Sluit [X]   
 

Eerstaanwezend Officier Hioolen in 1893: benoemd tot Eerstaanwezend Ingenieur te 's-Gravenhage, Zuid-Holland

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief 283

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 283 (9de jaargang, 14 november 2007)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan ge-interesseerden gezonden kan worden? Of aanvullende informatie, tips e.d.? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.

 

Inleiding

Beste lezer,

Na september sluiten de forten, stort de belangstelling in, zakken de bezoekcijfers en is er weinig nieuws te openbaren. En uw redacteur is dan wel Zelfstandige Zonder Personeel maar deze maanden zeker niet zonder werk. Een gewone nieuwsbrief heeft dus een maand op zich laten wachten. Maar zo tussendoor zijn er een paar locaties bezocht en boeken gelezen waarmee de website is aangevuld en ook wat extra over is te schrijven.

Bij een bezoek aan het Noord-Hollands Archief kon een (1) dossier opgevraagd en legaal gefotografeerd worden, over illegaal fotograferen van een fort, om later uit te pluizen voor het openingsartikel. Een volgend artikel over een Engelse bestroming van Fort bij IJmuiden mocht uit de krant overgenomen worden: eindelijk zijn de Engelsen op de kust geland en kon het nut van een Kringstelling aangetoond worden, ware het niet dat het om een recente oefening gaat. Blijft de vraag wie er gewonnen heeft, de Engelsen of de terroristen.
Dan aandacht voor de gedeeltelijk verdwenen inundatiekering bij het Fort bij Veldhuis, vervolgens voor korporaal, onderwijzer en schrijver Theo Thijssen en voor een gedenknaald in Bennekom. Tenslotte een aantal vacatures voor vrijwilligers.

Verder kan ik meedelen dat er inmiddels een goed gesprek met Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland heeft plaatsgevonden. De belangrijkste oorzaak van de situatie is vermoedelijk achterhaald maar het zal nog tijd en gesprekken gaan kosten. Daarnaast zijn de hete hangijzers van hun nieuwe website aangepast.
Stelling van Amsterdam Portaal: <http://www.stelling-van-amsterdam.nl/> (dus met 'van')

Reageren op deze nieuwsbrief kan op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/
De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 28 november of rond 5 december verschijnen.

René Ros

 

Verboden foto's

Privacy: uit niet openbaar archief, geen bezwaar van het Noordhollands Archief.

Er zijn van die archiefstukken die gewoon leuk en grappig lijken maar tegelijkertijd een tijdsbeeld schetsen. Neem bijvoorbeeld het dossier 'Processen-verbaal overtreding wetboek van strafrecht art.430 fotograferen van het fort "Velsen", Kanaalweg, 1953-1954' in het archief van de Gemeentepolitie Beverwijk in het Noordhollands Archief. Oost-Europeaanse spionen? Nee, twee verhalen over Nederlandse fotografie-liefhebbers.

Op 27 december 1952 ging een 28 jarige man J.S. uit Apeldoorn met zijn Rolfix fotocamera op de fiets op pad. Samen met zijn broer waar hij logeerde; R.S. uit Wijk aan Zee met een Penguin camera. Hij nam een aardig plaatje van een loods maar werd aangesproken door de Marine beambte M.J. v.d. H. die het Fort bij Velsen bewaakte vanwege de munitieopslag door de Koninklijke Marine (een collega van Berkhof van wie een biografie op de website staat).
De man werd verdacht van het fotograferen van een militair werk en beide "manspersonen" werden (let op!) verzocht om mee naar het wachtlokaal in het fort te gaan. Aldaar werden de namen genoteerd en de camera's in bewaring genomen en de twee broers mochten weg. De gemeentepolitie werd verwittigd en het filmrolletje ontwikkelt (al uitleg nodig?). Over de verdere afwikkeling is niets in het dossier aanwezig. Gezien een handgeschreven verzoek had de man uit Apeldoorn zijn camera op 11 januari 1953 nog niet terug.

Het tweede geval betrof een 20-jarige fotograaf-assistente M.Z. uit Amsterdam. Wegrijdende in haar auto werd ze op 1 november 1954 door dezelfde beambte tot stoppen gemaand en gevraagd naar haar vergunning om militaire werken te fotograferen. Bij gebrek daaraan mocht ook zij haar persoonsgegevens en de camera van haar meereizende vriendin inleveren. Ze zag gewoon een fotogeniek plaatje en meende dat het om een oude bunker ging.

