Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 202

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 202
(7de jaargang, 17 mei 2005)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Groot-Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Voorwoord
• Fort bij Aalsmeer - Haarlemmermeer
• Spreekbeurt - algemeen
• Achter de excursie-schermen - Haarlemmermeer-De Ronde Venen
• Uitnodiging Fort Waver-Amstel - De Ronde Venen
• Presentatie nieuwe boek 'Duitse bunkers in Nederland' - algemeen
• Die andere geniedijk - Aalsmeer
• Herinneringsalbum 1916 (Herhaling) - algemeen
• Bezoekerscentrum (vervolg)
• Overig

Achter elk artikel in deze inhoudsopgave staat aangegeven welke gemeente het betreft.

Voorwoord

Eigenlijk was deze nieuwsbrief vorige week vrijdag alweer vol en gereed voor verzending. Toch de abonnees maar een rustig Pinksterweekeind gegund en had ik een 'vrij' weekeind. Maar nu moeten jullie eraan geloven.

Om te beginnen twee leuke reacties van de schaarse die ik naar aanleiding van de nieuwsbrieven mag ontvangen:
"Complimenten voor de jubileumnieuwsbrief. Je hebt er een lekker leesbaar stuk van gemaakt, barstensvol informatie.
Iedereen die zich nog durft af te vragen, of er wel genoeg gebeurt rond de Stelling dat een wekelijkse nieuwsbrief rechtvaardigt, is weer gelogenstraft."

"Volgens mij moet jij inmiddels de 24 uur in het etmaal aan het oprekken zijn. Einstein kan jou gebruiken om aan te tonen dat zijn theorie werkt."

Deze nieuwsbrief begint met slecht nieuws over het Fort bij Aalsmeer. Daartegenover staat een bemoedigend stukje over motiveren en interesseren van den jeugd. Dan wat gebabbel van mij over de dagexcursie en een uitnodiging om wijn te komen proeven in het Fort Waver-Amstel.
En het geheel sluit af met een positief item over de Geniedijk bij Aalsmeer richting Uithoorn. En tenslotte een herhaling over het Herinneringsalbum 1916 waarvoor nog slechts 50% van de benodigde restauratiegelden is binnengehaald.

Fort bij Aalsmeer

Al vele jaren is in het Fort bij Aalsmeer het bedrijf Centrum voor Brandweer en Bedrijfshulpverlening Nederland B.V. (CBBN) gevestigd dat er een brandweer/hulpverlening oefencentrum exploiteerd. Om bedrijfseconomische redenen zal dit bedrijf haar werkzaamheden en het gebruik van het fort gaan beeindigen. Mogelijk al per 1 juli.

De eigenaar, de gemeente Haarlemmermeer, zal naar een nieuwe gebruiker op zoek moeten gaan. En dat zal vermoedelijk geen eenvoudige zoektocht zijn.
Want zoals J. van Burk, hoofd Monumenten en Archeologie van de provincie Noord-Holland onlangs zei: "Daarvoor zijn ondernemers met historisch besef nodig." (zie Nieuwsbrief 199, Nationale Monumenten Studiedag).
De huidige gebruiker was dat zeker wel - zoals we tijdens de dagexcursie nog hebben kunnen zien - maar een waardig opvolger is niet in de nabijheid.

<http://www.fortbijaalsmeer.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/aalsmeer/>

Spreekbeurt

"Goedenavond René,

Het is alweer even geleden dat ik je mailde over de spreekbeurt van mijn zoon Andrew, die een spreekbeurt ging houden over de forten en de Stelling van Amsterdam.

Andrew heeft vanmorgen zijn spreekbeurt gehouden en heeft er een 8,5 mee gehaald! Zijn juffrouw zei dat ze geen fortenmevrouw was, maar het wel heel interessant vond en er nu heel wat meer van af weet. En een heleboel kinderen uit de klas willen ook forten gaan bezoeken omdat ze ook generaal willen worden.

We hadden een aantal foto's van eigen bezoeken (o.a. in de sneeuw) laten afdrukken en die heeft hij ook laten zien.

