistieke zaken enzovoort komen aan bod.
Het is een goede bron voor het beantwoorden van vragen en mogelijk leidt het tot een publicatie.

Om dit grote aantal pagina's goed met meerdere vrijwilligers te delen, gebruiken we een zelfgemaakte online toepassing. De vrijwilligers kunnen het digitaliseren gewoon vanaf huis doen maar zijn op onze kantoorlocatie welkom voor overleg en vragen. Heeft u vragen of wilt u meedoen? Stuur dan een e-mail aan René Ros via rene.ros@kenniscentrumwaterlinies.nl

Kenniscentrum Hollandse Waterlinies

 

Vesting Weesp ingenomen

Luchtfoto van Vesting Weesp.Op 21 maart jl. waren de gemeenteraadsverkiezingen en in Weesp werd dat gecombineerd met een raadplegend referendum over een fusie/samenwerkings-gemeente. De vorige gemeenteraad had al aangegeven een voorkeur te hebben voor Amsterdam. Wat hebben de inwoners gestemd?

62% van de stemgerechtigden brachten hun stem voor dit referendum uit en daarvan koos 57% voor Amsterdam en 43% voor Gooise Meren. In Gooise Meren zijn eerder Bussum, Muiden en Naarden opgegaan maar werd Weesp door Bussum om onduidelijke redenen buiten gehouden.
Het grondgebied van de in 1966 opgeheven gemeente Weesperkarspel was verdeeld onder Amsterdam en Weesp. Het maakte de bouw van de Bijlmermeer mogelijk maar komt nu grotendeels weer samen in één gemeente.

In de gemeenteraad van 26 maart is deze keuze inderdaad gemaakt en daarmee krijgt de gemeente Amsterdam een groter deel van de Stelling binnen haar grenzen, met o.a. de Vesting Weesp en Fort Uitermeer. Bovendien wordt Amsterdam dan naast de grachtengordel ook partij in een tweede Werelderfgoed en betrokken bij de uitbreiding ervan met de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Voor de monumentstatus van de diverse objecten maakt het geen verschil. Wel raakt een op zich omvangrijk en deskundig Bureau Monumenten & Archeologie betrokken bij militair erfgoed waar ze - behalve een uitstapje in 2010 - nauwelijks mee te maken heeft gehad. Maar dat is wel de beoogde bestuurlijke en ambtelijke versterking die het doel van de fusie is.

'Graag bij Amsterdam, maar verwacht geen lyrisch gevoel over Westertoren' in WeesperNieuws

 

Leo Jordaan's verborgen verwijzingen

Tekst en foto spotprenten: René Ros.
Portret en spotprent: zie biografie.
Met dank aan: Otto Bodemeijer en Wim de Natris.

Portret Leo Jordaan, 1945.Uiteraard was al bekend dat cartoonist en filmcriticus Leo Jordaan op Fort bij Spijkerboor had gediend. Alleen was het er steeds niet van gekomen om archiefonderzoek naar hem te doen. Zijn vermelding op de namenlijst van 1.004 Beemster soldaten was een mooie aanleiding voor een biografie over hem.

Het in 1986 door Kolonel KLu b.d. S. Hoogterp gepubliceerde boekje over Fort bij Spijkerboor bevatte al enkele door Jordaan gemaakte tekeningen over het fort. Sinds een aantal jaren zijn er ook een paar tekeningen in het fort te zien.
Helaas is het praktisch onmogelijk om al zijn artikelen en cartoons na te lezen op verwijzingen naar het fort - voor zover bekend zijn ze nooit gebundeld verschenen. Online zijn een aantal biografieën over hem te vinden maar die besteden nauwelijks aandacht aan zijn militaire loopbaan. Het is tijd voor een biografie die juist daar de nadruk op legt.

