E-Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 63
(2 juni 2002)
Beste lezer,
Bij deze een nieuwe e-nieuwsbrief over de website Stelling van
Amsterdam; een onafhankelijk particulier initiatief zonder
winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>
Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook meer informatie over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en
het archief te vinden.
Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.
Tip: stuur de nieuwsbrief door aan anderen en vraag ze ook abonnee te worden.
INHOUD
In deze nieuwsbrief:
KADOELEN
Bij het dijkdorp Kadoelen in het huidige Amsterdam-Noord heeft het Ministerie
van Oorlog ook nog wat te doen gehad.
De kruitfabriek Kadoelen
(langs het Noord-Hollands Kanaal) is reeds lang weg. De Post nr. 2 te Kadoele
op de samenkomst van de weg naar Landsmeer en de oude IJ-dijk was een van de Posten van Kraijenhoff. Waarschijnlijk
in 1787 voor het eerst ingericht maar in ieder geval in 1868 gedeeltelijk aangelegd.
Deze post is reeds lang verdwenen maar er heeft ook een kruitmagazijn gestaan.
Op een kaart uit 1912 staat deze aangegeven en volgens een ooggetuige is het
pas in 1980 gesloopt maar dat betwijfel ik zeer. Volgens andere gegevens is
het terrein in 1907 aangekocht door machinefabriek Kiekens. Formeel is deze
fabriek in 1997 naar Almelo verhuisd maar pas in 2001 zijn de hallen leeg achtergelaten.
Een informant ter plekke liet weten dat het terrein eind mei gekraakt is en
op een open dag ben ik even gaan kijken. Geen spoor van het kruitmagazijn (uiteraard).
De krakers zullen me laten weten wanneer ze op baksteen funderingen stuitten.
Maar wel een lange metalen loods uit de periode 1900 waarvan ik altijd de kriebels
krijg omdat ik er nog een paar op verdachte plekken ken maar niet kan aantonen
dat ze een militaire oorsprong hebben.
In een van de wanden van een hal zit verborgen achter een dikke bossage een
luik van onbekend materiaal. Wel is te zien dat de hangijzers van een paar bouwperiodes
eerder zijn. Heeft men een luik van een ouder gebouw in de muur opgenomen???
Naast het terrein, aan de Landsmeerderdijk, staat het 'Wachtlokaal te Kadoele'
uit 1901. De functie hiervan is me nog niet helemaal duidelijk - tegenwoordig
is het gesplitst in drie woningen. Als je weet dat in 1916 een poging is gedaan
om het kruitmagazijn 1800 Roeden op te blazen en dit onbewaakt was, dan verwacht je bij een kruitmagazijn geen
wachtlokaal uit 1901. Rond 1940 schijnen er officieren in verbleven te hebben.
Mogelijk waren deze officieren betrokken bij het Hulpvliegveld Buiksloot aan
de andere kant van Zijkanaal I. Vanaf dat terrein is nog aardig wat opgestegen
in de meidagen van 1940. Maar na de oorlog is het opgehoogd en zijn er woningen
gebouwd. Volgens mij heb ik wel de school gevonden waar de commandopost was.
De Duitse bezetter had het terrein ingericht met luchtafweer en zoeklichten.
Daar is wel wat van over want op de schoorsteenfundering van het oude stoomgemaal
Kadoelen is een Duits bunkertje voor geweren en mitrailleurs gebouwd. Het staat
er nog, maar voor hoelang?
Van de drie huidige bewoners van het wachtlokaal ben ik al door twee per e-mail
gevraagd of ik meer over hun woning kon vertellen. Maar in de archieven in Den
Haag en Haarlem heb ik er nog niets over kunnen vinden.
Ook ben ik nog even bij Oostzaan langs het Zijkanaal H gaan kijken naar resten van twee magazijnen. Beide waren vanaf 1890 tot na 1940 in gebruik. De polder, naast de Coentunnel, is echter onder water gezet. De Oostzanerdijk langs het kanaal is een onwezenlijk stukje vergeten land onder de rook van Amsterdam (Hemcentrale). Misschien dat duikers nog wat baksteen vinden...
