Sluit [X]   
 

Fortwachter Klop in 1967: Yad Vashem ceremonie te Jeruzalem, Israël

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 455

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
20ste jaargang, nummer 455, 3 januari 2018

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Een voorspoedig 2018 gewenst!

Dit jubileumnummer heeft deze keer geen korte dienstberichten maar wel een aantal interessante artikelen.
Het begint met de kersttoespraak, het jaarlijkse overzicht wat er zich 100 jaar geleden in de Stelling afspeelde en de webstatistieken over 2017.
Een artikel wijst u op verschillende lezingen die op het programma staan en die u wellicht wilt bijwonen. Bij toeval zijn twee historische foto's gelokaliseerd op hét plein in Purmerend. En tenslotte een verslagje van 'de eerste slag' van de herdenkingsmunt Stelling van Amsterdam.

De website Stelling van Amsterdam viert vandaag haar 19de verjaardag. Dank aan iedereen die het Documentatiecentrum en haar website een warm hart toedraagt en op enige wijze heeft bijgedragen.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2018/nieuwsbrief-455/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 7 februari verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden.

Veel leesplezier!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Kerstborrel

Tekst: René Ros.
Foto's: Otto Bodemeijer.

Op vrijdag 22 december jl. hield het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam haar eerste kerstborrel in Fort bij Vijfhuizen. We kunnen terugkijken op een geslaagd evenement en voor de niet-aanwezigen volgt hieronder een beknopte versie van de toespraak van René Ros.

Geachte aanwezigen, hartelijk welkom en bedankt voor jullie komst. Goed om jullie te zien, goed om jullie met elkaar te zien. De achterliggende redenen van deze kerstborrel zullen aan het eind van deze toespraak duidelijk worden.

Gelukkig zijn er samenwerkingen waar met respect voor elkaars kennis wordt gewerkt. Zo zijn bijvoorbeeld de contacten met Liniebreed Ondernemen, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie niet talrijk - en dat hoeft ook helemaal niet - maar wel goed. Fort bij Uithoorn en Uiteraard Uitermeer bieden mij al meerdere jaren op uiterst plezierige wijze onderdak voor het goederendepot en de bibliotheek. Forteiland Pampus heeft al drie jaar onze luchtfoto’s tentoongesteld en gaat daar de komende jaren mee door.

Prettige samenwerkingen in het afgelopen jaar waren met Landschap Noordholland voor het bezoekerscentrum in Fort bij Krommeniedijk, met MOVE Amsterdam voor de vaarexcursies naar de Kustbatterij bij Durgerdam, met V6 voor hun burgerparticipatie-project in De Ronde Venen en CRASH 40-45 voor de tentoonstelling in Fort bij Aalsmeer. Dank dat jullie hebben bewezen dat historische kennis zinvol is!

Ook heel veel dank aan de vele individuen die geholpen hebben. Met vele kleine donaties die samen een groot verschil maken. Met kleine en grote stukken informatie. Met hulp naar het zoeken van graven dat veel leuker blijkt te zijn dan het wellicht klinkt.
Heel veel dank aan Remy Zandwijk voor zijn IT-ondersteuning. En de wijze mannen die steun en advies verleenden zoals Cor Wagemakers, Cees Spanbroek, Cor Schaap, Jaap de Zee, Wim de Natris en Otto Bodemeijer.

Dan over de komende jaren: in 2018 ga ik een uitdaging aan door te beginnen aan een betaalde deeltijdfunctie op het gebied van kennis over militair erfgoed. Mijn documentatiecentrum blijft grotendeels doen wat het de afgelopen 19 jaar ook heeft gedaan namelijk de kennis verzamelen. Wel is op termijn verdere integratie een mogelijkheid.
In 2018 wordt het project over de Beemster Militairen afgesloten met een paar bijzondere resultaten. Er gaat weer een dagexcursie komen en medewerking aan activiteiten van derden. Er zijn al vijf lezingen gepland en er zitten twee nieuwe tentoonstellingen in de pijplijn.

Na een mislukte poging overweeg ik om wederom een stichting op te richten waarmee arbeid en kennis beter verdeeld en geregeld kan worden. Een aantal personen kunnen in de loop van volgend jaar om een gesprek gevraagd worden.

