|
InhoudIn deze nieuwsbrief:
Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.
|
InleidingBeste lezer, Zoals al eerder aangekondigd is er komende zaterdag een erfgoedmarkt op het Hembrugterrein te Zaandam. Het eerste artikel geeft meer informatie over wat er te doen is, zoals de hoek over de Stelling van Amsterdam met o.a. een informatiekraam van Stichting Mega.
Bewust was ik niet aanwezig tijdens de officiele opening op het Fort bij Edam (zie foto rechts), dus wordt begonnen met een verslagje van een dag later als 'gewone' bezoeker. En een korte wandeling over de Kustbatterij bij Diemerdam. Wat de Stellingmaand betreft zijn we over de helft . Er zijn weinig wijzigingen te melden; belangrijkste zijn de extra openstellingen van het Fort bij Aalsmeer. En deze week verschijnt de derde en laatste Stellingmaand pagina in de regionale kranten van HDC Media. Reageren op deze nieuwsbrief kan op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/ René Ros
|
Zaanse Erfgoedmarkt in het hart van de StellingBron: persbericht Vereniging Zaans Erfgoed (samengevat) In de oude affuitenhal op het Hembrugterrein in Zaandam, hartje Stelling van Amsterdam, is zaterdag 22 september een unieke Zaanse Erfgoedmarkt. Rond zestig historische verenigingen, organisaties en verzamelaars uit de Zaanstreek laten samen een unieke staalkaart zien van de Zaanse geschiedenis. Daar omheen is er een heel programma: voor de jeugd verzorgd door de jeugdploeg van Vereniging De Zaansche Molen; door zeilmakers Willem Bakker en zijn maat en door Erfgoed à la carte. In de 'bios' draait Filmtheater De Fabriek oude filmpjes. Schrijvers lezen voor uit eigen werk. Er is een koffiehoek en een poffertjeskraam. En dan zijn er de rondleidingen! Over het Hembrugterrein en naar het Hembrugmuseum. Alleen voor die twee attracties moet je een kaartje kopen, in de affuitenhal meteen bij de ingang rechts. Na dat alles bent u wel toe aan een kopje koffie van Albert Heijn, of een portie poffertjes van mevrouw C. Smit. Want de Zaanstreek is al eeuwen First in Food. Meer over de Zaanse Erfgoedmarkt: <http://www.stellingmaand.nl/forten/hembrugterrein.html>
|
Op de bres voor het behoud van militair historisch erfgoed in IJmuidenBron: persbericht Stichting WN2000 Iedereen in Kennemerland kent ze wel, de zware beton bunkers in de duinen langs de kust. Deze bunkers waren voorbestemd om een geallieerde aanval te weerstaan en maakten onderdeel uit van het zogeheten Atlantikwall. Lange tijd waren deze bunkers spannend, maar ook taboe. Ze prikkelden de verbeeldingskracht, maar stonden natuurlijk ook model voor een periode vol verschrikkingen. Ze herinnerden aan een ongenode bezoeker.