Dank je voor je medewerking en een fijne avond nog,

Groeten van Alinda en Andrew van 't Schip"

(Andrew is 10 jaar en zit in groep 6. Hij is in november 2004 benoemd tot Generaal van de Stelling van Amsterdam.)

Achter de excursie-schermen

In Nieuwsbrief 199 deed Co Wies† al verslag van de dagexcursie van 23 april. Bij deze wil ik er nog wat aan toevoegen vanuit het oogpunt van de organisator. Allereerst de motivatie even herhalen.
Bij de bezoeken die ik zelf voor onderzoek en fotografie aan de forten breng zou elke keer wel een groep mensen mee willen. Als er meer dan een persoon mee gaat, dan loop je elkaar voor de cameralens en gaat het tempo nogal omlaag omdat het te gezellig wordt. Daarom doe ik dat niet meer maar gebruik wel de opgedane contacten om eens per jaar een grote groep op sleeptouw te nemen.
Dit jaar was de vijfde keer en wederom kan de excursie qua opkomst en reacties een succes genoemd worden. Het organiseren kost nog wel de nodige tijd maar ik draai mijn hand er niet meer voor om. De forten ken ik allemaal al dus voor mij is het spreken met de deelnemers de beloning.

De chauffeurs waren keurig om 9 uur bij de autoverhuurder en hun papieren waren eerder gefaxt dus we konden al na een half uur daar wegrijden. Ook alle deelnemers waren om 10 uur op de Spottersplaats aanwezig. De vliegtuigen landden op de Kaagbaan ernaast (met goed zicht want prima weer) dus het spreken werd me af en toe onmogelijk gemaakt.

Op het Fort bij Aalsmeer werd met bewondering rondgekeken. Het intacte hefkoepelgebouw trok veel belangstelling maar de als oefenruimte ingerichte waterkelder wedijverde ermee.
De donderdag voor de excursie had ik het hele parcour nog afgereden op spontane wegopbrekingen e.d. De schrik was groot toen bleek dat bij het Fort bij Kudelstaart de gehele weg was afgesloten maar dat was juist een meevaller. Het benedensluishoofd van de militaire sluis was onder de weg tevoorschijn gehaald.

De lunch in het Fort bij de Kwakel was op zich goed maar buiten rondwandelen was toch snel aantrekkelijker. Het rechter terreplein konden we betreden en dat was nu een Hollandse jungle - zelf had ik het in het najaar gezien. Binnen had de eigenaar echter wat opgeruimd en de flarden spinrag in een keelkazemat waren helaas weg.
Het Fort aan de Drecht is geheel gerestaureerd en hergebruikt en slechts beperkt toegankelijk. Toch de moeite waard om te laten zien hoe de stand van zaken op dit fort is.

Tijdens een rit van 20 minuten konden we het Fort in de Botshol in de verte zien liggen. Prima te bereiken met benenwagen, fiets of enkele auto, maar niet met vier busjes. De slingerende dijk langs veenriviertje Waver was daarna een mooie toeristische route.
Bij het hek van Fort Waver-Amstel stond de boswachter van Natuurmonumenten ons al op te wachten - het schema klopte nogsteeds. Het fort is alleen met gras begroeid en dat geeft in combinatie met de wijdse polder een bijzondere beleving. De rest blijft het Geheim van Fort Waver-Amstel.

Het laatste fort van de dag was 'ons' Fort bij Uithoorn waarvan de sleutel was vergeten en die tijdens de lunch opgehaald is. Zelf ging ik slepen met drank en versnapperingen terwijl Hans B. enthousiast de hele groep het fort in nam. Puf voor meer dan een patrouillerondje over het fort had ik niet meer. Maar iedereen zal goed geslapen hebben die nacht.
We hadden echter geen stempel voor de personen die met hun Stellingpaspoort stonden te wapperen. Maar als door dezelfde stichting benoemde Inspecteur-Generaal is ook mijn paraaf rechtsgeldig. Toch?

De chauffeurs brachten de deelnemers terug naar de spottersplaats, de busjes via het tankstation naar de autoverhuurder. Toen was het al zo laat dat gepland was om met de chauffeurs in een Chinees restaurant wat te gaan eten - gezellig naast de BB-bunker in Hoofddorp. Volgend jaar maar als optie voor alle deelnemers vermelden?