Zijn persoonlijk archief ligt bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) te Amsterdam. Één dun mapje gaat over 'militaire dienst 1914-1918' en bevat zijn oproep voor de militie en zelfs het lootje dat bepaalde dat hij op moest komen. Ook zaten daar een drietal handgeschreven teksten in die door Otto Bodemeijer zijn uitgeplozen en uitgetypt.
Verder heeft het Nationaal Archief in Den Haag de controlelijsten van het 7e Regiment Infanterie en het 22e Bataljon Landweer Infanterie over Jordaan.

Verzameling prenten in archief Leo Jordaan.Een van de gevonden teksten gaat over de Nederlandse legeruniformen met onder andere: "Nu is ’t een vrijwel algemeen erkend feit, dat onze uniformen en mevrouw Aesthetica op voet van volslagen vijandschap verkeeren en ’t is helaas even bekend, dat den Hollandsche soldaat zich van z’n militaire uiterlijk weinig aantrekt en er hoogstens ’n paar cynische, afkeurende woorden voor over heeft", "[de ontwerper van militaire kleeding] is met een beminnelijke luchthartigheid te gast beter gezegd te gaps gegaan bij den buitenlandsche tenu’s zodat ’t resultaat ’n internationaal mengelmoes werd van allerlei vreemde uniformen".
De twee andere teksten zijn korter en gaan over de verwondering over ingetrokken verloven en verveelde soldaten evenals een concept-tekst van een vrijstellingsverzoek aan de Minister van Oorlog.

Uit de controlelijsten over Jordaan blijkt dat hij in 1905 bij het 7e Regiment Infanterie werd ingelijfd voor de eerste opkomst van een jaar waarvan hij door verlof slechts acht maanden diende. In 1912 had hij een herhalingsoefening van een maand waarvan de laatste week gelijk viel met de grootschalige fortmanoeuvres rond Uithoorn. Een logische conclusie is dat hij aan die oefening heeft deelgenomen. Mede omdat de omslag van zijn IISG-dossier (in een onbekend handschrift en zonder daadwerkelijke documenten) 'mars Uithoorn 1910' noemt waarbij mogelijk 1912 wordt bedoeld omdat hij geen herhalingsoefening in 1910 had. Dezelfde omslag zegt dat hij telegrafist op het fort is geweest maar dat is wat onwaarschijnlijk voor een infanterist.

Militair ABC over Fort bij Spijkerboor.Jordaan bedacht in 1911 een nieuwe vorm van de karikatuur met zes tekeningen. Dit werd een succes en zou tot 1940 wekelijks verschijnen in het tijdschrift 'Het Leven'. Volgens de verschillende biografieën begon dat met een strip over het vanaf de openbare weg zichtbaar zijn van een naakte oud-minister Abraham Kuyper in een hotel in Brussel.
In zijn IISG-dossier zit een dergelijke karikatuur (1915?) met als titel 'Militair A.B.C' . Het bestaat uit zes tekeningen over woorden met de letters A-F en bij de F van fort is onmiskenbaar Fort bij Spijkerboor te herkennen. Volgens een bijgevoegd strookje zou deze de "proefballon" zijn geweest voor de serie.

Tot slot een tweede verborgen verwijzing naar het fort. Al sinds 2003 is op deze website een spotprent uit 1936 te vinden over een plan van de Amsterdamse Burgerwacht om van 'zijn' Fort bij Spijkerboor een vakantieverblijf te maken. Onderaan staat een klein geschreven tekst: "Jordaan In Memoriam 1914-1916". Blijkbaar waren de herinneringen van Leendert Jurriaan Jordaan aan zijn mobilisatie op het fort goed genoeg om het zo te vermelden...

Soldaat Jordaan (nieuw)
Fort bij Spijkerboor
Fortmanoeuvres 1912
Spotprent Spijkerboor

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) verzamelt, onderzoekt, borgt en verspreidt kennis over de Hollandse Waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. (Advertentie)
 
 
 
Het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) verzamelt, onderzoekt, borgt en verspreidt kennis over de Hollandse Waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. (Advertentie)