https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/posten/
https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/werk-overig/
https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/buiksloot/
https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/magazijnen/
EXCURSIE SME
Op 1 juni jl. vond de excursie plaats die ik voor de Stichting
Militair Erfgoed had voorbereidt. Vorig jaar brachten 40 deelnemers, rijdend
in personenbusjes, van de Militaire Drinkwatervoorziening naar de Geniedijk in de Haarlemmermeer en de forten daarin. Elk jaar hoop ik een stuk van de Stelling te laten zien
zodat met een jaar of vijf tot zes de hele Stelling bezocht is. Deze keer bezochten
20 deelnemers de Sector Zaandam en
we begonnen weer centraal. Na een ontvangst bij een horeca-gelegenheid reden
we het Hembrugterrein (vh. Algemeen
Verdedigingspark) op. Met onze gastheer van Domeinen liepen we het terrein
over. Al bij het eerste magazijngebouw in het bos vielen de monden open. Door
het zonnige weer was het effect van oude gebouwen verscholen achter bomen en
struiken met vogelgeluiden optimaal. Het oude klei-bos met de vele beproevingsgebouwen
is mijn favoriet en ook daar konden we vrij rond kijken. Namens Domeinen droeg
Patrick van Riel de enorme sleutelbossen (in die bestelbusjes zitten alleen
maar sleutels!) en opende voor ons verschillende deuren. Ook de oude garage
en andere gebouwen bekeken we. Verschillende mensen raakten vermist op het terrein
maar uiteindelijk kwam het wel weer goed. Er was een rondwandeling van een uur
gepland maar daar werd door anarchie tegen de gids een half uur bij genomen!
:-) Door de plannen met het terrein (gevangenis en woningen, waarover die dag
weer een artikel in het Noordhollands Dagblad verscheen) is het de vraag tot
wanneer er nog genoten kan worden van het terrein. Als de Zaandammers het terrein
kenden hadden ze misschien toch voor het Vijfhoekpark gekozen...
De lunch in Assendelft wist deze hongerige groep deelnemers echter flink te
bekorten en we zaten weer keurig op het drukke schema toen we over de Genieweg
naar de Assendelver Zeedijk reden. Die dijk reden we helemaal af en gingen naar het Fort Zuidwijkermeer. De keelzijde en de gebouwen konden vrij bezocht worden maar enkele
wilden meteen weten waar die vleeskelders nou waren.
Vervolgens reden we in colonne langs Fort
bij Velsen en daarna over de hoofdverdedigingslijn en achter de liniewallen
langs Fort aan de St. Aagtendijk, Fort bij Veldhuis en het Fort
aan Den Ham. Pas bij Fort bij
Krommeniedijk stapten we weer uit. Ook dit fort werd uitgebreidt bekeken
en buiten wandelend kon ook het open weidelandschap gewaardeerd worden. Ook
was de ligging van de twee zuidelijkere forten heel goed te zien.
Door het warme weer had iedereen toch wel dorst gekregen maar het programma
voorzag daar gelukkig in. Na een stukje terugrijden werden we op het Fort aan
Den Ham ontvangen door vier soldaten in uniform. In het museum is een ontvangstruimte
met bar. Maar ook een Defensiemuseum met recent enkele ruimten geheel opgeknapt
en de cantine weer van authentieke inrichting en poppen voorzien. Buiten bleek
het opgeblazen linker hefkoepelgebouw toch te bestaan. Vroeger geheel overdekt
en onzichtbaar, nu blootgelegd. Bij het eveneens opgeblazen rechter hefkoepelgebouw
waren enkele vrijwilligers rigoreuzer bezig geweest. Het hele gebouw was leeggehaald
en waar mogelijk waren brokstukken weer bovenop de wanden gelegd. Inclusief
een brok van circa vijf ton!
Rond vijf uur was de excursie voorbij en reden we weer terug naar Zaandam. Aan
de reacties te horen hadden de deelnemers een leuke dag gehad en ik ook. Dus
het is zeer waarschijnlijk dat er volgend jaar weer een excursie komt, dan naar
de Sector Ilpendam - het Noordfront.
Er zijn inmiddels enkele foto's van de excursie te bekijken op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/fotoreportages/excursie-sme2002/
http://www.livinghistory.nl/
http://www.nhd.nl/Index/0,4731,,00.html?sHoofdUrl=http%3A%2F%2Fwww.nhd.nl%2FArtikel%2F0%2C4742%2C15-1-1--603363%7C19339%7C42%2C00.html
CD-ROM DWR
Het Hoogheemraadschap
Amstel, Gooi en Vechtstreek is een virtuele expositie aan het voorbereiden.
Onder de naam 'Waterbeheer in het verleden' zal een CD-ROM verschijnen met daarop
een verzameling aan gedigitaliseerde afbeeldingen over het waterbeheer in het
gebied van het Hoogheemraadschap (en haar rechtsvoorgangers).