Ik hoop dat er betere tijden aanbreken en deze kerstborrel daar de aftrap van mag zijn. Zodat we samen plezier kunnen hebben met onze bijdrage aan de maatschappij. Om te laten zien dat geschiedenis niet abstract en saai is en dat het over onze voorouders gaat, die we niet mogen vergeten en verloochenen. De 138.000 bezoeken aan de website dit jaar bewijst dat er bij het publiek belangstelling is.

Tenslotte wens ik jullie fijne feestdagen en alvast een voorspoedig 2018!

 

Dit jaar een eeuw geleden...

Tekst: René Ros.
Foto: collectie Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam.

Dit jaar een eeuw geleden...

Soldaat Abraham de Groot overleed aan hersenvliesontsteking.... werd kanonnier Couenburg ingedeeld bij de luchtafweerafdeling op Fort bij Aalsmeer, ging in februari met onbepaald verlof om in oktober gedemobiliseerd te worden,
... ging ook kanonnier Gaveel in februari met onbepaald verlof,
... werden soldaten Groennou, Sijes en Thijssen ontslagen wegens beëindiging Landweerdiensttijd,
... liep soldaat Groot een hersenvliesontsteking op en overleed,
... werd schrijver Herman de Man wegens dienstweigering gevangene op Fort bij Spijkerboor,
... trad generaal-majoor Ophorst af als Stellingcommandant en volgde generaal-majoor Overduijn hem op,
... woonde Koningin Wilhelmina een feestavond op Fort bij IJmuiden bij,
... gingen volgens een gevonden briefje 22 korporaals met avondpermissie,

... werd begonnen met de bouw van het Magazijn voor Bijzondere Opkomst,
... werden proeven met ongewapend en gewapend beton gehouden op de Legerplaats bij Oldebroek,
... werd geschut geplaatst op de Luchtafweerbatterij Ouderkerk,
... werden Fort aan de Nekkerweg, Fort aan de Jisperweg en Fort bij Spijkerboor ingericht als gevangenis voor dienstweigeraars,

... probeerde anarchistengroep S.A.J.O.-klub het Sectorpark Sloten, afd. Munitie op te blazen,
... brak op Fort aan de Nekkerweg een opstand van de dienstweigeraars uit omdat gedacht werd dat de revolutie was uitgebroken,
... werd bij de Kavalleriekazerne een socialistische/communistische revolutionaire mars uiteengedreven,

... noteerde de Stellingcommandant 46 zaken in zijn dagboek waaronder "Door den Stellingcommandant wordt [...] aan [Departement van Oorlog] verzocht, bij het [Departement van Landbouw, Nyverheid en Handel] te bewerken, dat geen vee uit de Stelling zal worden gevorderd (voorzover zulks eenigszins mogelijk is) voor de fabricage van eenheidsworst",

... en werd op 11 november de wapenstilstand van kracht waarmee de Eerste Wereldoorlog feitelijk eindigde!

Het gehele jaar zijn deze en nog veel meer historische gebeurtenissen te vinden in de Historische Kalender. Ze worden dagelijks automatisch gepubliceerd op onze Twitter en FaceBook kanalen.

 

Statistiek 2017

Tekst: René Ros.

In heel 2017 werden er ruim 138.000 bezoeken aan de website Stelling van Amsterdam gebracht. Dat is ongeveer 10.000 meer dan in 2016. In totaal zijn er ruim 1,4 miljoen bezoeken aan de website gebracht sinds de eerste publicatie in 1999. De website is 211 MB (+2) groot en bestaat uit 1.136 webpagina's (+2) inclusief nieuwsbrieven. Er zijn negen pagina's verwijderd.

Grafiek van bezoeken per jaar sinds 1999.Per maand waren er gemiddeld 11.580 bezoeken oftewel 380 per dag. Deze keer waren januari en november de drukste maanden en juni de rustigste maand.

Het Windows besturingssysteem werd door 65% (+0) van de bezoeken gebruikt, macOS 9,9% (-1,6), Linux 10,3% (+0) en iOS 9,2% (+0,4).
Google Chrome 33,7% (-0,7) is de meest gebruikte webbrowser. MS Internet Explorer is tweede met 23,4% (-2,4) van de bezoeken, gevolgd door Mozilla Firefox 17,2% (+1,6) en Apple Safari 13% (-1,3).