Ook de beide foto's zaten in het dossier waarbij de foto van M.Z. hierboven (op website) is afgebeeld. Stom toevallig vrijwel identieke foto's van de bergloods tussen de hoge bomen, weerspiegelend in de fortgracht. En het fortgebouw? Dat lag rechts buiten beeld!!!

Fort bij Velsen: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/velsen/>
Beambte Berkhof: <https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/berkhof/>

N.B. Geen van de fotografen kon ik terugvinden in het telefoonboek. Zodoende was het niet mogelijk om toestemming te verkrijgen voor het gebruik van de foto. Wel heb ik de inmiddels 86-jarige Marine beambte telefonisch gesproken. Binnenkort kan ik nader contact met hem opnemen en wacht tevens de eervolle taak om de twee Marine beambten met elkaar in contact te brengen.

 

Britse mariniers bestormen forteiland

Bron: IJmuider Courant, 26 oktober jl.
Tekst: Sjors Rodenburg
Foto: Martin Hilgers (eigen toevoeging, niet in IJmuider Courant)

Britse mariniers hebben gisteren bij het krieken van de dag een militaire oefening gehouden op het forteiland in IJmuiden. Een groep van ongeveer vijfenzeventig commando's bestormde rond zes uur vanuit zee het eiland waarop zich twintig 'terroristen' hadden verschanst. Bij de oefening werd geschoten met losse flodders.

De aanvallende militairen werden vanaf het Britse 'Landing Ship Dock' RFA Mounts Bay (L3008, zie foto) overgeladen op kleine rubberen bootjes, waarna ze het eiland betraden en de vijandige partij uitschakelden. Vervolgens zijn beide groepen teruggekeerd naar het Britse schip, dat drie mijl uit de kust lag.
De oefening komt voort uit een samenwerkingsverband tussen Nederland en Groot-Brittannië uit de jaren zeventig. "De Engelse mariniers zijn gespecialiseerd in het vechten op land vanuit de zee", zegt de Nederlandse kapitein der mariniers Bert Odding. "De Koninklijke Marine verzorgde het materiaal, de locatie en enkele officieren."

Het doel van de oefening was het toewerken naar een missie in Afghanistan. "Het klinkt misschien raar, maar het principe van deze oefening is vergelijkbaar met die in Afghanistan", aldus de kapitein der mariniers. "Het uitschakelen van een vijand op een plek als het forteiland is hetzelfde als het elimineren van een vijand in landen als Afghanistan."
Volgens Odding is de missie naar wens verlopen. "De operatie is zeer geslaagd", zegt hij. Vanuit de controleruimte van het Haven Operatie Centrum (HOC) in IJmuiden aan Zee heeft hij de hele operatie op de voet kunnen volgen. "Het is zeker een vervolg waard voor de komende jaren. Ook op het forteiland."
De reden dat gekozen is om de militaire oefening te houden op het forteiland is dat deze locatie al tijden niet meer is gebruikt voor militaire oefeningen, aldus Odding. Ook kent het eiland weinig milieurestricties.

Leen de Jager, beheerder van het forteiland, stond op de eerste rij. Vanaf het dak van het fort volgde hij de Britse invasie. "Het was een heel mooie actie", zegt hij. "Heel spectaculair. Ze hebben een uur lang geschoten. Er zijn zeker tienduizend patronen afgevuurd. Ze hebben er echt op los geknald."
Zoals afgesproken hebben de Britse mariniers alle hulsen eigenhandig opgeruimd. "Ze hebben het eiland keurig netjes achtergelaten", zegt De Jager. "De hulsen liggen nu bij mij op kantoor als aandenken. We hebben hier vaak groepen kinderen rondlopen die een rondleiding over het eiland doen. Ze kunnen er eentje meekrijgen als souvenir."

Fort bij IJmuiden: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ijmuiden/>
IJmuider Courant: <http://www.ijmuidercourant.nl/>

 

Inundatiekering bewesten het Fort bij Veldhuis

Met dank aan Fred Braaksma en Martin Hilgers voor aanvullend veldwerk.

De "Inundatiekering bewesten het Fort bij Veldhuis" wordt genoemd in het provinciale monumentregister uit 1989 maar had nog niet echt aandacht gekregen. Totdat recent de gelegenheid was gevonden om een inundatieduiker in de doodlopende westelijke helft van de Zuidermaatweg bij Beverwijk te bezoeken. Tevens de locatie waar het Fort benoorden Beverwijk gebouwd had kunnen zijn.
Door de weinige oeverbegroeiing vielen een redelijk aantal grenspalen in de slootkant op (zie foto links). Dus het monumentregister erop nageslagen en met enige verbazing gelezen.

