Sluit [X]   
 

Fortwachter Pijl in 1933: "M.A. Pijl en 3 kd" met S.S. "Johan de Wit"...

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 29-1-2024

Donateur worden?

Nieuwsbrief

Fort bij SpijkerboorNieuwsbrief 84

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 84
(28 februari 2003)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Post aan de Akerdijk

Een van de aardwerken van de Posten van Kraijenhoff in het Westfront was Post nummer 8 op de Akerdijk. Maar door de ingrijpende droogmaking van de Haarlemmermeer heeft deze post waarschijnlijk maar liefst drie verschillende locaties gehad.
Rond 1850 begonnen op oud land dat nu binnen de ringvaart ligt en verhuist naar de locatie waar nu de molen van Sloten staat. Op deze laatste locatie werd het in de zomer van 1870 met spoed aangelegd vanwege de uitgebroken Frans-Pruisische (Duitse) Oorlog.
Later moet deze post aan de Osdorperweg zijn geplaatst. En wel op een driehoekig terrein dat in tegenstelling tot de rest van de polder niet verveend werd. In 1919 werd de post opgeheven en tot dat jaar was het terrein in eigendom bij Domeinen/Ministerie van Oorlog.
Deze driehoekige terp tegen de dijk is nog in het terrein te herkennen maar gedeeltelijk bebouwd. Het Stadsdeel Osdorp, gedeeltelijk eigenaar, heeft als optie het terrein voor een deel af te graven om meer egale ruimte aan een nieuwe school te geven.

Han Stricker probeert op grond van historische argumenten deze optie van afgraven te voorkomen en is in de archieven op zoek naar hard bewijsmateriaal. De paragraaf hierboven is mede gebaseerd op nieuwe informatie die hij gevonden heeft. Zijn zoektocht gaat nog verder, ik heb daarbij al enige hulp kunnen verlenen.
Maar als iemand anders kan helpen om dit merkwaardige landschapselement te behouden, dan is hij/zij welkom om contact met mij op te nemen.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/posten/>

 

Geschiedenis op DVD

Onlangs is de DVD 'Historische Tijdschriften Noord-Holland, Zuid-Kennemerland' uitgegeven. Het is een computer-DVD met de digitale versies van de periodieken en andere uitgaven van verschillende historische verenigingen in het zuiden van Noord-Holland. Daaronder bijvoorbeeld een boek over Velsen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
In de uitgaven ook enige aandacht voor forten, bunkers en dergelijke. Maar goed te doorzoeken!

Meer informatie over de DVD is te vinden op:
<http://www.meerhistorie.nl/meerhistorie_op_dvd.htm>

Zelf vond ik twee aardige artikelen in uitgaven van Vereniging Oud-Heemstede Bennebroek over een klein monumentje in Bennebroek. Het herinnert aan een bezoek van Koningin Wilhelmina aan een legerbivak in 1916. De artikelen zijn gecombineerd en opgenomen als 'Bivak te Bennebroek' op de website.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/extra/bennebroek/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/alg-overig/>

 

Het Daghet 2

In Nieuwsbrief 57 heb ik al eens 'Het Daghet' ('het dacht') besproken en ook het citaat in de vorige nieuwsbrief is er van afkomstig. Er zijn mij twee afleveringen van bekend, uit september en oktober 1918. Het is een handgeschreven (muur?)krant van de dienstweigeraars die destijds in het Fort bij Spijkerboor gevangen zaten.

Recent heb ik kopieen laten maken van alle bladzijden van de twee exemplaren. En kon ik eens rustig het handschrift ontcijferen.
Een van de teksten is een rijm van de later bekend geworden schrijver Herman de Man. Het gaat over de kapitein-directeur en de diefstal van spullen in het fort. Dit rijm is nu te lezen op:

<https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/stukken/kranendief/>

 

Middenweg en kade weg

Afgelopen week ben ik met mijn zoon (4) een hele dag op stap geweest. We hebben onder andere het Fort aan de Middenweg bezocht en even gewandeld bij Fort bij Veldhuis.

Het Fort aan de Middenweg wilde ik bezoeken ter voorbereiding van de excursie eind april. In 1999 ben ik er voor het eerst en laatst geweest, dus het was wel weer eens tijd. Het fort is een beetje opgeknapt door Stichting Herstelling (met name deuren en ramen) en wordt nu gedeeltelijk voor opslag gebruikt.
Afijn, zet twee jongens van 4 en 35 met een zaklantaarn in een fort en ze zijn wel even zoet.