De werkzaamheden starten op 29 en 30 september. In dit weekeind wordt de achterzijde van de bunker machinaal ontgraven. Maar hierna begint het werk pas echt. In de weekeinden hierop volgend zal de binnenzijde van de bunker met de hand leeg gegraven worden, waarbij we niet uitsluiten op vele, door de Duitse militairen achtergelaten, artefacten uit de Tweede Wereldoorlog te stuiten. Al dit werk wordt gedaan door een groep zeer enthousiaste vrijwilligers van WN2000. Maar alleen met de inzet van deze vrijwilligers redden wij het niet. Wij zijn dringend op zoek naar enthousiastelingen die ons hierbij willen helpen. Het werk bestaat voornamelijk uit het handmatig vrijgraven van het interieur van de bunker. Bent u zo'n enthousiasteling, aarzel niet en geef u op bij het secretariaat van WN2000, per e-mail of via telefoonnummer 023 5391603 of tijdens de ontgraafwerkzaamheden op 29 en 30 september as. Stichting WN2000: <http://www.wn2000.nl/>
|
Aantreden op Fort bij Edam
De keuken was prima op orde, een legertent met tafels en banken als terras op het linker terreplein. Voor kinderen was er een speurtocht met vragen en regelmatig werden grote groepen trotse kinderen door een soldaat voorzien van een oorkonde. Het generaals-gezin Ros kreeg een onverwachte VIP-ontvangst en heeft zich de zaterdagmiddag prima vermaakt en zo te zien waren we niet de enigen! Fort bij Edam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/edam/>
|
Kustbatterij bij Diemerdam beleven
Kustbatterij bij Diemerdam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/diemerdam/>
|
Eerste OpenStelling Fort aan de Sint Aagtendijk
Vooral in de middag was het erg druk maar in totaal hebben de vier gidsen van Stichting Mega aan 275 personen 19 rondleidingen gegeven, dus een per 22 minuten, die elk een uur duurden. Een rondleiding geven op een fort waar je dat niet regelmatig doet, blijft een kunst op zich en een compliment waard.
Fort aan de Sint Aagtendijk: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/st-aagtendijk/>
|
Rondkijken in het Fort aan de Sint AagtendijkDe toegangsweg van het Fort aan de Sint Aagtendijk loopt parallel aan de snelweg A9 en ze vormen een grote tegenstelling.
Bijzonder aan het fort is de betonnen caponniere voor 2x2 6cm geschut. In opdracht van de gemeente Beverwijk hadden de pupillen van Stichting Herstelling het water weggepompt en een uitgang naar de frontwal opengemaakt. Deze caponniere bleek om twee redenen nog bijzonderder. Fort aan de Sint Aagtendijk: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/st-aagtendijk/>
|
De jungle van HinderdamFoto: Maaike Ros (7 jaar, met de 'kindercamera')
Organisator Ron Zeller en mijzelf verzorgden de rondleidingen en de capaciteit was dit jaar berekend op een verdubbeling tot 200 bezoekers met elk half uur een afvaart. En die capaciteit werd door de grote belangstelling geheel benut. Fort Hinderdam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/hinderdam/>
|
Druk op de Busch en DamTekst en foto: Fred Braaksma, Stichting Fort aan Den Ham Op zondag 16 september had Fort aan den Ham een extra open dag. Nadat de "gastspelers", het Nederlands Grammofoon Genootschap, hun spullen in de poterne geïnstalleerd hadden, klonk weldra de bekende jaren 40-50 muziek door het hele fort.
Over de gehele dag bleef het fort bezoekers trekken. Mede dank zij het goede weer natuurlijk. Tot aan sluitingstijd kwamen bezoekers op de open dag af. Een succes. Fort aan Den Ham : <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ham/>
|
OverigOverig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Door je te registeren bij het forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek en kan je zelf berichten plaatsen. - Meldingen over militair erfgoed in de media vind je in 'Forten in het Nieuws'. - Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen aan de website kan je vinden op: - Een korte beschouwing over de documentaire 'Geheim Landschap'. Helaas is de DVD niet te koop. <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=255> - Begin oktober volgt een thema-nieuwsbrief over de forten van de Stay Behind organisatie. De aflevering van Reporter (8-9-2007) over 'Gladio in Nederland' met Fort bij Uithoorn is online te bekijken: <http://www.uitzendinggemist.nl/index.php/aflevering?aflID=5438795>
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.
|
Nieuwsbrief 278
In deze nieuwsbrief wordt een beetje een beeld gegeven van een aantal Stellingmaand activiteiten met enkele korte verslagen over de forten waar een gastschrijver en ik zelf als bezoeker of medewerker zijn geweest. Als je ook een bijdrage voor een volgende nieuwsbrief wilt leveren, bijvoorbeeld omdat mijn belevenissen en naam te vaak aan bod komen, laat gerust van je horen.