De Zuidermaatweg blijkt een speciaal aangelegde inundatiekering te zijn geweest om twee inundatiekommen in een polder te scheiden. Voor een groot deel werd de Zuidermaatweg verhoogd en bleef op de kering liggen. Het werd voorzien van drie inundatieduikers en een flinke hoeveelheid grenspalen.
Deze kering ligt haaks op de hoofdverdedigingslijn, terwijl de meeste kades en wallen er evenwijdig aan lopen. En wel van de frontzijde van Fort bij Veldhuis naar het westen, over de spoorweg Beverwijk - Uitgeest, en naar het zuidwesten buigend naar de Hoflaan in Heemskerk.

Opmerkelijk genoeg heeft de kering zelf (evenals andere kades) nooit een monumentstatus gekregen, alleen de grenspalen en de drie duikers. En dat breekt die kleine elementen nu op.
Want in 1957 werd naast de spoorweg een snelweg geopend die van 1989-1996 naar het oosten werd verlegd. In de afgelopen jaren is op het oude tracé een woonwijk gebouwd (zie foto rechts). De loop van de kering is zelfs niet meer te herkennen maar bovendien is de middelste van drie duikers spoorloos verdwenen. En worden vijf van de veertien grenspalen (1989) vermist.*
Het westelijke deel is nog wel te herkennen en bevat een bakstenen duiker en, aan de zijde dat geen recreatiegebied is geworden, een zestal grenspalen. Het oostelijke deel, tussen snelweg en Fort bij Veldhuis, wordt elk ploegseizoen een stukje lager maar de dubbele inundatieduiker is er nog. Met de windwerken is het zelfs de meest intacte van de gehele Stelling.

Sorry, inundatiekering, sorry. Maar het enige dat binnen mijn mogelijkheden ligt, is een speciale informatie-pagina aan je wijden...

* De grenspalen rond het Fort bij Veldhuis zijn een positieve tegenstelling, deze zijn met vlaggetjes gemarkeerd om schade tijdens het baggeren te voorkomen. Maar heb ik eindelijk de Genie-peilschaal gevonden, staat de paal er wel maar is de peilschaal foetsie.

Inundatiekering bewesten het Fort bij Veldhuis: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/veldhuis-kering/>
Fort benoorden Beverwijk: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/beverwijk-noord/>
Fort bij Veldhuis: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/veldhuis/>
Autosnelwegen.nl: <http://www.autosnelwegen.nl/>

 

Beroemde onderwijzer als korporaal

Met dank aan Peter Schat en het Theo Thijssen Museum.

Wellicht de beroemdste (literaire) onderwijzer van ons land is Theo Thijssen. Als oude lichting moest ook hij in augustus 1914 aantreden en was tot juni 1915 korporaal-artillerist in het Fort bij Uithoorn. Hij stuurde acht brieven aan zijn uitgever, gepubliceerd in 1976, die grotendeels verhalen over zijn verblijf in het fort. Graag zou ik de teksten geheel over willen nemen omdat ze een interessante impressie geven van gewone mannen die zich voorbereiden op bijzondere omstandigheden en er samen het beste van maken. Zie de nieuwe biografie over Theo Thijssen op de website, na het lezen van een paar citaten:

"Vorige week hebben we Zondagsavonds onderling een soiree georganiseerd en een van de nummers was het aanbieden van twee reusachtige kransen met linten in de nationale kleuren aan de beide officieren, namens de bezetting. ... het plan was uitgegaan van de gewone manschappen; geen wonder dan ook dat de twee heren werkelik getroffen waren." (22-8-1914)
"Het militaire werk is absoluut afgelopen, we doen niets anders meer dan ons de verveling van 't lijf houden door een marsch, of voetballen, of wat oefenen. Maar met dat moderne geschut is zo weinig te oefenen, in 10 minuten weet zelfs een leek er al alles van." (12-9-1914)

"Het mooie weer is op; vandaag bovendien een idioot drukke dag gehad, want de majoor is ziek, en nu heb ik de zaakjes waargenomen. Naar rangen wordt hier niet erg meer gekeken, heel prakties zorgen we alleen dat alles in orde komt ..." (17-9-1914)
"Maar wel heb ik mij meester gemaakt van een analfabeet, 'n kerel van 34 jaar die lezen noch schrijven kan, en 't stilgehouden had!" (29-11-1914)