Iedereen wordt opgeroepen om bijdragen te leveren aan dit project. Meer informatie
kan je vinden op de onderstaande webpagina.
http://www.hhs-agv.nl/smartsite.dws?id=1525&goto=1959
FORTEN INFO
De Forten Site bestond voornamelijk
uit - veel - verwijzingen. Die site werd ook door ondergetekende verzorgd. Omdat
er op de Stelling website een aantal dingen stonden die weinig met de Stelling
te maken hadden en beter op een algemenere website hoorden begon het idee te
ontstaan om de Forten Site uit te bouwen. Tevens vroeg John Verbeek† of ik een
plek op Internet wist voor zijn uitgebreide bibliografie. Samen met enkele andere
ideeën leidde dat tot een geheel vernieuwde website met nog meer plannen
voor de toekomst.
Door de technische eisen die voor een uitgebreidere website zouden gaan gelden
was het niet langer mogelijk om gebruik te maken van www.forten.nl - in eigendom
bij de Stichting Fort aan de Klop. Bovendien vond ik het om juridische redenen
beter om de domeinnaam zelf in eigendom te hebben. Daarom is de nieuwe website
te vinden op http://www.forten.info/ en met een nieuwe naam 'Forten
Info'.
Van de Stelling website zijn de wetsteksten en de overzichten van andere linies
verhuisd naar Forten Info. Dus de teksten van de Kringenwet, Inundatiewet en
Vestingwet. Maar ook de overzichten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, Grebbelinie
etc. Alleen de Posten van Kraijenhoff zijn gebleven omdat ze de directe voorganger
van de Stelling zijn.
Ook de Rondzendlijst Verdedigingswerken website is naar Forten Info verhuisd.
De rondzendlijst zelf is overigens ook verhuisd en heeft een ander e-mail adres
gekregen.
Forten Info heeft behalve bijna 500 verwijzingen een catalogus van circa 300 verdedigingswerken, een uitgebreide bibliografie, rondzendlijst en diverse andere algemene informatie en diensten voor de geïnteresseerde.
FORTENMAAND
Het Utrechts Bureau voor Toerisme is weer begonnen met de voorbereiding van
de landelijke September - Fortenmaand.
Fortbeheerders die activiteiten willen organiseren kunnen deze gezamenlijk via
het UBT promoten. Voor meer informatie kan je contact opnemen met Marieke Hendriks
(m.hendriks@ubt.nl)
http://www.fortenmaand.nl/
TELEFOONNUMMERS
Mijn telefoon- en fax-nummer zijn veranderd vanwege het omschakelen naar een
andere fax-dienst. Behalve het privé-nummer kan ik in de werkkamer bereikt
worden op 0294 - 410908. Bij afwezigheid gaarne altijd een boodschap inspreken
omdat de voicemail per e-mail overal ontvangen kan worden. De fax is op 084
- 222 01 50 te vinden en ook ontvangen faxen komen per e-mail bij me binnen
en ik kan ze overal lezen waar ik e-mail heb.
RONDZENDLIJST GAAT VERHUIZEN
De rondzendlijst via welke deze nieuwsbrief wordt verspreidt gaat binnenkort
verhuizen. De diensten van YahooGroups worden nu gebruikt en deze worden als
ingewikkeld ervaren en de reclames zijn zeer storend. Nog afgezien van de vele
persoonlijke informatie die een abonnee moet invullen.
Daarom zal, in navolging van de Rondzendlijst Verdedigingswerken, ook deze lijst verhuizen naar Topica Email Newsletter & Publishing Solutions (http://www.topica.com/). In de komende tijd ontvangt u hierover aparte berichten. De abonnees hoeven niet veel te doen behalve zich opnieuw aanmelden.
OVERIG
- De 'Geniebrug' bij het Fort Ossenmarkt in Weesp zal worden gerestaureerd.
- De BB bunker bij Westzaan heb ik kunnen vinden. Deze bestaat dus nog en ook
deze is door KPN gebruikt (geweest) voor het plaatsen van GSM apparatuur.
- De webmaster van de UNESCO was laatst een stukje fietsen in de Stelling. Hij
vond het leuk maar helaas was de kaart die hij bij de VVV kreeg alleen in het
Nederlands. En de VVV had geen idee wat 'Droogmakerij Beemster' was.
Met vriendelijke groet,
René Ros