Stap in de tijdmachine en beleef een fascinerende mix van periodes en thema’s. Van archeologie tot modern hergebruik van afgedankte fabrieken. Zo’n fabriek is ook de affuitenhal op het Hembrugterrein, al jaren verlaten en in strijd met de natuur. Daar beleeft u thema’s als scheepsbouw, molens, houten huizen, fabrieken, levensmiddelenindustrie, oude havens, Zaanse schilders, fotografie, (kinder-)boeken, Zaans kostuum, dictee, cabaretmuseum, forten, de Stelling van Amsterdam en het Hembrugterrein.
Inmiddels heeft WN2000 alle vergunningen voor het vrijgraven van de monumentale M178 vuurleidingpost van batterij Heerenduin, in de volksmond ook bekend als de Autobunker. Door het vrijgraven van deze bunker wordt niet alleen aan de rondleiding van WN2000 een extra dimensie toegevoegd, maar ook aan de beleving van de individuele wandelaar die de bunker in zijn totaliteit kan aanschouwen en een bezoek kan brengen aan de nu grotendeels onder het zand gestoven bunker.
Evenals vorig jaar had de Stichting Fort bij Edam in het eerste weekeind van september een groots evenement opgezet die met het fort te maken had. Er liepen soldaten uit de mobilisaties van 1914 en 1939 rond. Maar ook een groep gehavende Duitsers en een groep uit de dienstplichtperiode van de meeste volwassen mannelijke bezoekers. Deze soldaten brachten leven in de brouwerij met demonstraties, alhoewel de 'Duitsers' wat mij betreft achter prikkeldraad hadden mogen zitten kaarten. Schokkend en hilarisch tegelijk was de stapel baksteenpuin met bordjes 'Ortskommandatur' en 'Rotterdam'.
Op zondagmiddag 3 september fietste het gezin Ros vanuit de woonplaats Weesp naar de, achter de Maxis verborgen, Kustbatterij bij Diemerdam. Voor het eerst is deze kustbatterij toegankelijk en zelfs elke dag in de weekeinden van september.
Op 8 september jl. was het Fort aan de Sint Aagtendijk voor het eerst voor het publiek geopend. Twee weken eerder waren de leden van B&W en de gemeenteraad van Beverwijk al in hun 'eigen' fort rondgeleid.
Het fort is binnen schoon en netjes, duidelijk van vrij recente witkalk voorzien. In de linker keelkazemat zijn wat fragmenten van tabellen onder de witkalk te zien. In de rechter keelkazemat is een gehele tabel nog goed zichtbaar. Omdat het fort als magazijn is gebruikt zijn de vloeren geheel vrij gemaakt en van een nieuwe betonvloer voorzien. Alleen de privaten aan weerszijden van het hoofdgebouw zijn nog echt origineel. Wel zijn de meeste houten tussenwanden nog aanwezig. En bovendien latere tussenwanden van betonkorrelklinkers, vermoedelijk uit de periode 1947-1948 toen het fort als NSB-kamp in gebruik was.
Zelf heb ik nu op zeven verschillende forten rondleidingen verzorgd (afgezien van inleidingen op 27 forten tijdens de jaarlijkse dagexcursies) en het Fort Hinderdam blijft toch de bijzonderste. Vanaf de openbare weg is er niet meer te zien dan een eiland met bomen. Dus iedereen die er voor het eerst met de boot heen gaat is verbaasd en verrast door de wallen en de gebouwen. Zeker met mooi weer en de zonnestralen door de jungle van bomen, zoals op zaterdag 15 september jl.
De eerste bezoekers, een grote groep medici op cultureel weekeind in Noord-Holland, werd al vroeg ontvangen en begon de rondleiding met de bekende video uit 1987. Hoewel iets gedateerd, blijft het mijn inziens een goede introductie. Toch weinig veranderd eigenlijk.