En zet alvast in de agenda dat de volgende dagexcursie op zaterdag 22 april 2006 is. Dan bezoeken we het deel van Abcoude tot en met Diemerdam. Mogelijk volgt dit najaar nog een excursie naar Muiden en Pampus.

Uitnodiging Fort Waver-Amstel

Hierbij stuur ik deze uitnodiging door naar mijn vrienden en kenissen, de abonnees van deze nieuwsbrief:

UITNODIGING VOOR ZONDAG 22 MEI A.S.
THEMA: LOIRE WIJNEN.

Vanaf 15.00 uur bent u welkom in Fort Waver-Amstel voor een wijnproeverij. Centraal staan de wijnen uit de Loire.
Voor vele van U, oude bekende namen, maar nieuwe jaargangen zoals 2004 voor de witte en rosé wijnen. (naar mijn mening de beste sinds jaren). Oordeelt u zelf maar.

* Vrienden en kennissen zijn ook van harte welkom
* Denk aan de temperatuur zoals in wijnkelders

Noteer alvast in de agenda: 26 juni Zomerwijn

Vriendelijke groeten,
Yves Krimpenfort.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/waver/>
<http://www.krimpenfort.nl/>

Presentatie nieuwe boek 'Duitse bunkers in Nederland'

(Persbericht Stichting WN2000)

Het nieuwe boek van de auteurs Rudi Rolf† en Hans Sakkers zal zaterdag 21 mei op het WN2000 Expositieterrein gepresenteerd worden. U wordt in de gelegenheid gesteld het boek hier aan te schaffen. Desgewenst zal Rudi Rolf† uw boek signeren.
De kosten van het 240 pagina’s tellende boekwerk bedragen € 40,=.

De heren Rolf en Sakkers staan bekend als de autoriteiten op het gebied van verdedigingswerken. Beide hebben dan ook een respectabel aantal titels over dit onderwerp op hun naam staan.

Dit nieuwe boek behandeld alle in Nederland gebouwde bunkers. Per bunker of bunkercomplex wordt aangegeven in hoeverre de bunker of het complex uniek is. Uiteraard ontbreekt een complete inventarisatie van alle gebouwde bunkers niet.

Bijzonder is de presentatie van het boek in de voormalige Festung IJmuiden. Ten tijde van de Duitse bezetting kreeg IJmuiden een bijzondere status, namelijk die van Festung. Tegenwoordig blijken de (weinige) overblijfselen van de Atlantikwall in IJmuiden zo bijzonder, dat deze onder de aandacht moeten komen en de status krijgen die zij verdienen, namelijk die van Rijks- of Gemeentelijk monument. Dit om het behoud van deze verdedigingswerken voor de toekomst te garanderen. Hoe de beide auteurs oordelen over de status van de verdedigingswerken in IJmuiden kunt u in het boek lezen.

Voor de presentatie heten wij u zaterdag 21 mei om 12.00 uur van harte welkom bij de bunkers op het WN2000 Expositieterrein te IJmuiden. De toegang tot dit terrein vindt u aan de Badweg, tegenover Camping de Duindoorn. Een routebeschrijving vindt u op onze website.

<http://www.wn2000.nl/>

Die andere geniedijk

Achter het Fort bij Kudelstaart ligt tussen de Westeinderplas en de Legmeerdijk een deel van de Linie Kudelstaart - Uithoorn. Dit stuk heet (ook) 'Geniedijk' waar de rest 'Vuurlinie' wordt genoemd. Voor zover mij bekend is het allemaal bestaande polderdijk en niet speciaal aangelegd.