"Intusschen wordt ons land hoe langer hoe meer 'n katje dat niet zonder handschoenen aan te pakken is, en dat sleept ons misschien overal zonder kleerscheuren doorheen." (12-2-1915)
"... innerlik zijn we geen van allen zo ontzettend erg huisvader, als we dachten; er kunnen omstandigheden komen, zoals de oorlog ze in 't buitenland al gebracht heeft, en waarvan wij hier al 't begin hebben, dat er in de mannen oer-instinkten wakker worden, die alle familiebanden doen verslappen ..."
"In 't begin heb ik het dwaas gevonden, toen de lui zeiden en schreven: dat niets doen veel moeiliker is dan vechten; maar nu begin ik het te begrijpen. Als alles zonder oorlog hier afgelopen is, hoeft men heus niet te denken dat de Hollandse soldaten geen krachtproef hebben afgelegd ..." (Goede Vrijdag, 2-4-1915)

Korporaal Thijssen: <https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/thijssen/>
Fort bij Uithoorn: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uithoorn/>
Theo Thijssen Museum: <http://www.theothijssenmuseum.nl/>

 

Opmerkelijke gedenknaald in Bennebroek

Dankzij mijn werk verblijf ik regelmatig buiten de Stelling en heb ik op de route naar huis soms de gelegenheid langs objecten te rijden. Zoals een bezoek aan het plaatsje Bennebroek om, bij de ingang van het Linnaeushof, een hardstenen gedenknaald in een weiland te zien staan.
In augustus 1916 maakte een instructie-bataljon van 320 korporaals en hun officieren een 10-daagse voetmars van Amersfoort via Utrecht, Den Haag en Haarlem terug naar de kazerne in Kampen. Hun tentenkamp op het terrein van Huis te Bennebroek werd door koningin Wilhelmina geïnspecteerd. Eigenaresse Mevr. Willink, de laatste ambachtsvrouw van Bennebroek, richtte dit opmerkelijke monumentje op dat ons tot op de dag van vandaag aan het kampement en het inspectiebezoek herinnert.

Bivak te Bennebroek: <https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/extra/bennebroek/>
Koningin Wilhelmina: <https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/wilhelmina/>

 

Medewerkers gezocht

Stichting Mega zoekt enkele kort-verband vrijwilligers voor diverse werkzaamheden. Spreekt een van de onderstaande 'functies' je aan, neem dan alsjeblieft contact op met de redactie van deze nieuwsbrief.

Google Earth medewerker
Taak: In een bestaand Google Earth bestand met alle gebouwen van het Hembrugterrein, toevoegen van informatie over de gebouwen a.d.h. van een historisch onderzoeksrapport. Bestand en rapport worden ter beschikking gesteld.

Internet-medewerker
Taak: Onder andere zoeken naar oude links en per e-mail verzoek sturen voor verbetering van de link en eventueel naam en omschrijving, in verband met wijziging van het website adres. Hulpmiddelen worden beschikbaar gesteld.

Archief-medewerker
Taak: Eenmalig een aantal archiefdozen in het Streekarchief Waterland te Purmerend doorzoeken op een bepaald document.

Gidsen
Tevens blijven we voor de langere termijn zoeken naar meerdere personen die als gids willen optreden, met name tijdens de Stellingmaand. Ervaring is noodzakelijk, mogelijk door deze ervaring in het komende seizoen op te doen bij een van de forten met reguliere openstellingen. Van onze kant behoren een algemene trainingsrondleiding en een voor het fort specifieke rondwandeling tot de mogelijkheden.

Stichting Mega: <http://www.stichting-mega.nl/>

 

Overig

Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Door je te registeren bij het forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek en kan je zelf berichten plaatsen.
https://forum.stelling-amsterdam.nl/

- Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen aan de website kan je vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/colofon/website/>

- Start plan bastion Nieuwe Achtkant, Weesp: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=279>

- 'Tomatensaus-inundatie' nieuwe promotie-campagne van de NHWL? <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=280>

- 'Gladio bestaat echt niet meer': <http://www.nu.nl/news/1311723/11/Gladio_bestaat_echt_niet_meer.html>

- De luchtfoto, die je vanaf elke informatie pagina over objecten kan openen, geeft nu ook een mogelijkheid om een routebeschrijving naar het object te genereren. Gaat meestal goed, maar blijf opletten: naar Fort bij IJmuiden laat Google Maps je de veerboot naar Newcastle nemen om na 800 meter rechts overboord te springen...

- Het Google Earth bestand over de Stelling (en alle andere van de linies en categorieen op Forten Info) zijn in Google Earth (Layer: Gallery/Google Community/Google Community Forum/Military) en Google Maps (zoek in Communitykaarten) geplaatst zodat de locaties zichtbaar zijn en ook op naam gevonden kunnen worden. <http://maps.google.nl/)

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
'Kennismaken met de Stelling van Amsterdam' is een gratis interactief e-book over de Stelling. (Advertentie)