Het aantal nieuwsbrieven was met 11 stuks vier lager dan het jaar ervoor, waarvan één thema-nieuwsbrief. Het aantal abonnees is het afgelopen jaar gedaald naar 811 (-14). Maar de verschuiving naar sociale media is voortgezet: 581 (+77) volgers op Twitter, 322 (+5) Facebook'ers en 41 (+0) op LinkedIn.

Tevens zijn er via de website 101 (-6) vragen ontvangen waarvan 18 zijn doorgestuurd naar derden. Er zijn 27 (+13) activiteiten georganiseerd of actief aan bijgedragen.
De foto-collectie over de Stelling en ander militair erfgoed omvat nu 84.000 digitale opnamen (238 GB). Het Stelling Forum is ongeveer 36.000 keer bezocht en de website over het Documentatiecentrum zelf 13.000 keer. Er werd 4.500 km voor gereden en in de bibliotheek zijn 33 (+12) mensen ontvangen.

 

Hét plein van Purmerend toen & nu

Tekst: René Ros
Foto's: collectie Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam en René Ros.

Vooral als je er niet op bedacht bent, kan een kleine ontdekking erg leuk zijn. Als je iets te enthousiast in een archiefzaal reageert op een lang gezocht papier, dan krijg je begripvolle en glimlachende blikken. Maar op een plein in Purmerend liep iedereen gewoon door.

Tijdens een bezoek aan de binnenstad van Purmerend kwam de historische Kaasmarkt met haar gebouwen me erg bekend voor. In een herinneringsalbum uit 1916 staat een foto van een groep militairen waarvan we weten dat die in Purmerend is gemaakt. Via de telefoon de bewuste foto's in de collectie-database opgezocht en het vermoeden bleek te kloppen en geen twijfel mogelijk. Ook een volgende foto van officieren op een trap bleek op de Kaasmarkt gemaakt te zijn, op de trap van het oude stadhuis.
Met een andere lens en zonder trap zijn de foto's moeilijk exact overeenkomend te maken maar toch een poging gedaan.

Kaasmarkt met militairen 1916.Kaasmarkt zonder militairen 2017.
Trap van het stadhuis met officieren in 1916.Trap van het stadhuis zonder officieren in 2017.

Het bijschrift van een van de foto's noemt de commandant Groep Purmerend majoor Goffin van der Star. Dit was een mooie gelegenheid om te kijken of er informatie over hem gevonden kon worden. Vermoedelijk gaat het om de beroepsmilitair Carel Pieter Goffin van der Star (1861-1935) en van hem is een korte biografie aan de website toegevoegd. Hij was begraven op Begraafplaats Nieuw Eykenduin te Den Haag maar het graf is niet meer aanwezig.

Voor een andere groepsfoto was ik tijdens een presentatie getipt om eens in het weeshuis van Purmerend te kijken. De stoute schoenen aangetrokken, aangebeld en de situatie uitgelegd. Ik mocht gerust even in de regentenkamer met wandschilderingen kijken. Maar op de foto is een waterweg met een theehuisje te zien terwijl in de regentenkamer alleen scheepsgezichten aanwezig zijn. Ach ja, één ontdekking per dag is ook wel genoeg...

Groepscommandant Goffin van der Star

 

Lezingen winter 2018

Tekst: René Ros.
Foto: Wim Goes (CRASH Luchtoorlog – en Verzetsmuseum ’40-’45).

Rene Ros verzorgt lezing in Fort bij Aalsmeer.Sinds 2011 heeft Stelling-deskundige René Ros tientallen keren een lezing over de Stelling van Amsterdam verzorgd. Voor het eerste halfjaar van 2018 staan er al vijf in de planning. Komt u ook langs?

In een multimediale presentatie maakt hij de vrijwel onzichtbare Stelling van Amsterdam zichtbaar. Zowel inhoudelijk als qua uitvoering zijn de reacties altijd erg positief.
Onlangs zijn alle 27 historische verenigingen in het Stelling-gebied aangeschreven en daar zijn al enkele concrete afspraken uit voortgekomen.
Tot en met april worden er vijf lezingen verzorgd, soms voorafgegaan door de documentaire 'Geheim Landschap', in Aalsmeer, Aalsmeerderbrug, Abcoude, Beverwijk en Kwadijk.
Onze webpagina over de lezingen bevat nu ook een overzicht van de lezingen die gepland staan.