Boswachter Wim moest al een half uur eerder op het fort aangekomen zijn om alle deuren open te maken. Alle tussenwanden zijn namelijk dichtgemetseld dus moet je elk lokaal van buitenaf in. De sleutel van de poterne was helaas niet aanwezig.
Binnen zijn relatief veel kleine interieur-elementen te vinden. Het fort is door Eurometaal gebruikt voor de opslag van explosieven en daar zie je nog het nodige van. Ruimten zoals de keuken en reinigingslokalen zijn geheel vrij gemaakt en dus kaal. Een klein reinigingslokaal heeft nog tuimelkommen en wat aan het dak of muur hangt is er ook nog: wasemkap en waterreservoirs. Veelal zijn de waterleidingen nog voorzien van bordjes met aanwijzigen en letters ter aanduiding van de kranen. Je kan je de handleiding al voorstellen: "zet kraan M open".
In de keelkazematten zijn de plateaus van de kanonnen nog aanwezig, inclusief richting-aanduiding. Op de wanden staan schootstabellen. En er zijn zelfs enkele intacte lampnissen (lees: met glas) aanwezig.

Maar het grootste verschil met de andere forten is de grondvorm. En die is het beste buiten te zien - zeker als je de poterne niet in komt.
Lijken de oudere forten vanuit de lucht op een normaal vliegtuig, dit fort en het Fort aan de Jisperweg lijken - overdreven gezegd - meer op een deltawing dat de andere kant uit vliegt. Het hoofdgebouw is in het midden, bij de poterne, dieper dan aan de uiteinden waardoor een platte V-vorm ontstaat. Ook liggen de keelkazematten helemaal aan het uiteinde van het hoofdgebouw, er volgen niet nog een paar lokalen.
En in plaats van een groot frontgebouw (3 of 7 lokalen) is er slechts een hefkoepelgebouw - de twee op de schouderhoeken ontbreken. Ook deze hefkoepel is door de Duitse bezetter opgeblazen. Het betonijzer dat in deze laatste forten op enkele plaatsen werd gebruikt is daardoor nu zichtbaar...
Vanuit de poterne kan je wel naar beide terrepleinen maar dat gaat via twee smalle en korte gangetjes langs één privaat. Ook vanuit de uiteinden van het hoofdgebouw zijn de terrepleinen via pantserstalen deuren toegankelijk. In de frontwal zijn maar liefst vier betonnen mitrailleur-opstellingen met ieder vier 'tafels'. Schitterend uitzicht vanaf dit vrijwel onbegroeide fort over de vlakten van de Beemster en zicht op een miniscuul weggetje dat 1% van de kosten van het fort zal hebben gekost; de acces Middenweg.

Zie ook Fortmodel.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/middenweg/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/jisperweg/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zaandam-ai/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/extra/fortmodel/>

Bij het Fort bij Veldhuis zijn we de Zuidermaatweg opgelopen. Deze is nu een landbouwweggetje dat dood loopt op de snelweg A9 maar het heeft nog een redelijk aantal grenspalen. Slechts één is beschadigd, een mij onbekend aantal is verdwenen.
Iets verderop, in de front-as van het fort, ligt een inundatiekade met een damsluis. De sluis is nog wel in redelijke staat, de twee schuiven en windwerken zijn er nog, maar de kade is een aflopend verhaal. Deze kade ligt namelijk op twee landbouwpercelen en de betreffende agrarische ondernemer beschouwd het als een onaangename hobbel. Er wordt gewoon overheen gereden en elk (ploeg)seizoen wordt de kade weer een stuk platter. Begrijpelijk maar wel zonde.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/veldhuis/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/inundaties/>

 

Linke links

In elke nieuwsbrief twee verwijzingen naar andere interessante websites:

- Vestingmuseum Naarden (Vanaf 1 maart weer vaker open!) <http://www.vestingmuseum.nl/>
- Saharan Forts <http://www.manntaylor.com/forts.html>

Meer verwijzingen zijn te vinden op Forten Info <http://www.forten.info/>.

 

Overig

- Ruud Pols van WN2000 meldt dat de bunker op het terrein van de Ripperda-kazerne in Haarlem op 13 februari gesloopt en afgevoerd is. <http://www.wn2000.nl/>

- Het Bastion Zeeburg dat in 2000 in Amsterdam werd teruggevonden zal "bijna op dezelfde plek" in het Funenpark terugkeren. Ik begrijp daaruit (en wat ik zelf gezien heb) dat de restanten tijdelijk weggenomen zijn. <http://www.czaarpeterbuurt.amsterdam.nl/archeologische.html> en <http://www.funen.nl/>

- De excursie van Stichting Militair Erfgoed naar het noordfront is binnen één maand al voor 50% volgeboekt! <https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/activiteiten/dagexcursie/>

- Een medewerker van het Fort bij Vechten (Bunnik) is de 140ste abonnee van deze nieuwsbrief! Inmiddels zijn er al 143 abonnees. Welkom en allemaal mijn dank en felicitaties met deze mijlpaal!

 

Stelling van Amsterdam op Twitter Stelling van Amsterdam op Facebook Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)