Tijdens de voorbereiding van de dagexcursie viel mijn oog op een nieuwe weg die de dijk moest passeren. Hiervoor is niet gekozen voor een coupure maar de weg loopt schuin tegen de dijk op en gaat over de kruin dichtbij de coupure van de Legmeerdijk. Heel netjes gedaan door de gemeente Aalsmeer.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/thamer/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kudelstaart/>

Herinneringsalbum 1916 (Herhaling)

In het voorjaar van 1916 mochten de meeste van de 10.000 manschappen in de forten van de Stelling op lang verlof. Het was niet waarschijnlijk dat Nederland nog bij de oorlogshandelingen zou worden betrokken.
Ter gelegenheid daarvan werd een herinneringsalbum uitgegeven van 126 pagina's met veel advertenties maar vooral veel foto's van de fortbezettingen en andere manschappen. Forten komen er niet op voor, maar wel veel fortwachterswoningen en bergloodsen. Ook aandacht voor de algemene voorzieningen zoals de kazernes en de magazijnen aan de Sarphatistraat in Amsterdam. Forten die er helemaal niet in genoemd worden zijn: Spijkerboor, Liebrug, Hinderdam, Pampus en Durgerdam.

Een exemplaar van het herinneringsalbum is in ons bezit gekomen. Het is in redelijk goede staat maar de rug is stuk, de roestige nietjes moeten eruit en het moet opnieuw gebonden worden. De kosten hiervan bedragen ongeveer 70 euro.

De pagina's van het Herinneringsalbum zijn gescand, van commentaar voorzien en op de website geplaatst. In totaal gaat het om 6 megabyte. Door de gebruikte rasterdruk van het origineel en om de omvang van de bestanden aanvaardbaar te houden, is de kwaliteit niet optimaal. Maar de foto's geven een fantastisch, menselijk tijdsbeeld van het hoogtepunt van de Stelling van Amsterdam.

Je kan helpen het album te behouden voor het nageslacht door minimaal €3,50 te betalen voor toegang tot de online versie van het album. Er kan elektronisch betaald worden (Paypal, zie op de website) maar ook via papieren overschrijving naar bankrekening 10.26.58.862 t.n.v. Stichting Mega, Amsterdam o.v.v. 'album 1916' en je e-mail adres.
Na ontvangst van het bedrag ontvang je per e-mail een gebruikersnaam en wachtwoord zodat je het Herinneringsalbum online kan bekijken. Mocht er meer geld binnen komen dan nodig, dan zorgen we voor een andere passende bestemming waarvan in een nieuwsbrief verslag zal worden gedaan.

Zie de volledige tekst, voorbeeld foto's enz.:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/herinneringsalbum/>

Bezoekerscentrum

Tot januari 2006 in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er weer niets te melden is...

Je kan het hele voorstel lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

Overig

- De Telegraaf heeft op 10 mei het persbericht van de provincie overgenomen: 'Noord-Holland steekt 9 miljoen in werelderfgoed'. <http://www2.telegraaf.nl/binnenland/article20700951.ece>

- De provincie Noord-Holland heeft een nieuwe webpagina over Cultureel Erfgoed en de Stelling in het bijzonder. <http://www.noord-holland.nl/thema/welzijn_zorg_en_cultuur/Cultuur/Cultureel_erfgoed/index.asp>

- Op 10 mei heeft er een 'sportief' ongeluk op het Fort aan het Pampus plaatsgevonden waarbij de trauma-helikopter werd ingeschakeld. <http://www.muider.nl/nieuws/nieuwsbericht.asp?Recid=1429>

- Er is een verslag verschenen van het recente bezoek van een bemanningslid van een in Amsterdam neergestortte Amerikaanse bommenwerper: <http://home.hetnet.nl/~emielros/vliegtuig/tayloe.html>

- In Trouw is een artikel 'Mei 1940 / Nederlandse vliegtuigen stegen niet op' verschenen over een piloot van Vliegveld Bergen. <http://www.trouw.nl/nieuwsenachtergronden/artikelen/1115961640224.html> (CS)

- Op zaterdag 21 mei houdt Groenlinks een fietstocht over de Geniedijk in de Haarlemmermeer. Belangstellenden mogen meefietsen en meepraten. Vertrek om 11 uur bij het Fort bij Vijfhuizen en slot bij Fort bij Aalsmeer. Tussendoor diverse sprekers van forten en historische vereniging. <http://www.groenlinkshaarlemmermeer.nl/>

Met nieuwsberichten gesignaleerd door Co Stronck (CS).