De webpagina geeft het publiek en de potentiële organisatoren ook informatie over de inhoud van de lezingen. Er is ook een diepgaande lezing voor gidsen op de forten beschikbaar als aanvulling op de al aanwezige kennis. Weet u een vereniging die lezingen organiseert, wijs ze dan gerust op deze lezingen!

Lezingen Stelling van Amsterdam

 

De slag op Pampus

Tekst: René Ros.
Foto's: Rien de Jager i.o.v. Koninklijke Nederlandse Munt.
Met dank aan: programmabureau Stelling van Amsterdam, Koninklijke Nederlandse Munt.

Publiek luistert naar diverse toespraken.Het was toevallig op de Werelderfgoed-verjaardag 7 december dat een gezelschap met de SailBoa van IJburg naar het Fort aan het Pampus voer om een bijzondere munt te slaan. Eenmaal aangemeerd in de haven van het fort snelden de ongeveer 50 personen door de regen naar het paviljoen.

De directeur van de Koninklijke Nederlandse Munt (KNM) trapte af over de nieuwe herdenkingsmunt in de serie van Nederlands Werelderfgoed. Een ambtenaar van het Ministerie van Financiën vond het leuk om uit het kantoor weg te zijn en een tastbaar resultaat te zien. De ontwerper* verklaarde dat hij een rond fort op een ronde munt wilde.
Directeur Forteiland Pampus was blij dat de eerste slag op zijn iconische fort plaats zou vinden. Gedeputeerde Geldhof hield een goed betoog over de geschiedenis van de Stelling en zelfs de term 'neutraliteit' werd genoemd.
Tot de toehoorders behoorden de voormalig minister Ronald Plasterk, de burgemeester van Gooise Meren en de commandant van het Regiment Genietroepen.

Ronald Plasterk toont eerste stag van de Herdenkingsmunt Stelling van Amsterdam.De deelnemers snelden door de regen naar het hoofdgebouw waar in de ruimte van het waterbassin verder werd gegaan. Ronald Plasterk sloeg met een flinke hamer driemaal op een soort draagbaar aambeeld en als magie kwam daar een gouden munt uit. Hij sprak nog een aantal woorden en ook hij wilde graag met mooier weer naar het fort terugkomen.
Door de storm en regen viel een toelichting bij de luchtfoto's van alle Stelling-forten letterlijk in het water en liepen een aantal groepjes met een gids door het donkere hoofdgebouw. Daarna een goede borrel met hapjes in het paviljoen en kennismaken of bijpraten met elkaar. Na een sneeuwbui getrotseerd te hebben ging dat in de boot gewoon gezellig verder.

Op de terugtocht kregen alle deelnemers de zilveren versie van de 5 euro munt in een houten kistje met speciale opdruk cadeau. Een zijde van de munt bevat de afbeelding van de Koning met een wapenschild. Op de andere zijde zijn met passen en meten de namen van de forten in drie ringen langs de rand geplaatst. Daarbinnen is een afbeelding van het Fort aan de Ossenmarkt (Weesp) geplaatst dat voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHWL) is gebouwd. Een meer typisch fort was blijkbaar een te grote uitdaging of is hiervoor gekozen als voorschot op de samenvoeging met de NHWL tot één werelderfgoed-site?

Inschepen op de Sailboa.De KNM zal niet geweten hebben dat de brug voor hun pand in Utrecht een aanpassing heeft die zeer waarschijnlijk uit de begroting van de Stelling van Amsterdam is betaald. De barre tocht naar het Forteiland Pampus als onderdeel van de Stelling was dus eigenlijk helemaal niet nodig geweest maar was wel vele malen leuker en memorabel!

Op de website van het KNM zijn diverse varianten van de munt te koop en vindt u meer informatie. Op eBay worden de munten ook al aangeboden, inclusief het cadeau van deze eerste slag.

Herdenkingsmunt Stelling van Amsterdam Vijfje

* werkzaam bij de Rijksacademie voor Beeldende Kunst, gevestigd in de voormalige Kavalleriekazerne in Amsterdam.

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)